Hội nghị tổ chức tại tỉnh Đồng Tháp với mục đích  bàn giải pháp xử lý hiệu quả việc thực hiện chủ trương tạm trữ 1 triệu tấn lúa gạo, một chủ trương của Chính phủ  có ý nghĩa quyết định đến kết quả sản xuất, tiêu thụ lúa niên vụ 2013.

Giá lúa gạo tăng nhờ mua tạm trữ

Theo báo cáo nhanh của Bộ NNPTNT, vụ Đông Xuân 2012-2013, các tỉnh ĐBSCL gieo sạ 1,53 triệu ha, giảm 46.000 ha so với năm trước. Tính đến nay, diện tích lúa đã thu hoạch khoảng 1,1 triệu ha, sản lượng đạt khoảng 7,4 triệu tấn lúa và dự kiến toàn vụ đạt khoảng 3,8 triệu tấn gạo.

Nhưng do tình hình tiêu thụ khó khăn đã làm giá gạo bán ra của nông dân sụt giảm. Trước tình hình này, ngày 7/2, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 311/QĐ-TTg tạm trữ 1 triệu tấn quy gạo vụ Đông Xuân 2012-2013 tại các tỉnh ĐBSCL nhằm tháo gỡ khó khăn.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) Trương Thanh Phong, từ ngày 20/2, các thương nhân đáp ứng đủ 3 tiêu chí để được tham gia tạm trữ đã bắt đầu triển khai thu mua và đến nay đã có 102/119 doanh nghiệp báo cáo thu mua tạm trữ với tổng số 211.844 tấn, bằng 21% chỉ tiêu giao.

Ngân hàng Nhà nước cũng đã chỉ đạo 12 ngân hàng thương mại thực hiện cho vay mua thóc, gạo tạm trữ.

Sau khi triển khai tạm trữ, hiện giá lúa trên thị trường đã tăng nhẹ so với đầu vụ, giá bình quân lúa tươi ngoài đồng tăng từ 150 - 200 đ/kg, đạt 4.400 đ/kg đối với lúa thường, 4.600 – 5.300 đ/kg đối với lúa chất lượng cao, lúa thơm.

Theo ông Trương Thanh Phong, giá thu mua lúa tạm trữ hiện nay cũng như thu mua xuất khẩu được đánh giá phù hợp với giá thị trường quốc tế. Với mức tồn kho chờ xuất khẩu của doanh nghiệp hiện khoảng 1,24 triệu tấn và các dự báo cân đối cung – cầu trong nước và thị trường gạo thế giới, đến giữa năm 2013, Việt Nam có khả năng xuất khẩu 3,5 triệu tấn, giữ mức tồn kho 800.000 - 1 triệu tấn và đảm bảo giá thu mua tốt cho nông dân“Giá thu mua sẽ chỉ có thể lên chứ khó xuống cho đến vụ Hè Thu”, ông Phong khẳng định.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cũng cho rằng chủ trương mua lúa tạm trữ của Chính phủ đã kích được giá, tăng thu nhập cho nông dân. Năm 2013, xuất khẩu gạo của nước ta chịu nhiều sức ép nhưng số lượng đăng ký hợp đồng xuất khẩu gạo đầu năm rất khả quan với mức hơn 2,8 triệu tấn, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2012. Do đó, tạm trữ sẽ giúp chủ động trong điều hành sản lượng tiêu thụ gạo trong năm.

Tạo thuận lợi tối đa cho công tác mua tạm trữ

Tại Hội nghị, các ý kiến của các địa phương vùng lúa ĐBSCL đều cho thấy kết quả tích cực từ thu mua tạm trữ lúa. Bên cạnh đó, những vấn đề vướng mắc trong triển khai tạm trữ như thủ tục vay vốn phức tạp và giải ngân chậm nên nhiều thương nhân không thu mua kịp thời, một số thương nhân chưa vay được vốn do ngân hàng yêu cầu thế chấp tài sản thay vì lúa gạo mua tạm trữ.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Đồng Tiến cho biết, dư nợ tín dụng cho doanh nghiệp thu mua lúa gạo đến đầu năm nay đạt 17.013 tỷ đồng, tăng 4,56% so với mức đầu năm trước. Sắp tới, NHNN sẽ cân đối nguồn vốn, đồng thời chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục chuyển dịch cơ cấu tín dụng, tập trung cho vay trong lĩnh vực nông nghiệp, doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Theo đại diện các doanh nghiệp, lượng lúa thu mua thuộc giống IR 50404 hiện có tỷ trọng lớn, có khả năng gây khó khăn cho xuất khẩu do chất lượng thấp, trong khi các loại gạo hạt dài có nhu cầu nhưng sản lượng lại ít.

