Sau những ngày nghỉ Tết Nguyên đán, bà con nông dân lại tiếp tục ra đồng bám ruộng làm đất, gieo cấy lúa xuân theo đúng lịch thời vụ đã đề ra. Đến nay, các địa phương trong tỉnh đã cơ bản làm xong đất, đủ mạ và gieo cấy được gần 30.000 ha, trong đó gieo thẳng được trên 13.000 ha. Tuy nhiên, trong những ngày vừa qua không khí lạnh đã ảnh hưởng đến hầu hết các tỉnh phía Đông Bắc Bộ, nhất là từ ngày 10 - 13/2 nhiệt độ đã xuống dưới 10^oc. Trong khi đó, lịch gieo cấy tập trung toàn tỉnh là từ 10 - 20/2, do đó các cấp, ngành, địa phương phải thường xuyên bám đồng ruộng để chỉ đạo, hướng dẫn bà con nông dân giữ nước, làm đất, chống rét cho mạ, lúa sau gieo cấy.

Vụ xuân 2014, toàn tỉnh phấn đấu gieo cấy 80.500 ha trở lên, trong đó gieo thẳng trên 25.000 ha. Theo đó, các địa phương đã căn cứ vào giống lúa, chân đất, phương thức gieo cấy, công thức luân canh để bố trí thời vụ thích hợp, bảo đảm cho lúa trỗ đại trà từ ngày 5 - 20/5. Thời vụ gieo mạ  tập trung xung quanh tiết Lập xuân (4/2), cấy khi tuổi mạ đạt 2,5 - 3 lá.

Bà Phạm Thị Kim Hoàn, Trưởng phòng Trồng trọt (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết: Để vụ lúa xuân giành thắng lợi toàn diện, thực hiện theo chỉ đạo của UBND tỉnh, ngành Nông nghiệp đã triển khai Đề án sản xuất vụ xuân, hè năm 2014 tới các huyện, thành phố để chỉ đạo các xã lập đề án, kế hoạch sản xuất với các chỉ tiêu cụ thể, nhất là về lịch thời vụ, cơ cấu giống, xây dựng mô hình vùng sản xuất hàng hóa. Theo đó, các huyện, thành phố đã thành lập các đoàn kiểm tra, thẩm định đề án sản xuất và phân công lãnh đạo phụ trách xã, cụm xã để chỉ đạo những xã còn gieo cấy giống lúa dài ngày có biện pháp chấn chỉnh, xử lý các xã không thực hiện đúng theo kế hoạch đề ra.

Cũng theo đánh giá của bà Hoàn, trước khi bước vào sản xuất vụ xuân, thời tiết, điều kiện nước khá thuận lợi để các đơn vị chức năng tổ chức lấy nước đổ ải cho các địa phương làm đất, gieo mạ. Tuy nhiên, từ ngày 6/2 đến nay không khí lạnh luôn tăng cường nên gây không ít khó khăn cho các đơn vị chỉ đạo sản xuất nông nghiệp và nông dân thực hiện gieo cấy. Thời vụ gieo cấy đại trà trong toàn tỉnh là từ ngày 10 - 20/2, kết thúc toàn bộ diện tích vào ngày 25/2, song những ngày nông dân tổ chức gieo cấy lại rơi đúng vào thời điểm rét đậm, rét hại, nếu không chỉ đạo quyết liệt thì mạ, lúa xuân rất dễ bị chết, sinh trưởng kém.

Ông Nguyễn Hồng Long, Phó Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đông Hưng cho biết: Vụ xuân 2014, toàn huyện phấn đấu gieo cấy gần 12.000 ha, đến ngày 13/2 đã gieo cấy được khoảng 6.500  - 7.000 ha, trong đó gieo thẳng trên 3.000 ha. Trong những ngày rét đậm, rét hại, Đông Hưng đã chỉ đạo, yêu cầu các địa phương tạm dừng gieo cấy trong những ngày nhiệt độ trung bình dưới 15^oc; đồng thời hướng dẫn nông dân chăm sóc mạ, diện tích lúa đã gieo cấy bằng việc che nilon, cấp đủ nước để giữ ấm. Ngoài ra, còn vận động nông dân dự trữ thóc giống để đề phòng mạ, lúa gặp rét bị chết thì có giống gieo bổ sung kịp thời, bảo đảm lịch thời vụ.

