Theo dự báo của cơ quan Khí tượng thủy văn và cảnh báo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hoạt động ENSO đang ở trạng thái trung gian, nghiêng về pha nóng và có sự xuất hiện của El Nino làm cho nhiệt độ tại miền Bắc toàn mùa cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,5 - 1,5oC, lượng mưa thấp và như vậy thời tiết vụ xuân 2015 được xếp dạng: “vụ xuân nghiêng ấm” và có các đợt rét cuối vụ. Trên thực tế, ở địa bàn tỉnh ta những ngày tháng 9 âm lịch có mưa lớn kèm theo sấm chớp. Theo kinh nghiệm cổ truyền “Cửu nguyệt phong lôi, tứ nguyệt hàn”, nghĩa là tháng 9 có sấm chớp, tháng 4 năm sau sẽ lạnh, rét nàng Bân sẽ về muộn hơn bình thường; nếu lúa làm đòng và trỗ giai đoạn này năng suất bị ảnh hưởng rất lớn (Bài học của các tỉnh khác năm 2013, lúa BC15 làm đòng gặp rét tháng 4 bị lép rất nhiều). Ở tỉnh ta đã có nhiều kinh nghiệm đối phó và xử lý đối với vụ xuân rét nhưng chưa có nhiều kinh nghiệm trong xử lý vụ xuân ấm. Ðối với vụ xuân rét thường là được mùa lớn, sâu bệnh hại ít, vụ xuân ấm lúa sẽ trỗ sớm vào cuối tháng 4 gặp rét tỷ lệ lép sẽ rất cao, lúc đó không thể khắc phục được. Muốn khắc phục hiệu quả phải xử lý thật tốt ngay từ khi gieo cấy để lúa trỗ không gặp rét.

Năm nay, tết âm lịch (1 - 3 tết) trùng với ngày 19 - 21/2 dương lịch. Về tâm lý nông dân và người phục vụ thường muốn cấy xong trước tết, do vậy dễ xảy ra tình trạng gieo cấy sớm trước lịch, lúa sẽ trỗ sớm, gặp rét gây thiệt hại lớn. Trong vụ xuân 2015 các xã đều tổ chức đại hội Ðảng bộ cơ sở và chuẩn bị đại hội đảng bộ cấp huyện, thành phố. Nếu mất mùa sẽ có hệ lụy rất lớn và kém phấn khởi trước, trong và sau đại hội.

Ðể có vụ xuân được mùa trong mọi loại hình thời tiết, đặc biệt là vụ xuân ấm thì các nhân tố nêu trên cần được thống nhất đầy đủ về nhận thức, từ đó có các biện pháp chỉ đạo thích hợp và quyết liệt nhất để chủ động xử lý các tác động xấu của thời tiết một cách hiệu quả nhất.

Về giải pháp kỹ thuật: Ðảm bảo lúa xuân trỗ bông vào trung tuần tháng 5, đây là giai đoạn trỗ bông an toàn cao nhất cho lúa xuân năm nay dù thời tiết ấm hay rét.

- Cơ cấu giống: Toàn tỉnh gieo cấy 100% diện tích bằng trà xuân muộn theo đúng đề án sản xuất vụ xuân 2015 của tỉnh đã ban hành. Tất cả các địa phương kiên quyết không gieo cấy trà xuân sớm (VN10, Xi23, 8865,...).

- Thời vụ  gieo cấy: Lịch thời vụ đã quy định trong đề án sản xuất vụ xuân 2015 của tỉnh; tất cả các giống lúa đều thực hiện gieo vào nửa cuối lịch thời vụ, cấy kết thúc trong tháng 2/2015. Không cho phép bất cứ địa phương nào chỉ đạo và thực hiện gieo cấy trước lịch quy định của tỉnh.

- Phương thức gieo cấy: Mở rộng tối đa diện tích lúa gieo thẳng ở những nơi có địa hình cho phép. Phấn đấu diện tích lúa gieo thẳng toàn tỉnh đạt trên 50% tổng diện tích gieo cấy.