Theo dự báo được nêu tại Hội nghị, nhiều ý kiến lo ngại về tình hình thị trường quốc tế và xuất khẩu gạo Việt Nam năm 2013 tiếp tục khó khăn do sức ép cạnh tranh từ Thái Lan, Ấn Độ, Myanmar, Pakistan, trong khi một số thị trường truyền thống giảm nhập khẩu.

Nêu ý kiến chỉ đạo kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đánh giá, tình hình vụ Đông Xuân- vụ mùa quan trọng nhất trong năm, đang diễn ra với nhiều thuận lợi, khó khăn đan xen. Thị trường biến động, xuất khẩu gặp nhiều thách thức đòi hỏi nắm bắt đúng diễn biến, có giải pháp kịp thời, phù hợp để đạt thắng lợi cao nhất trong lĩnh vực nông nghiệp, đảm bảo lợi ích cho nông dân.

Phó Thủ tướng cho rằng, những kết quả khởi động của thu mua tạm trữ là tích cực. Thời gian tới, công tác tạm trữ này thực hiện đúng mục tiêu sẽ quyết định quan trọng tới bài toán chỉ đạo, điều hành, cũng như kết quả sản xuất, tiêu thụ lúa cả niên vụ 2013.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đề nghị các cơ quan tham mưu cần rút kinh nghiệm, tạo điều kiện thuận lợi tối đa để công tác tạm trữ triển khai đúng tiến độ, đúng mục tiêu, trong đó có việc xem xét đẩy sớm thời gian bắt đầu tạm trữ, số lượng, giá sàn thu mua phù hợp, tranh thủ thời tiết thuận lợi đẩy mạnh thu hoạch, thu mua, khẩn trương tiến hành hỗ trợ sớm đầu tư, cơ giới hóa nông nghiệp, nhất là thiết bị gặt đập, sấy lúa đang thiếu ở một số nơi thu hoạch rộ.

Đặc biệt, NHNN chỉ đạo tạo điều kiện thông thoáng, giải ngân thuận lợi cho thương nhân thực hiện thu mua lúa, gạo tạm trữ đúng chủ trương. Về lâu dài, triển khai nhân rộng mô hình liên kết 4 nhà, cánh đồng mẫu lớn… sẽ hỗ trợ công tác tạm trữ hiệu quả hơn.

Về xuất khẩu, trong thời gian tới, bên cạnh việc củng cố, duy trì thị trường, đảm bảo tiêu thụ hiệu quả gạo tại phân khúc trung và thấp cấp. Bên cạnh đó, tiếp tục quy hoạch hợp lý đầu mối thu mua, chế biến xuất khẩu để tăng tính cạnh tranh quốc gia các mặt hàng nông, thủy sản xuất khẩu.

Tuy nhiên, quy hoạch gieo trồng vụ tới phải chuyển dần sang thị trường gạo cao cấp, gạo đặc sản, các loại gạo có giá trị cao, tranh thủ tìm kiếm, mở rộng thị trường mới.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải giao Bộ NNPTNT, chính quyền địa phương hỗ trợ và kiểm tra đôn đốc các thương nhân đẩy nhanh tiến độ thu mua tạm trữ theo kế hoạch, thực hiện tăng cường giống lúa chất lượng cao, hạn chế tối đa gieo sạ giống lúa giá trị thấp như IR50404 trong vụ Hè Thu tới. Bộ Tài chính ban hành chính sách để doanh nghiệp thực hiện tạm trữ thuận lợi hơn trong thanh quyết toán.

Theo chinhphu.vn