Năm 2011, khi xây dựng nhà ở, ông Lê Việt Ứng, thôn Đồng Tiến, xã Việt Thuận (Vũ Thư) phát hiện một bộ hài cốt đã mục, một đôi dép cao su, mảnh tăng võng và một số di vật khác. Hài cốt và di vật được gia đình ông Ứng cất bốc vào tiểu sành và đưa ra an táng tại nghĩa trang nhân dân thôn Đồng Tiến. 

Ông Ứng cho biết: Sau khi an táng, gia đình tôi cho xây gạch vây xung quanh mộ và hàng năm vẫn coi sóc, hương khói. Khi phát hiện hài cốt với những di vật có được, tôi khẳng định đây chính là bộ đội ta hy sinh khi đang làm nhiệm vụ. Sự việc đã được gia đình tôi báo cáo lên chính quyền địa phương.

Cũng trên địa bàn xã Việt Thuận, theo thông tin từ ông Nguyễn Văn Thuân, thôn Việt Tiến được ông Nguyễn Văn Hiến (là chú họ của ông Thuân) là dân quân du kích địa phương kể, khoảng năm 1951 - 1952, sau khi đánh địch bên tỉnh Hà Nam, bộ đội ta hành quân bằng thuyền dọc theo sông Kiến Giang về phía huyện Kiến Xương, trên thuyền chở 3 người thì có 2 chiến sĩ bị thương nặng. Đến địa phận xã Việt Thuận, 1 đồng chí bị thương hy sinh (chưa rõ danh tính). Ông Hiến là người trực tiếp chôn cất liệt sĩ tại khu đất phía sau trạm bơm của thôn Việt Tiến, cạnh bờ sông Kiến Giang. 

Ông Thuân chia sẻ: Ông Hiến đã chỉ cho tôi vị trí ngôi mộ. Có lần tôi ra thăm phần mộ liệt sĩ thì thấy do nước làm xói lở lộ ra một phần quan tài bằng gỗ, tôi đã lấy đất đắp lại... Do thời gian quá lâu, đất bồi, lở nên không thể xác định rõ vị trí ngôi mộ. Sau khi Ban CHQS huyện phát phiếu cung cấp thông tin mộ, hài cốt liệt sĩ, tôi đã cung cấp thông tin này cho đơn vị.

Ngay khi nhận được thông tin về mộ liệt sĩ do người dân và chính quyền cơ sở cung cấp, Ban Chỉ đạo 515 huyện Vũ Thư đã chỉ đạo Ban CHQS huyện phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tiến hành xác minh thông tin, khảo sát vị trí mộ và khu vực nghi có hài cốt liệt sĩ báo cáo cấp trên để tiến hành tìm kiếm, quy tập và an táng hài cốt liệt sĩ.

Đầu tháng 12/2019, Ban CHQS huyện Vũ Thư tăng cường gần 40 cán bộ thường trực về cơ sở cùng lực lượng dân quân và nhân dân địa phương huy động máy xúc tiến hành tìm kiếm hài cốt liệt sĩ tại khu vực sông Kiến Giang. Sau 1 ngày nỗ lực tìm kiếm trên bờ và dưới lòng sông nhưng chưa tìm kiếm được hài cốt liệt sĩ. Cùng thời gian này, đơn vị tiến hành cất bốc hài cốt liệt sĩ tại nghĩa trang nhân dân thôn Đồng Tiến. 

Thượng tá Nguyễn Đăng Hải, Chính trị viên Ban CHQS huyện cho biết: Sáng ngày 2/12, tại Nghĩa trang Liệt sĩ xã Việt Thuận đã tổ chức lễ truy điệu và an táng 1 hài cốt liệt sĩ. Vậy là gần 70 năm trôi qua, liệt sĩ đã được trở về bên đồng đội trong niềm xúc động bồi hồi, tiếc thương của cán bộ và nhân dân địa phương. Điều khiến chúng tôi trăn trở nhất chính là chưa tìm thấy liệt sĩ được an táng tại bờ sông thôn Việt Tiến mặc dù đã huy động tối đa lực lượng, phương tiện, bất chấp những khó khăn về thời tiết lạnh giá dầm mình dưới lòng sông để mò tìm hài cốt liệt sĩ. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục khảo sát, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ để thỏa lòng mong mỏi của nhân dân địa phương.

