Ngày 18/4/2014, Ủy ban An toàn giao thông quốc gia ban hành Kế hoạch “Tổ chức chiến dịch tuyên truyền và triển khai đợt cao điểm kiểm tra, xử lý vi phạm về sản xuất, kinh doanh và sử dụng mũ không phải mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe gắn máy, xe đạp máy”. Theo đó, từ ngày 1/7, các lực lượng chức năng trên cả nước kiên quyết xử lý đối với người tham gia giao thông bằng mô tô, xe máy, xe đạp máy không đội mũ bảo hiểm, hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai, cài quai không đúng quy cách; các loại mũ bảo hiểm không có tem, không đạt chuẩn theo quy định.

Tuy nhiên, phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 6/2014, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Văn Nên đã dẫn lại quy định của pháp luật, đồng thời cũng là nội dung mà Chính phủ thống nhất, đó là chỉ xử lý các trường hợp người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, xe đạp điện, xe máy điện không đội mũ bảo hiểm, hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai, cài quai không đúng quy cách, chở người ngồi trên xe không đội mũ bảo hiểm. 

Theo thống kê của các ngành chức năng, hiện nay có khoảng 70% số vụ tai nạn giao thông ở nước ta liên quan đến mô tô, xe máy và không ít nạn nhân bị chấn thương sọ não, dẫn đến tử vong. Trong khi đó có nhiều bằng chứng cho thấy đội mũ bảo hiểm đúng tiêu chuẩn có thể làm giảm nguy cơ tử vong đến 42% và nguy cơ chấn thương đầu đến 69% trong các vụ tai nạn giao thông đường bộ.

Theo Luật Giao thông đường bộ đã quy định, người tham gia giao thông bằng xe mô tô, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm, cài quai ngay ngắn, không chật quá hay quá rộng. Mũ bảo hiểm chuẩn là mũ đạt quy chuẩn Việt Nam năm 2008, mũ phải có đầy đủ 3 bộ phận chính: vỏ mũ, đệm hấp thụ xung động bên trong vỏ mũ (đệm bảo vệ) và quai đeo; có kiểu dáng đáp ứng yêu cầu quy định và đã được chứng nhận hợp quy, công bố hợp quy phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, được gắn dấu hợp quy CR (dấu hợp quy CR phải được thể hiện rõ ràng, dễ đọc, được in trực tiếp lên mũ bảo hiểm hoặc được dán lên mũ bảo hiểm bằng chất liệu không thấm nước, không thể tẩy xóa, làm mờ dấu hợp quy), ghi nhãn hàng hóa theo quy định của pháp luật.

Chị Nguyễn Thị Nga, chủ đại lý phân phối mũ bảo hiểm, số 28, đường Nguyễn Thị Minh Khai, thành phố Thái Bình cho biết: Trước những thông tin từ ngày 1/7, lực lượng cảnh sát giao thông sẽ xử phạt những người đội mũ bảo hiểm không đạt chuẩn nên nhiều người đã đổ xô đi mua các loại mũ bảo hiểm có tem đạt chuẩn theo đúng quy định. Trước kia, người dân thường hay ưa chuộng những loại mũ bảo hiểm thời trang do đa dạng về màu sắc, kiểu dáng nên các loại mũ này rất đắt hàng và được đông đảo người dân lựa chọn. Lý do được người dân đưa ra cho việc chọn mua mũ bảo hiểm thời trang đó là giá mũ rẻ, mũ nhẹ, thoáng mát. Có những ngày hầu như tất cả các cửa hàng ở đây chỉ bán được một vài chiếc mũ bảo hiểm của hãng có tem hợp quy, nhiều người dân đến đây chỉ quan tâm đến những chiếc mũ bảo hiểm thời trang, nhiều màu sắc, giá thành hợp lý và khá bắt mắt.

Tuy nhiên, gần đây nhiều người tiêu dùng bắt đầu quay lưng với các loại mũ bảo hiểm thời trang, họ quan tâm tới các loại mũ bảo hiểm đạt chuẩn nhiều hơn. Từ đầu năm đến nay, số lượng người mua mũ bảo hiểm thời trang đã giảm đáng kể, thay thế vào đó là việc người tiêu dùng đã lựa chọn cho mình những sản phẩm mũ bảo hiểm đạt chất lượng theo quy định. Hiện nay, trung bình mỗi ngày đại lý phân phối mũ bảo hiểm Thuần Nga trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, thành phố Thái Bình bán buôn, bán lẻ bình quân gần 300 chiếc mũ bảo hiểm của các hãng, có tem kiểm định và đạt chất lượng theo quy định. Ngoài việc bán các loại mũ bảo hiểm, chủ cửa hàng này còn thường xuyên tư vấn cho khách hàng mua những loại mũ bảo hiểm của hãng, được gắn dấu hợp quy CR, đạt tiêu chuẩn và chất lượng cho người tiêu dùng.

Qua khảo sát, tìm hiểu, nhiều chủ cửa hàng kinh doanh mũ bảo hiểm trên đường Nguyễn Thị Minh Khai, thành phố Thái Bình cho biết: Nắm được thị hiếu của người tiêu dùng thời gian gần đây, song song với chất lượng, các nhà sản xuất đã cung cấp cho thị trường nhiều loại mũ bảo hiểm vừa đảm bảo an toàn vừa hợp thời trang như cách điệu phần lưỡi trai dài hơn, liền khối với mũ; trang trí thêm nhiều hoa văn, họa tiết phù hợp với các lứa tuổi khác nhau… Bên cạnh việc làm mới về hình thức, giá thành của các mũ bảo hiểm đạt chuẩn cũng giảm đáng kể. Hiện nay, chỉ với 120.000 - 300.000  đồng, người tiêu dùng có thể tự chọn mua cho mình và người thân trong gia đình những chiếc mũ bảo hiểm không chỉ bảo đảm về chất lượng mà còn phù hợp về hình thức.

Trung tá Lê Công Huân, Đội trưởng Đội Cảnh sát giao thông Công an huyện Đông Hưng cho biết: Hiện nay, lực lượng chức năng chỉ xử phạt các trường hợp tham gia giao thông bằng mô tô, xe máy, xe đạp máy không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai, cài quai không đúng quy cách. Theo Nghị định 171, hành vi vi phạm này bị xử phạt vi phạm hành chính mức từ 100.000 - 200.000 đồng. Ngoài việc xử phạt các trường hợp tham gia giao thông bằng mô tô, xe máy, xe đạp máy không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai, cài quai không đúng quy cách, lực lượng công an huyện cũng thường xuyên nhắc nhở, tuyên truyền để nâng cao ý thức cho người dân đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn khi tham gia giao thông. Bên cạnh việc kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm của ngành chức năng thì người tham gia giao thông cũng cần tự giác, nâng cao ý thức, trách nhiệm để bảo vệ mình và người thân bằng việc sử dụng các mũ bảo hiểm đạt chuẩn.

Phạm Hưng