Ông Nguyễn Mạnh Sơn, xóm 5, xã Vũ Lạc (Thành phố Thái Bình) cho biết: “Nhà tôi có hơn 1 mẫu ruộng, ngày 9/2 đã cấy được 6 sào; từ ngày 10/2 đến nay nhiệt độ xuống quá thấp nên không thể cấy được, do đó còn hơn 4 sào phải chờ khi nền nhiệt cao mới cấy tiếp được; các hộ gia đình ở Vũ Lạc và nhà tôi đang tập trung bơm nước vào ruộng để giữ ấm cho lúa mới cấy...”.

Theo tiến độ gieo cấy hiện nay thì diện tích lúa xuân toàn tỉnh còn khoảng 50.000 ha chưa gieo cấy, vì vậy các địa phương cần chỉ đạo quyết liệt, hướng dẫn sâu sát cho bà con nông dân thực hiện đúng theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp về kỹ thuật gieo, cấy và phòng, chống rét. Cụ thể, giống lúa thuần cấy 40 - 42 khóm/m², 2 - 3 dảnh/khóm; lúa lai và BC15 cấy 32 - 36 khóm/m², 1 - 2 dảnh/khóm; khuyến khích cấy theo phương thức hàng rộng, hàng hẹp. Đồng thời cần gieo tăng 5 - 10% mạ ở trà cuối và chuẩn bị thóc giống ngắn ngày để dự phòng khi thời tiết bất thuận làm chết mạ, lúa; làm vòm che phủ nilon trắng để chống rét cho mạ gieo.

Bà Phạm Thị Kim Hoàn cho biết thêm: Như tiến độ gieo mạ và tuổi mạ hiện nay, các địa phương phải cho ngập nước 2/3 cây đối với mạ dược có trên 3 lá và cấy ngay khi thời tiết nắng ấm; những diện tích mạ nền và mạ dược dày dưới 3 lá phải che nilon và cấy ngay khi mạ đủ tuổi, nhiệt độ trên 15^oC. Đối với thóc giống đang ngâm ủ để gieo mạ và gieo thẳng cần áp dụng các biện pháp hãm mộng. Trên 13.000 ha lúa đã gieo thẳng phải tránh rét bằng việc cho nước ngập sâu trên 10cm, gần 17.000 ha lúa đã cấy phải cho nước ngập 2/3 cây; không bón thúc khi nhiệt độ trung bình ngày dưới 15^oC, bón bổ sung lân supe nếu nền nhiệt dưới 20^oC kéo dài và phun thêm các loại phân qua lá, chất hỗ trợ sinh trưởng. Ngay khi thời tiết nắng ấm cần tháo nước, giữ ở mức 2 - 3 cm, đồng thời tiến hành tỉa dặm để bảo đảm đủ mật độ, bón thúc sớm bằng các loại phân hỗn hợp, phức hợp NPK hàm lượng cao, chuyên thúc cho lúa bén rễ, hồi xanh, đẻ nhánh thuận lợi. Những diện tích lúa mới gieo thẳng chưa ra lá thật thì giữ đủ nước không để khô mặt ruộng.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, không khí lạnh kéo dài đến hết ngày 15/2, như vậy việc gieo cấy lúa xuân vẫn nằm trong khung thời vụ tốt nhất, do đó nông dân cần tranh thủ ra đồng gieo cấy ngay khi nắng ấm. Hiện nay, các đơn vị trong ngành Nông nghiệp đã phối hợp với các địa phương thường xuyên kiểm tra đồng ruộng để xử lý nhanh, kịp thời những phát sinh đột xuất, điều tiết nước hợp lý cho chống rét và từng giai đoạn sinh trưởng của lúa.

Nguyên Bình