Sau 2 - 3 tuần gieo cấy, thay cho những ruộng lúa xanh non, cánh đồng thôn Nhật Tân, xã Tân Hòa vẫn bao phủ chủ yếu màu đen nâu của đất. Nguyên nhân là đợt rét đậm, rét hại đã gây hỏng hẳn khoảng 80% diện tích lúa mới gieo cấy. Anh Phạm Văn Tự vốn có tiếng sản xuất lúa giỏi ở thôn Nhật Tân nhưng vừa qua gia đình anh cũng bị hư hỏng toàn bộ hơn 1 mẫu lúa xuân trong đợt rét đậm, rét hại. Anh Tự chia sẻ: Gia đình tôi gieo thẳng, giống lúa Bắc thơm ngày 15/2, sau đó vài ngày thì xảy ra mưa liên tục và đợt rét đậm, rét hại. Do gieo thẳng, mầm lúa còn non, rễ chưa bén đất lại gặp thời tiết quá rét nên hạt giống bị hư hỏng toàn bộ. Xác định không thể cứu được nữa, gia đình tôi chủ động ngâm ủ giống và làm đất, gieo cấy lại diện tích này. Khó khăn hiện nay là diện tích gieo cấy lại nằm xen kẽ với ruộng đã gieo cấy của các hộ nên máy móc khó xuống đồng, buộc phải làm đất thủ công để gieo cấy lại lúa xuân. 

Ông Vũ Quang Thuận, thôn Nhật Tân cho biết: Gia đình tôi cấy 2 sào, gieo thẳng 5 sào, đều là giống lúa TBR225, từ ngày 9 - 13/2. Sau đợt rét đậm, rét hại, diện tích lúa cấy bị ảnh hưởng nhẹ, chỉ cần chăm sóc, tỉa dặm bổ sung; diện tích lúa gieo thẳng bị hư hỏng toàn bộ. Từ ngày 25/2 tôi đã chủ động gieo mạ trên nền đất cứng, dự kiến ngày 10/3 sẽ cấy khắc phục 5 sào lúa gieo sạ bị hỏng. Hiện tôi nỗ lực chăm sóc mạ thật tốt để mạ phát triển nhanh. 

Ông Vũ Trọng Hải, Giám đốc HTX NN Tân Hòa cho biết: Đợt rét đậm, rét hại từ ngày 19 - 23/2 vừa qua làm ảnh hưởng 60ha lúa mới gieo cấy của địa phương, trong đó 10ha lúa bị hỏng hẳn, diện tích còn lại lúa chết với tỷ lệ 20 - 50%. Hiện nay, HTX tập trung vận động, hướng dẫn nông dân khẩn trương ngâm ủ giống, tổ chức làm đất, gieo cấy lại diện tích lúa bị hỏng, không bỏ hoang ruộng. Đối với diện tích lúa bị chết tỷ lệ dưới 50%, tuyên truyền nông dân chăm sóc tốt để cây lúa nhanh phục hồi. Ngoài ra có thể gieo một phần mạ bổ sung hoặc sau này tỉa dặm để bảo đảm mật độ tại ruộng. 

Xã Minh Khai có 52,2ha lúa xuân bị hư hỏng do rét đậm, rét hại với tỷ lệ hỏng 30 - 70%. Ông Nguyễn Hồng Phú, Giám đốc HTX NN Minh Khai cho biết: Thời gian gieo cấy lúa đại trà tập trung từ ngày 11 - 14/2. Từ ngày 19 - 23/2 xảy ra đợt rét đậm, rét hại, cây lúa còn non, yếu, khả năng chống chịu thời tiết khắc nghiệt chưa tốt nên dẫn đến tỷ lệ chết cao. Hiện HTX đang chỉ đạo, hướng dẫn bà con chăm sóc, phục hồi tốt diện tích còn lại, có thể gieo mạ nền để bổ sung cho các diện tích lúa bị hư hỏng. 

Vụ xuân năm nay, nông dân huyện Vũ Thư tập trung gieo cấy vào giữa tháng 2, ngay sát đợt rét đậm, rét hại, cơ cấu giống hầu hết là các giống lúa năng suất cao, khả năng chịu rét kém như Bắc thơm, T10 nên diện tích lúa bị thiệt hại lớn, 2.200ha, chiếm 28,5% tổng diện tích lúa vụ xuân toàn huyện năm nay; trong đó có 450ha lúa bị chết, hư hỏng với tỷ lệ trên 70%, không thể khắc phục, cần gieo cấy lại. Các diện tích lúa gieo thẳng bị ảnh hưởng nặng hơn so với lúa cấy, tỷ lệ lúa chết cao hơn. Các diện tích hỏng hẳn đã gây thiệt hại khoảng 10 triệu đồng/ha cho nông dân do phải đầu tư chi phí làm đất, giống, công gieo cấy. 

Ông Nguyễn Quốc Huy, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vũ Thư cho biết: Đơn vị đã tham mưu UBND huyện chỉ đạo địa phương, các HTX NN khẩn trương tuyên truyền, vận động nông dân khắc phục hậu quả của đợt rét đậm, rét hại. Đối với những diện tích bị thiệt hại từ 70% trở lên khẩn trương tiến hành gieo cấy lại bằng các giống ngắn ngày để bảo đảm thời vụ. Các HTX điều tiết nước hợp lý và vận động các chủ máy xuống đồng phục vụ nông dân làm đất, gieo cấy lại lúa xuân. Đối với diện tích bị thiệt hại dưới 70% thì cấy dặm bằng mạ dự phòng để bảo đảm mật độ. Khuyến cáo nông dân kiểm tra kỹ, không vội vàng phá bỏ lúa, bình tĩnh chăm sóc bằng cách bảo đảm nước tưới thường xuyên, khi thời tiết ấm từ 20^o C trở lên sử dụng các chế phẩm kích rễ để phun cho cây lúa nhanh phục hồi. Khi cây lúa đã ra rễ trắng mới tiến hành bón nhử 3 - 5kg NPK/sào hoặc 2 - 3kg urê/sào để cây lúa phát triển tốt. Khi cây lúa đạt từ 3,5 - 4 lá tiến hành dặm tỉa bảo đảm mật độ, kết hợp với bón thúc để lúa đẻ nhánh tập trung. Mặc dù gặp thời tiết bất thuận, khó khăn ngay đầu vụ nhưng với sự vào cuộc ứng phó kịp thời, linh hoạt của các địa phương và nông dân, Vũ Thư quyết tâm giành vụ xuân thắng lợi. 

Rét đậm rét hại ảnh hưởng nhẹ hơn đến diện tích lúa cấy. Nông dân kiểm tra, tỉa dặm, bảo đảm mật độ thích hợp.

Quỳnh Lưu