Để quản lý hiệu quả, đồng bộ lĩnh vực đất đai, hàng năm, Sở Tài nguyên và Môi trường đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản lãnh đạo, chỉ đạo, bảo đảm kịp thời, đúng quy định, phù hợp với tình hình thực tiễn. Nhờ đó, đất đai được quản lý chặt chẽ theo quy hoạch, kế hoạch đã được phê duyệt; nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về đất đai của chủ sử dụng đất; vi phạm trong quản lý, sử dụng đất ngày càng giảm. Trên cơ sở quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, Sở đã tham mưu thực hiện công tác giao đất, cho thuê đất, gia hạn thời gian thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất, đáp ứng kịp thời yêu cầu thực hiện các dự án đầu tư xây dựng các khu, cụm công nghiệp, các dự án trọng điểm của tỉnh về giao thông, đô thị, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh. Năm 2015, toàn tỉnh có 2.384 dự án sử dụng gần 2.720ha đất lúa, đất rừng phòng hộ; 2.710 dự án cần thu hồi 3.810ha đất để phát triển kinh tế - xã hội, lợi ích quốc gia, công cộng. Sở đã thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt 353 hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất với diện tích gần 518ha; 302 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, diện tích 404ha; đồng thời, thực hiện cấp đổi, cấp lại gần 4.800 GCNQSDĐ, cấp mới 171 GCNQSDĐ cho hộ gia đình, cá nhân khu đô thị.

Tuy nhiên, ở một số địa phương, tình trạng vi phạm pháp luật về đất đai như bán đất trái thẩm quyền, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa không đúng đối tượng, lấn chiếm đất đai, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, đặc biệt là chuyển mục đích sử dụng từ đất trồng lúa sang xây dựng nhà ở, cơ sở sản xuất, kinh doanh, công trình công cộng. Một số tổ chức đang sử dụng đất, được Nhà nước giao đất, cho thuê đất đã tự ý cho thuê lại đất và tài sản gắn liền với đất không đúng quy định, trái mục đích… vẫn còn diễn ra. Theo ông Trần Duy Hùng, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường, hiện tình trạng vi phạm pháp luật về đất đai của các tổ chức, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất được Nhà nước giao đất, cho thuê đất đang có chiều hướng gia tăng, trong đó phổ biến là tình trạng sử dụng đất lãng phí, đất đã được giao, thuê nhưng chậm đưa vào sử dụng hoặc không đưa đất vào sử dụng; sử dụng đất sai mục đích; để đất bị lấn chiếm, cho thuê, cho mượn, chuyển nhượng trái pháp luật; các sai phạm gây lãng phí đất như sử dụng đất không hiệu quả, chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp không theo quy hoạch... Năm 2015, Sở đã phối hợp với các ngành liên quan tổ chức 148 cuộc thanh tra, kiểm tra, xử phạt 38 trường hợp số tiền 517 triệu đồng, tịch thu gần 2,25 tỷ đồng tiền có được do vi phạm hành chính; trình UBND tỉnh xử phạt 4 trường hợp số tiền 2,9 tỷ đồng, thu hồi 58.346,2m² đất vi phạm của 6 cơ sở. Tại nhiều địa phương, nhất là cấp xã, tình trạng chấp hành các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng đất vẫn còn buông lỏng; chất lượng, hiệu quả, hiệu lực của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất còn hạn chế, gây lãng phí nhiều về thời gian, kinh phí thực hiện dẫn tới kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hầu hết không đạt chỉ tiêu đề ra. Tình trạng giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất không đúng quy hoạch, kế hoạch vẫn diễn ra, chưa có sự kiểm soát triệt để. Việc công bố quy hoạch còn mang tính hình thức, chưa huy động được sự tham gia, giám sát của cộng đồng, chưa tuân thủ đầy đủ trình tự, thủ tục trong quá trình thực hiện nên khi tổ chức thực hiện quy hoạch, bồi thường và giải phóng mặt bằng đã phát sinh một số vụ khiếu nại, tố cáo. Nhiều dự án đã và đang tồn tại dưới dạng quy hoạch treo hoặc phải thu hồi, hoặc phải tạm dừng để rà soát, xử lý gây khó khăn cho cuộc sống của người dân trong vùng được quy hoạch và thiệt hại về kinh tế cho các tổ chức, cá nhân sử dụng đất. Đây cũng là những nguyên nhân chính phát sinh khiếu nại, tố cáo của công dân về đất đai.

Trước những khó khăn, hạn chế đó, năm 2016, Sở Tài nguyên và Môi trường xác định tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đất đai; xử lý kịp thời các hành vi vi phạm; chú trọng đôn đốc xử lý sau thanh tra, kiểm tra, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật. Kiện toàn bộ máy quản lý và cơ sở dữ liệu đất đai nhằm tạo lập kênh thông tin minh bạch, thuận lợi cho việc tìm hiểu, trao đổi thông tin để người sử dụng đất thực hiện quyền và nghĩa vụ theo đúng quy định của pháp luật. Chú trọng cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, doanh nghiệp và người dân khi giải quyết các công việc, tránh gây phiền hà.

Minh Nguyệt