Những năm qua, mặc dù các xã, thị trấn ở Ðông Hưng đã chỉ đạo quyết liệt việc chuyển đổi cơ cấu giống lúa, thời vụ theo hướng xuân muộn - mùa sớm, trong đó đặt ra mục tiêu gieo cấy 100% diện tích giống lúa ngắn ngày. Thế nhưng trên thực tế vẫn còn một bộ phận nông dân cố tình gieo cấy giống lúa dài ngày như VN10, Xi23. Ðề án của xã đề ra một đằng, người dân thực hiện một nẻo là chuyện phổ biến từ nhiều năm nay ở nhiều địa phương trong huyện Ðông Hưng, trong đó xã Phong Châu là một điển hình.

Mặc dù cách lịch thời vụ gieo cấy hơn chục ngày nữa nhưng trên đồng ruộng xã Phong Châu đã xuất hiện nhiều thửa mạ dài ngày xanh non mơn mởn. Trên cánh đồng thôn Khuốc Ðông, bà con đã tự quy vùng để gieo mạ dài ngày, đến nay mạ đang phát triển xanh tốt, nếu thời tiết thuận lợi kế hoạch gieo cấy trước Tết âm lịch của bà con sẽ được thực hiện theo đúng ý định.

Chị Vũ Thị Gái cho biết: dẫu biết chủ trương của các cấp là phải gieo cấy 100% giống lúa ngắn ngày trà xuân muộn, nhưng nhà nào cũng cấy mạ dài ngày. Năm nào nhà tôi cũng cấy 1 nửa giống ngắn ngày và 1 nửa giống dài ngày, cụ thể là 1,5 sào VN10 và 1,5 sào BC15.  Tôi cấy giống VN10 không phải để ăn mà để dùng vào nuôi 4 con lợn nái và hàng chục con gà”. Cách không xa, ông Quách Hồng Liên cho biết: “Gia đình tôi cấy một vụ ăn cả năm. Nhà có 2 người nên vụ xuân duy trì cấy 100% giống VN10 để lấy thóc nuôi gà và chỉ cấy BC15 vào vụ mùa để ăn. Vụ xuân này, tôi cấy 4 sào, 100% diện tích đều là VN10, mạ được gieo từ đầu tháng 12, nếu thời tiết thuận lợi thì 25/1 là cấy”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Ðình Diên, Chủ nhiệm HTX DVNN cho biết:  Mặc dù xã đã tuyên truyền, chỉ đạo quyết liệt về khung lịch thời vụ nhưng tư tưởng của người dân vẫn không thay đổi. Sau khi Nghị quyết 02 của Ban Thường vụ Huyện ủy ra đời, xã đã coi đó là kim chỉ nam để tuyên truyền nhằm làm thay đổi nhận thức cũng như tập quán của bà con. Thực hiện vận động bằng nhiều biện pháp như tuyên truyền trên loa truyền thanh, phát tờ rơi, chỉ đạo không bơm nước, không đưa vào cơ cấu giống lúa... Thời gian qua xã đã liên tục phát trên hệ thống truyền thanh về những hậu quả của việc gieo cấy lúa dài ngày trà xuân sớm nhưng dường như người dân vẫn cứ “việc ai người đó làm’’. Thậm chí có năm cán bộ hợp tác xã còn ra đầu bờ ngăn cản, khuyên bà con nhưng họ vẫn “phớt lờ’’. Chỉ được vụ xuân năm 2007 và năm 2008 đạt được gần 70% diện tích lúa ngắn ngày, còn lại lúa dài ngày vẫn chiếm tỷ lệ khá cao. Nếu không đẩy mạnh công tác tuyên truyền chắc chắn giống VN10 ở Phong Châu sẽ lên tới 80% diện tích.

Vụ xuân năm 2014, Phong Châu duy trì gieo cấy 300 ha, trong đó chủ trương của xã đề ra là phấn đấu 70% diện tích giống lúa thuần và lúa lai có năng suất cao như TBR1, Q5, BC15 và 30% nhóm giống lúa có chất lượng gạo khá như Hương thơm 1, Bắc thơm 7, T10 và nếp các loại. Khuyến cáo thời vụ gieo mạ cho bà con từ 2 - 5/2 trên nền cứng có che phủ ni lông, cấy khi mạ được 2,5 - 3 lá. Những diện tích gieo sạ hàng phải được quy vùng và gieo trong vòng từ ngày 10 - 15/2. Các hộ gia đình căn cứ vào chân đất bố trí gieo cấy từ 2 - 3 giống lúa và chuẩn bị đầy đủ ni lông để che phủ cho mạ, đồng thời gieo tăng 10% mạ để dự phòng khi gặp thời tiết bất thuận.

Tới thời điểm này, 100% diện tích đã được cày lật đất, trên 90% diện tích để ải và đang cho nước vào ruộng. Cuối tháng 11 vừa qua, HTX đã phát động chiến dịch đánh bắt chuột và thu được 250kg chuột. Ðến nay hệ thống mương máng đã được khơi thông, công tác vệ sinh đồng ruộng thực hiện sạch sẽ.

Chủ nhiệm HTX DVNN cho biết thêm: Ðề án của xã đề ra là vậy, tuy nhiên tới ngày 21/1 đã có tới 11ha mạ dài ngày được gieo phục vụ cho 50% diện tích gieo cấy, trong đó chủ lực là giống VN10. Dự kiến giống lúa BC15 chiếm trên 30% diện tích, tỷ lệ gieo sạ đạt khoảng 2%. Như vậy chủ trương của xã là vẫn hướng cho bà con thực hiện gieo cấy giống lúa ngắn ngày trà xuân muộn để tránh bất lợi do thời tiết gây ra nhưng người dân vẫn tự ý gieo mạ trước thời vụ. Ðó cũng là điều trăn trở, băn khoăn của đội ngũ cán bộ HTX DVNN xã Phong Châu.

Thu Thủy