Trước khi bước vào thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 (NQ TW7), Tiền Hải là nơi có tiềm năng phát triển CN – TTCN và nhiều ngành kinh tế phi nông nghiệp khác. Nơi đây có mỏ khí thiên nhiên lớn, có khu CN  sản xuất vật liệu xây dựng, gốm, sứ, thủy tinh với diện tích hơn 128 ha (quy hoạch mở rộng gần 251 ha). Huyện đã xây dựng 2 cụm công nghiệp: Trà Lý 38,3 ha chuyên sản xuất vật liệu xây dựng, dịch vụ vận tải đường thủy; Cửa Lân 35,33 ha là cụm CN phụ trợ cho ngành kinh tế biển. Kết hợp hoạt động xúc tiến đầu tư của tỉnh và tự thân vận động, Tiền Hải đã kêu gọi được 76 doanh nghiệp vào đầu tư với tổng số vốn đăng ký trên 2.359 tỷ đồng. Ngoài ra, còn kêu gọi, vận động được gần 100 doanh nghiệp đầu tư sản xuất – kinh doanh tại các xã, thị trấn, trợ thủ cho các làng nghề và phục vụ đời sống của gần 22 vạn dân trong huyện.

 Từ năm 2007 về trước, Tiền Hải đã phát triển được 27 làng, xã nghề được UBND tỉnh cấp bằng công nhận, thu hút và giải quyết việc làm cho hàng vạn lao động, trong đó lao động công nghiệp tập trung là 11.852 người. Năm 2008 – năm đầu tiên chịu tác động suy thoái tài chính châu Âu khiến mặt hàng chính xuất khẩu sang khu vực này phải đình trệ. Những năm tiếp theo là khủng hoảng kinh tế toàn cầu, lạm phát trong nước lên tới hai con số kéo dài làm cho sức mua các mặt hàng công nghiệp giảm sút nghiêm trọng, CN – TTCN Tiền Hải rơi vào cảnh lao đao. Một khó khăn khác là khí đốt ngày càng cạn kiệt, nhiều doanh nghiệp phải đầu tư thay đổi công nghệ sản xuất khá tốn kém, giá thành sản phẩm cao dẫn đến cạnh tranh khó khăn.

Năm 2012, CN – TTCN Tiền Hải thêm một khó khăn nữa là ảnh hưởng từ cơn bão số 8 làm 100% doanh nghiệp thiệt hại, có doanh nghiệp thiệt hại tới hàng chục tỷ đồng, cần nhiều thời gian mới khắc phục được hậu quả. Dưới sự lãnh đạo của huyện, sự hỗ trợ của các ngành và sự năng động, nhạy bén của các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất, CN – TTCN Tiền Hải mặc dù chưa hết khó khăn, nhưng vẫn xứng tầm là trụ cột kinh tế của huyện, trụ đỡ an sinh xã hội. Nếu năm đầu thực hiện NQ TW7, tổng giá trị sản xuất CN – TTCN của huyện mới đạt 874,5 tỷ đồng, thì năm 2012 đạt 1.650 tỷ đồng, đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 21,8%/năm, đưa tỷ trọng CN – TTCN – xây dựng từ 46,3% lên 48,7%. Một số ngành hàng vẫn giữ được vai trò mũi nhọn trong ngành công nghiệp của tỉnh như gạch ốp lát, sứ vệ sinh tăng trưởng bình quân chung 25,6%/năm; nước giải khát, đồ uống tăng trưởng tới 50%; chế biến  gia  súc, gia cầm tăng 30% năm; chế biến (sơ chế) thủy hải sản tăng 60%/năm…