- Ðiều hành nước: Do lượng mưa thiếu hụt nên chỉ tiến hành tiêu nước, thau chua rửa mặn trong thời gian làm đất để gieo cấy; sau khi cấy kiên quyết giữ nước để phục vụ chăm sóc cho lúa, không tháo nước thau rửa mặn trên toàn hệ thống.

- Bón phân: Chỉ sử dụng phân tổng hợp NPK, không bón đạm đơn; bón lót nhiều, lót sâu, bón thúc sớm.

- Bảo vệ thực vật: Ðặc biệt chú ý các đối tượng sâu bệnh thường gặp năm thời tiết vụ xuân ấm, nhất là đối tượng đạo ôn cổ bông khi lúa trỗ.

Về giải pháp chỉ đạo và điều hành:

- Cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến huyện, thành phố chỉ đạo các cấp, các ngành, các cơ sở và cả hệ thống chính trị tập trung xử lý, thực hiện tốt các biện pháp ứng phó với dạng hình thời tiết vụ xuân ấm. Quán triệt và triển khai tới cán bộ chủ chốt từ xã đến thôn các biện pháp ứng phó với thời tiết vụ xuân ấm.

- Các địa phương sử dụng tối đa hệ thống thông tin tuyên truyền, đặc biệt là hệ thống truyền thanh xã, thị trấn để thông tin tình hình về tác động bất lợi và các biện pháp kỹ thuật phòng chống tác động bất lợi ở vụ xuân ấm để mọi người dân nhận thức đầy đủ và thực hiện nghiêm túc. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Ðài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Thái Bình, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy thông tin kịp thời, đầy đủ, thường xuyên các chủ trương, giải pháp chỉ đạo của tỉnh ứng phó với diễn biến thời tiết vụ xuân ấm.

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thống nhất với tất cả các doanh nghiệp cung ứng giống lúa trên địa bàn tỉnh không bán giống lúa xuân sớm ở Thái Bình, ký cam kết chấp hành nghiêm túc chủ trương này. Sở Công Thương chủ trì cùng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các ngành chức năng tăng cường kiểm tra các cơ sở cung ứng giống trong tỉnh, xử lý nghiêm minh các đơn vị, cá nhân cố tình bán giống lúa xuân sớm trên địa bàn tỉnh. Các huyện, thành phố huy động lực lượng thanh tra để thanh, kiểm tra việc chấp hành chủ trương sản xuất... ở các xã, các thôn; có biện pháp kiên quyết xử lý các cơ sở và cá nhân vi phạm chủ trương của tỉnh về cơ cấu giống, thời vụ gieo cấy... Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, phòng Kinh tế thành phố giám sát, thẩm định đề án sản xuất vụ xuân ở các cơ sở, bảo đảm tuyệt đối tuân thủ chủ trương của tỉnh, huyện, thành phố; kịp thời tham mưu để lãnh đạo huyện, thành phố xử lý những cơ sở và cá nhân vi phạm; đặc biệt chú ý tới các xã, thôn hay vi phạm chủ trương về cơ cấu giống, thời vụ gieo cấy ở những năm trước.

- Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huy động toàn bộ cán bộ kỹ thuật trồng trọt phân công về các huyện, thành phố để phối hợp chỉ đạo và hướng dẫn thực hiện các chủ trương biện pháp kỹ thuật ứng phó với thời tiết vụ xuân ấm của tỉnh. Các huyện, thành phố phân công tất cả cán bộ kỹ thuật của địa phương cùng với cán bộ tăng cường của tỉnh về các cơ sở chỉ đạo; phân công các đồng chí ủy viên thường vụ phụ trách cụm, cấp ủy phụ trách xã tăng cường kiểm tra chỉ đạo cơ sở thực hiện chủ trương của tỉnh.

Nguyễn Thị Nga

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn