Với tình hình thời tiết hiện nay, nếu không đẩy nhanh tiến độ cày lật đất thì những hệ lụy bất lợi cho sự sinh trưởng, phát triển của lúa sẽ khó tránh khỏi, như sâu bệnh, độ chua phèn cao, độc tố trong đất cao, rễ lúa khó phát triển… Vì vậy, các địa phương cần tuyên truyền, vận động nông dân tích cực bám đồng ruộng để đẩy nhanh tiến độ cày lật đất, bảo đảm cho lúa sau cấy sinh trưởng, phát triển tốt.

Vụ lúa mùa vừa qua, nhiều địa phương gặt muộn so với mọi năm, trong đó có nơi đã bị ảnh hưởng nặng nề của cơn bão số 8, đồng thời khi gặt đa phần là gặt lửng, hoặc để gốc rạ cao. Bên cạnh đó, ở cuối vụ mùa sâu bệnh nhiều, nhất là rầy nâu, do đó việc cày đất muộn khó có thể xử lý kịp cho gốc rạ phân hủy và tiêu diệt sâu bệnh. Đặc biệt thời tiết vụ xuân năm nay diễn biến bất lợi, độ mặn xâm nhập sâu hơn dẫn đến nhiều cống lấy nước hạ du không mở được, hoặc thời gian mở ít hơn ảnh hưởng đến việc thau chua, rửa mặn; mưa nhiều nên đất mặt ruộng luôn ẩm, do đó không làm được đất phơi ải. Do không có ải nên điều kiện lý,  hóa tính của đất không được cải thiện, chua mặn, các độc tố trong đất không được khử, ảnh hưởng rất lớn đến lúa xuân.

Theo kinh nghiệm của người dân cho thấy, những chân ruộng có đất thịt trung bình, thịt nhẹ thường cân đối dinh dưỡng, vì vậy lúa xuân trên chân đất này thường sinh trưởng, phát triển tốt, ít sâu bệnh, cho năng suất cao. Tuy nhiên, chân đất này phải được cày sớm và phơi ải ngay sau khi thu hoạch lúa mùa, bởi phơi được ải sẽ khử trùng cho đất bằng ánh nắng mặt trời, như làm sạch cỏ dại, mầm bệnh trong đất và cây trồng từ vụ trước, tạo điều kiện thoáng khí giúp vi sinh vật dễ hoạt động. Đối với chân đất chua trũng thường có nguồn phèn bên dưới khá cao, do đó khi gặp thời tiết khô hanh phèn mặn sẽ theo các mao mạch trong đất tiến lên trên tầng mặt ruộng gây bất lợi cho phát triển của lúa. Vì vậy, chân đất này cũng đòi hỏi phải cày lật đất sớm khi mặt ruộng khô, nhằm cắt đứt mao mạch đất để tránh phèn mặn bốc lên mặt ruộng…

Song, thực tế ở vụ xuân này cơ bản toàn bộ diện tích gieo cấy lúa xuân không đáp ứng được những yêu cầu trên, do đó để hạn chế thấp nhất những bất lợi của thời tiết và việc làm đất chậm, các địa phương cần vận động nông dân tranh thủ thời gian cày lật đất càng sớm thì càng có lợi cho sinh trưởng của lúa xuân. Những chân đất trồng cây vụ đông do không có thời gian nghỉ, để trả lại lượng dinh dưỡng mà cây vụ đông đã lấy đi, khi thu hoạch các loại cây trồng nông dân cần để lại thân, lá và bón thêm phân hữu cơ, như cây đậu tương, khoai tây giữ lại thân, lá, gốc. Đồng thời, những diện tích đất úng trũng chưa cày được cần đổ nước vào ngâm vài ngày để ép phèn xuống, sau đó mới làm đất… Nhìn chung vụ xuân năm nay cơ bản là không có ải, nên khi làm đất để cấy bà con nông dân cần tăng cường bón phân chuồng, hoặc phân vi sinh để tạo điều kiện cho hệ sinh vật đất phát triển, giúp đất được tơi xốp, hạn chế được ngộ độc hữu cơ, góp phần nâng cao năng suất. Tính đến trung tuần tháng 1, một số huyện có tiến độ làm đất khá nhanh như Thái Thụy được 9.500 ha, Quỳnh Phụ 7.000 ha, Đông Hưng 8.700 ha, Vũ Thư 7.000 ha.

Theo lịch điều tiết nước của Sở Nông nghiệp & PTNT, từ ngày 24/1- 29/1 sẽ có triều cường kết hợp với các hồ chứa nước xả đợt I, vì vậy các địa phương cần lấy nước tối đa vào hệ thống, nhất là vùng ven biển của huyện Tiền Hải, Thái Thụy để thau chua, rửa mặn. Đến đầu tháng 2 tiếp tục tổ chức lấy nước tối đa vào các hệ thống phục vụ cho đổ ải đại trà, tiến hành bừa, chuẩn bị gieo cấy lúa xuân, do đó các huyện, thành phố phải sớm hoàn thành cày lật đất để đồng ruộng có thời gian thoát hơi, phơi ải.

Nguyên Bình