Thực tế đã chứng minh, hàng năm cây vụ đông ở Phú Lương đều đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với cấy lúa. Mặc dù năm 2012 hầu hết cây ưa ấm bị thiệt hại nặng do bão số 8 càn quét nhưng phong trào trồng cây vụ đông của người dân nơi đây vẫn không giảm. Đặc biệt, từ khi triển khai xây dựng cánh đồng mẫu, nhân dân trong xã đã tham gia gieo trồng với diện tích lớn hơn. Nhiều hộ trồng tới hơn 1 mẫu như hộ ông Nguyễn Bá Luận, Tăng Hoa Tuyến, Nguyễn Văn Bình...

Vụ đông 2013, xã phấn đấu gieo trồng 130 ha, đến nay đã trồng được 80 ha, trong đó 60 ha bí và rau màu các loại. Lợi thế hơn một số nơi khác, người dân ở đây không phải lo về đầu ra cho sản phẩm vì cứ tới mùa thu hoạch bí, khoai lang, rau cải thảo... các tư thương tới tận ruộng thu mua. Hơn nữa, những năm gần đây do có cơ chế hỗ trợ về giống bí, rau màu của huyện nên đã kích cầu được người dân hăng hái gieo trồng hơn. Vì thế hàng năm người dân đã trồng khoảng 20 ha bí sớm bán với giá cao từ 8 - 9.000 đồng/kg. Ngoài ra, HTX DVNN còn hỗ trợ 100% giống ngô, dây khoai lang và 10 kg phân lân/sào để các hộ trồng thêm được 12 ha từ hai loại cây này.

Chúng tôi ra cánh đồng mẫu thôn Duyên Phú, trải dài trước mắt là hình ảnh các loại cây rau màu đã lên xanh. Chị Mai Thị Soạn vừa chăm sóc cây vụ đông vừa cho chúng tôi biết: “Nếu thời tiết thuận lợi, giá cả ổn định, với 7 sào vụ đông, trong đó 4,5 sào bí, 2,5 sào dưa, nhà tôi thu nhập ít nhất cũng đạt trên 10 triệu đồng. Mới trồng cách đây 1 tháng mà các cô thấy đấy, lá xum xuê xanh tốt, ngọn vươn dài tới hai mét đang ra quả, chẳng mấy lại tới vụ thu hoạch rồi. Chỉ tính bình quân bán với giá 3.000 - 4.000 đồng/kg dưa, bí, mỗi sào cũng thu được vài triệu đồng, đủ để trang trải cuộc sống”.

Cũng trồng dưa, bí như các hộ khác nhưng chị Lê Thị Lịu lại có cách làm sáng tạo hơn. Chị hồ hởi cho biết: “Tôi có cách làm riêng của mình đó là bán bí sớm và bí muộn để có giá trị thu nhập cao hơn bí đại trà. Điển hình như năm 2011, tôi tranh thủ trồng bí sớm hơn các hộ khác bán được trên 2 tạ với giá 8.000 đồng/kg, số còn lại để tới cuối vụ khi nguồn bí các nơi gần hết lại tiếp tục bán với giá 6.000 đồng/kg. Vụ đông năm ngoái, cơn bão Sơn Tinh gần như xóa sổ toàn bộ 1 mẫu bí, dù mất mùa nhưng giá lại cao nên tôi vẫn vớt vát được gần 10 triệu đồng.

Vụ đông năm nay, tôi đã phối hợp với 3 hộ gia đình khác hợp đồng các thương lái tới thu mua ngay tại ruộng, ước tính chỉ khoảng 20 ngày nữa sẽ có bí để bán”. Còn đối với chị Nguyễn Thị Ngân cũng phấn khởi không kém, chị cho biết: “Năm nào nhà tôi cũng trồng một mẫu trở lên, năm nay trồng 1,2 mẫu, trong đó chủ lực là bí và rau cải các loại. Nhờ có cây vụ đông mà đời sống gia đình ngày một cải thiện do đó bằng mọi cách tôi phải cấy lúa sớm để tạo quỹ đất cho cây ưa ấm. Mặc dù năng suất các giống lúa như Q5, RVT ở vụ mùa này hơi kém nhưng đã có cây vụ đông bù lại. Đến nay, bí đã bắt đầu ra quả, dự tính nếu bán với giá bình quân từ 3.000 – 4.000 đồng/kg cũng đã cao hơn cấy lúa nhiều”.   

Có được kết quả trên, ngay từ đầu năm Phú Lương đã tập trung tuyên truyền về cơ cấu giống và thời vụ để bà con nông dân nắm rõ và thực hiện. Đặc biệt, khi có cơ chế hỗ trợ giống bí của huyện, xã đã tuyên truyền trên hệ thống phát thanh, tổ chức cho các hộ đăng ký và phát giống. Ngoài ra, Phú Lương cũng đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền thực hiện cánh đồng mẫu. Tổ chức tập huấn khoa học kỹ thuật cho các hộ trồng từ khâu làm đất đến khâu ngâm, ủ, gieo trồng.

Để giúp cho bà con có thêm kiến thức chăm sóc cây vụ đông, Ban quản trị HTX DVNN khuyến cáo các hộ gia đình tranh thủ thời tiết không mưa phun phòng bệnh lở cổ rễ, bệnh héo xanh cho cây bí; tăng cường làm cỏ, chăm sóc, bón phân, tưới nước hợp lý để cây trồng sinh trưởng phát triển tốt. Cùng với đó, Ban quản trị HTX đề nghị trưởng thôn điều động nhân lực, kết hợp chỉ đạo thủy nông khơi thông toàn bộ mương máng nội đồng, các cống tiêu thoát nước, thường xuyên lấy nước vào lòng mương máng để hộ gia đình tưới dưỡng cây trồng.

Với các biện pháp trên, diện tích cây vụ đông ở Phú Lương ngày càng mở rộng, đem lại hiệu quả kinh tế cao. Bình quân hàng năm, giá trị sản xuất cây vụ đông đạt trên 4 tỷ đồng, chiếm 14% giá trị sản xuất nông nghiệp của xã.

Thu Thủy