Tài nguyên nước phải là cốt lõi trong xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội

Trình bày Tờ trình dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành cho biết, qua hơn 10 năm thực hiện, Luật Tài nguyên nước năm 2012 đã góp phần tạo biến tích cực trong nhận thức, hành động của toàn xã hội về bảo vệ, khai thác sử dụng tài nguyên nước. Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, một số quy định của Luật 2012 còn giao thoa, chồng chéo với các luật khác dẫn đến khó thực hiện hoặc lãng phí nguồn lực. Đồng thời, thiếu khung pháp lý cho an ninh nguồn nước; thiếu quy định cụ thể liên quan đến điều hòa, phân bổ nguồn nước, giám sát chặt chẽ các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên nước…

Do đó, Thứ trưởng Lê Công Thành nhấn mạnh sự cần thiết phải cập nhật, thể chế hóa quan điểm, chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước về quản lý, bảo vệ tài nguyên nước. Trong đó, cần nghiên cứu, sửa đổi ban hành Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) theo hướng bổ sung, hoàn thiện các chính sách đã ban hành.

Theo Thứ trưởng, quan điểm xây dựng Luật là thể chế hóa quan điểm tài nguyên nước là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân và do Nhà nước thống nhất quản lý. Tài nguyên nước phải là cốt lõi trong xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội, quy hoạch dân cư, quy hoạch các ngành, lĩnh vực có khai thác sử dụng nước, hoạch định chiến lược phát triển đất nước.

Đồng thời thiết lập hệ thống hành lang pháp lý cho quản trị tài nguyên nước quốc gia trên nền tảng công nghệ số và tích hợp các quy định liên quan đến quản lý nguồn nước, khai thác, sử dụng, cấp nước trong Luật Tài nguyên nước; tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách theo hướng xã hội hóa ngành nước.

Đảm bảo an ninh nguồn nước quốc gia; chú trọng phòng ngừa, kiểm soát và phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm; tách bạch quản lý tổng hợp thống nhất về tài nguyên nước với quản lý, vận hành công trình khai thác, sử dụng nước.

Phát triển kinh tế nước, coi sản phẩm nước là hàng hóa thiết yếu; bảo đảm công bằng trong tiếp cận nguồn nước... 

Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết, Dự thảo Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) gồm 88 điều và được bố cục thành 10 chương. So với Luật 2012, dự thảo Luật không tăng về số chương (trong đó giữ nguyên 10 điều; sửa đổi, bổ sung 62 điều; bổ sung mới 16 điều) và bãi bỏ 8 điều.

Trọng tâm là phục hồi và bảo vệ tài nguyên nước

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá hồ sơ dự án luật được chuẩn bị công phu, có trách nhiệm cao, bám sát các nhóm chính sách sửa đổi Luật được Quốc hội thông qua. Mặc dù đây là lần đầu tiên cho ý kiến về dự án Luật này nhưng với tinh thần từ sớm, từ xa dự án Luật đã được chuẩn bị một cách kĩ lưỡng.

Nhận xét bố cục dự án Luật cơ bản hợp lý, Chủ tịch Quốc hội lưu ý thêm các quy định về các loại quy hoạch cần sắp xếp lại bảo đảm logic theo quy hoạch tài nguyên nước và hai quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành là quy hoạch tổng thể lưu vực sông liên tỉnh và quy hoạch tổng thể điều tra cơ bản tài nguyên nước. Trong từng loại quy hoạch cần cố gắng sắp xếp theo thứ tự từ căn cứ, nguyên tắc lập quy hoạch, hồ sơ điều chỉnh, trách nhiệm thẩm định, phê duyệt quy hoạch, tổ chức thực hiện, trách đối với từng quy hoạch…

Cho ý kiến về tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Chủ tịch Quốc hội ghi nhận dự thảo Luật cơ bản phù hợp với Hiến pháp, cơ bản thống nhất với các luật chuyên ngành; đồng thời đề nghị tiếp tục rà soát dự thảo Luật để khắc phục tối đa các chồng chéo, xung đột pháp luật, đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

 Toàn cảnh phiên họp (Ảnh: Nghĩa Đức).

Đi vào một số nội dung cụ thể, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ thực trạng nguồn nước chúng ta đang bị suy thoái rất nặng nề, do đó tại chương 3 dự thảo Luật quy định về Bảo vệ tài nguyên nước cần bổ sung thêm khái niệm về phục hồi và bảo vệ tài nguyên nước hoặc bảo vệ phát triển tài nguyên nước. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, thực trạng đã bị suy yếu, suy giảm thì chúng ta phải có trách nhiệm phục hồi, trọng tâm là phục hồi tài nguyên nước.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị nghiên cứu, rà soát để bổ sung chức năng rất quan trọng của nguồn nước là chức năng phòng chống thiên tai như thoát lũ, chứa lũ; điều hòa, chống úng, chống ngập; hành lang bảo vệ nguồn nước; bổ sung khái niệm hành lang thoát lũ; quy định cụ thể hơn về phân cấp và lộ trình xác định dòng chảy tối thiểu; nghiên cứu quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn để các tổ chức, các cá nhân, các doanh nghiệp phấn đấu đạt được; cần có các điều khoản để bảo vệ việc bổ sung tự nhiên nguồn nước dưới mặt đất, thu nước mưa trên bề mặt hạn chế bê tông hóa hoàn toàn bề mặt.

Về chính sách tài chính về tài nguyên nước, Chủ tịch Quốc hội tán thành với ý kiến của Ủy ban Tài chính, Ngân sách là cần tiếp tục đối chiếu, rà soát quy định về giá tính thuế, tài nguyên nước theo quy định pháp luật về thuế, giá. Chủ tịch Quốc hội làm rõ, giá nước không chỉ là vấn đề mục đích sử dụng, điều kiện khai thác và đặc điểm kinh tế - xã hội trong khu vực mà còn theo mức độ khan hiếm tài nguyên nước ở khu vực. Do đó, các luật thuế cũng phải nghiên cứu có những tỷ lệ thuế suất khác nhau nhất là những nơi khan hiếm tài nguyên nước thì phải đánh thuế cao.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý quy định về trách nhiệm quản lý tài nguyên nước, bảo đảm quy định rõ trách nghiệm quản lý nhà nước và khắc phục tính chồng chéo.

Cơ bản tán thành với phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, song Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng chỉ rõ dự thảo luật còn quy định khá chung chung về thẩm quyền cấp, gia hạn, điều chỉnh, đình chỉ, thu hồi giấy phép về tài nguyên nước, đăng ký khai thác, sử dụng nước và chấp thuận sử dụng mặt nước, các hoạt động thuộc phạm vi lòng, bờ, bãi sông, hồ. Việc giao Chính phủ quy định chi tiết thẩm quyền này chưa phù hợp với tinh thần Kết luận số 19 của Bộ Chính trị về định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khoá XV và Nghị quyết số 27 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới, trong đó nêu rõ tăng cường xây dựng quy định pháp luật cụ thể, chi tiết. Những vấn đề thực tiễn đòi hỏi, đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, có sự thống nhất cao thì kiên quyết thực hiện; những vấn đề chưa rõ, còn nhiều ý kiến khác nhau thì tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, thực hiện thí điểm khi cơ quan có thẩm quyền cho phép. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng, từ tổng kết thực tiễn, cần quy định thẩm quyền cụ thể trong dự thảo Luật, trên tinh thần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho UBND cấp tỉnh, Sở Tài nguyên môi trường cấp tỉnh một cách rõ ràng. Quy định cụ thể để bảo đảm tính thống nhất, tránh tạo kẽ hở, tiêu cực. 

Cũng băn khoăn về những quy định trong dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, so với Luật Tài nguyên nước năm 2012, dự thảo Luật giữ nguyên 10 điều; sửa đổi, bổ sung 62 điều; bổ sung mới 16 điều và bãi bỏ 8 điều. Tuy nhiên, dự thảo Luật có đến 33 điều giao Chính phủ quy định chi tiết, trong đó có các điều bổ sung mới, mà kèm theo đó là các chính sách mới sẽ không rõ ràng. Do vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị, cơ quan soạn thảo cần rà soát để nội dung nào có thể quy định chi tiết ngay trong dự thảo Luật thì quy định./.

Theo: dangcongsan.vn