Gia đình anh Lại Quang Dũng, thôn Cự Lâm, xã Xuân Hòa hiện nuôi 30 lồng cá trên sông Trà Lý, với nhiều loại cá như cá lăng, cá tra, cá hô, cá trắm, cá chép. Trong quá trình nuôi, anh Dũng tuân thủ khắt khe quy trình tuyển chọn giống, lựa chọn, chế biến nguồn thức ăn sạch cho cá. Ngoài cá thương phẩm, gia đình anh Dũng còn chế biến, sản xuất các sản phẩm chả cá, giò cá từ chính nguồn cá của gia đình. Nhờ chất lượng bảo đảm, được người tiêu dùng ưa chuộng, hiện mỗi năm, gia đình anh xuất ra thị trường hàng chục tấn chả cá, giò cá. Anh Dũng cho biết: Khi xã tuyên truyền về chương trình OCOP, tôi đã mạnh dạn đăng ký sản phẩm cá và chả cá, giò cá của gia đình. Tôi muốn được tham gia chương trình vì các sản phẩm cá của gia đình được người tiêu dùng đánh giá chất lượng tốt, tuy nhiên hiện nay chưa có tổ chức đánh giá và công nhận chất lượng sản phẩm của gia đình nên rất khó để tiếp cận thị trường mới, đặc biệt là các thị trường khó tính như siêu thị, chuỗi cửa hàng lớn. Tôi kỳ vọng OCOP sẽ thật sự là thước đo chất lượng sản phẩm mà mỗi đơn vị sản xuất hướng đến, là con tem uy tín để người tiêu dùng yên tâm chọn lựa và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản phẩm hiệu quả.

Cùng với sản phẩm cá, chả cá, giò cá, xã Xuân Hòa hiện nổi tiếng với trang trại rộng trên 20.000m² trồng hoa sen, hoa súng của gia đình anh Vũ Thanh Toàn. Sau hơn 3 năm đầu tư, gia đình anh Toàn hiện có trên 10.000 chậu sen và trên 10.000m² mặt nước trồng hơn 100 loại sen, súng nhập ngoại khác nhau như sen, súng Thái Lan, Trung Quốc, Malaysia... Nét đặc biệt là ngoài vẻ đẹp thì nhiều loại sen, súng nhập ngoại có mùi hương tự nhiên đặc biệt ấn tượng, hấp dẫn. Khai thác điểm mạnh này, gia đình anh Toàn đã đầu tư công nghệ, máy móc sản xuất các loại trà hoa sen, trà hoa súng nguyên bông, trà ướp hoa sen, trà ướp hoa súng; mỗi loại hoa sen, súng khác nhau sẽ tạo hương vị khác nhau. Anh Toàn chia sẻ: Trang trại hoa sen, hoa súng của gia đình tôi đẹp, độc đáo, mới lạ nên hiện tại dịch vụ tham quan, trải nghiệm, chụp ảnh hồ sen, súng thu hút khá đông du khách; số lượng chậu sen, súng cảnh xuất ra thị trường 10.000 chậu/năm. Mặc dù vậy, tôi chọn sản xuất các loại trà từ hoa sen, hoa súng là hướng kinh doanh bền vững, do đó tôi mạnh dạn đăng ký đây là sản phẩm OCOP. Bước đầu, để thực hiện mục tiêu trở thành sản phẩm OCOP, gia đình tôi chú trọng sản xuất hoa sen, hoa súng theo hướng hữu cơ 100%. Chúng tôi đầu tư máy móc, công nghệ hiện đại để chế biến, sấy khô, bảo quản sản phẩm để các loại trà từ hoa giữ được hương vị tự nhiên và sạch, an toàn cho người tiêu dùng. Tôi rất mong sản phẩm trà hoa sen, hoa súng của gia đình mình trở thành sản phẩm OCOP để thương hiệu được nhiều người biết đến và chương trình OCOP có thể hỗ trợ, giúp đỡ gia đình tôi kiến thức, kỹ năng xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm.

Nếu nhiều địa phương còn khá khó khăn trong việc tìm được một sản phẩm đặc trưng, đặc sản để tham gia chương trình OCOP thì năm 2021 xã Xuân Hòa mạnh dạn đăng ký và phấn đấu có 2 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trở lên. Chủ tịch UBND xã Phạm Văn Phương cho biết: 5 - 7 năm về trước, ở Xuân Hòa thật sự rất khó để tìm ra được một sản phẩm đặc trưng. Mấy năm gần đây, xã thu hút 2 doanh nghiệp hoạt động và đều tạo ra những sản phẩm độc đáo gắn với đặc trưng, tiềm năng thế mạnh của vùng đất bãi ven sông Trà Lý, đó là cá và các sản phẩm chế biến từ cá; các loại trà hoa sen, hoa súng. Khi huyện khảo sát và triển khai kế hoạch thực hiện chương trình OCOP, xã vận động 2 doanh nghiệp mạnh dạn đăng ký tham gia, phấn đấu đạt OCOP hạng 3 sao trở lên. Xã luôn ủng hộ, hỗ trợ tích cực và tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục giúp các doanh nghiệp vay vốn, thuê mượn mặt bằng, mở rộng sản xuất. Nhân các sự kiện, hội nghị, xã thường tranh thủ giới thiệu về sản phẩm độc đáo của địa phương; khuyến khích, động viên các doanh nghiệp tham gia các hội chợ, trưng bày sản phẩm để quảng bá sản phẩm, thương hiệu.

Mặc dù vậy, ở giai đoạn đầu như hiện nay, xã còn khá lúng túng trong việc triển khai chương trình OCOP do chưa được đào tạo, tập huấn những kỹ năng cần thiết trong quản lý, theo dõi, triển khai, thực hiện chu trình, đánh giá phân hạng sản phẩm cũng như việc hỗ trợ doanh nghiệp tuyên truyền, quảng bá, hướng dẫn phát triển và xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP. Thời gian tới, Xuân Hòa sẽ nỗ lực đồng hành cùng doanh nghiệp để hoàn thành mục tiêu xã có 2 sản phẩm OCOP xếp hạng 3 sao trở lên, tạo cơ hội giúp các doanh nghiệp phát triển sản phẩm theo hướng bền vững, vừa nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh cho doanh nghiệp vừa đóng góp tích cực vào ngân sách và tạo việc làm cho lao động địa phương.

Quỳnh Lưu