Không chỉ ở Vũ Thư, cùng thời điểm này, công tác tìm kiếm, cất bốc và quy tập hài cốt liệt sĩ cũng đang được hai huyện Hưng Hà, Kiến Xương tích cực triển khai. 

Đồng chí Nguyễn Văn Hóa, Phó Chủ tịch UBND huyện Kiến Xương cho biết: Thực hiện kế hoạch của Ban Chỉ đạo 515 tỉnh, Ban Chỉ đạo 515 huyện đã chỉ đạo các ngành, địa phương liên quan vào cuộc khảo sát, xác minh thông tin phần mộ của 1 liệt sĩ thuộc Sư đoàn 320 chiến đấu chống thực dân Pháp năm 1952 nằm tại thôn Đa Cốc, xã Nam Bình. Liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Cuối tháng 11 vừa qua, địa phương đã tổ chức cất bốc, di chuyển vào an táng tại Nghĩa trang Liệt sĩ cụm xã Bình Thanh. Trước đó, cuối năm 2017, huyện Kiến Xương cũng đã tiến hành tìm kiếm, quy tập 2 hài cốt liệt sĩ tại xã Quyết Tiến và xã Bình Định.

Huyện Vũ Thư huy động lực lượng, phương tiện tìm kiếm hài cốt liệt sĩ tại khu vực bờ sông Kiến Giang, xã Việt Thuận.

Ông Bùi Văn Dũng, Trưởng thôn Đa Cốc, xã Nam Bình cho biết: Ngay từ nhỏ tôi đã nghe các cụ kể lại năm 1952 thôn Đa Cốc được xã giao nhiệm vụ cất giấu, cứu chữa, chăm sóc thương binh, trong đó có 3 thương binh vì vết thương quá nặng nên đã hy sinh, được cán bộ và nhân dân trong thôn truy điệu và chôn cất. Sau này, 2 liệt sĩ có danh tính đã được người dân quy tập vào nghĩa trang liệt sĩ nên chỉ còn 1 hài cốt liệt sĩ an táng tại khu đất gần chùa Đa Cốc. Chúng tôi rất vui mừng khi huyện tổ chức cất bốc và đưa liệt sĩ về yên nghỉ cùng đồng đội. Dù là liệt sĩ chưa biết tên nhưng với người dân chúng tôi họ luôn là những người anh hùng đã hy sinh vì Tổ quốc, vì nhân dân. Tôi mong muốn sẽ có thêm nhiều liệt sĩ chưa tìm được hài cốt được tìm thấy cũng như xác minh được danh tính của các liệt sĩ để thỏa nỗi nhớ mong của gia đìnhngười thân.

Từ ngày 29/11 đến ngày 2/12/2019, 3 hài cốt liệt sĩ trên địa bàn các xã: Nam Bình (Kiến Xương), Đông Đô (Hưng Hà), Việt Thuận (Vũ Thư) đã được cất bốc và quy tập vào các nghĩa trang liệt sĩ. Các địa phương tiến hành các nghi thức truy điệu và an táng bảo đảm trang nghiêm, đông đảo cán bộ, nhân dân đến viếng và tiễn đưa. Ngoài cất bốc hài cốt liệt sĩ, huyện Hưng Hà còn tiến hành xây vỏ mộ đối với phần mộ liệt sĩ Nguyễn Văn Nghìn và Vũ Văn Thư tại xã Bắc Sơn do chưa xác định vị trí mộ trong khu mộ của nhân dân.

Đồng chí Phí Ngọc Thành, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội khẳng định: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội còn phối hợp với Bộ CHQS tỉnh tiến hành lấy mẫu sinh phẩm của 3 hài cốt liệt sĩ với mong muốn sớm xác định được danh tính liệt sĩ. Việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tỉnh là hoạt động thể hiện tình cảm, trách nhiệm, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thái Bình đối với công lao to lớn của thế hệ cha anh đã hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ nhân dân, góp phần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục trong các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về truyền thống yêu nước, cách mạng của dân tộc.

Tất Đạt