Nhiều doanh nghiệp của huyện tỏ rõ sự nhạy bén, năng động như Công ty sứ Đông Lâm đã đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng trạm than hóa khí để duy trì sản xuất, tăng cường sản xuất sứ dân dụng chất lượng cao thay cho mặt hàng sứ vệ sinh tiêu thụ chậm; Công ty sứ Hảo Cảnh tiếp tục đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, hạ giá thành sản phẩm, giữ vững chỗ đứng trên thị trường trong nước và tìm kiếm thị trường xuất khẩu; Công ty Gạch ốp lát Thái Bình tích cực ứng dụng KHKT, thay một phần nguyên liệu sản xuất gạch bằng đất sét địa phương và chất liệu sản xuất men trong nước, nhưng chất lượng vẫn được thị trường chấp nhận; Công ty Mikađô, duy trì và mở rộng sản xuất đi đôi với xúc tiến thị trường tốt nên sản phẩm vẫn tiêu thụ ổn định… Tại khu vực doanh nghiệp làng nghề, Công ty Phương Anh, Công ty Thủ công mỹ nghệ Tây An vẫn là chỗ dựa tin cậy của nhiều làng nghề trong huyện.

Với sự cố gắng không mệt mỏi của các doanh nghiệp, các địa phương trong huyện, từ đầu năm 2013 đến nay CN – TTCN Tiền Hải vẫn giữ được tốc độ tăng trưởng khá. Song, điều đó không có nghĩa là sản xuất CN – TTCN ở Tiền Hải đã hết khó khăn tiến độ đầu tư vào các khu, cụm CN đang chậm lại, 2/8 doanh nghiệp làng nghề đã phải bỏ cuộc, 5/27 làng nghề không còn tồn tại. Nhiều doanh nghiệp trụ được đến ngày nay nhưng như người “thức lâu, chầu mỏi” chưa dám khẳng định bước phát triển lâu dài. Trong khi đó, công nghệ sản xuất đã lạc hậu, nguyên liệu thụ động phải mua từ tỉnh ngoài, nước ngoài. Nguồn vốn tín dụng để đầu tư mới và luân chuyển trong sản xuất – kinh doanh còn nhiều thủ tục phiền hà, khó tiếp cận. Hệ thống cơ sở hạ tầng tại các khu, cụm CN còn dang dở. Nhiều cơ chế chính sách chưa đồng bộ, chưa tạo thuận lợi cho cơ sở sản xuất công nghiệp và người lao động.

Năm nay, mục tiêu sản xuất CN – TTCN của Tiền Hải phấn đấu đạt giá trị 2.192 tỷ đồng, tăng 18% so với năm 2012. Thời gian còn lại không nhiều, để thực hiện thắng lợi mục tiêu cả năm, Tiền Hải nhận thức rõ vượt qua được khó khăn, thách thức sẽ tạo thời cơ để từ năm 2014 tiếp tục phát triển ổn định, vững chắc. Vì vậy, huyện nêu cao vai trò lãnh đạo của Đảng và điều hành của chính quyền thể hiện ở việc quán triệt và đôn đốc các ngành thực hiện nghiêm túc các cơ chế, chính sách mới của Nhà nước về tài chính, đất đai, thuế đối với  CN – TTCN để tiếp sức cho doanh nghiệp và các cơ sở sản xuất – kinh doanh vượt qua khó khăn. Xây dựng cơ chế động viên, khích lệ các cơ sở đổi mới KHCN; chỉ các trung tâm dạy nghề đổi mới và nâng cao năng lực đào tạo nghề cho người lao động. Chỉ đạo sát sao công tác cải cách thủ tục hành chính, nhất là bộ phận một cửa, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư vào huyện. Đề nghị UBND tỉnh và các ngành của tỉnh tiếp tục quan tâm đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng khu công nghiệp. Chỉ đạo Phòng Công Thương phối hợp với các cơ quan chức năng của tỉnh, các doanh nghiệp tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại. Về lâu dài, ngành Công Thương huyện và các cơ sở sản xuất, chế biến tiến tới xây dựng các thương hiệu sản phẩm như  “sứ Tiền Hải”, “hàng thủ công mỹ nghệ Tiền Hải”, “gạo Tiền Hải”…

Bài, ảnh: Đức Lợi