Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất nước, sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền, đặc biệt là việc triển khai thực hiện các chế độ chính sách nhằm xóa đói giảm nghèo, đời sống của người dân trong tỉnh ngày càng được cải thiện và nâng cao. Số hộ khá, giàu tăng, không có hộ đói, hộ nghèo ngày càng giảm. Thái Bình có dân số trên 1,8 triệu người; trong đó đồng bào công giáo có 107.940 người ở 278/286 xã, phường, thị trấn, chiếm 6,06% dân số trong tỉnh; có 2 vị giám mục, 59 vị linh mục và 81 xứ, 266 họ giáo. Cùng với thành tựu về kinh tế, nhận thức của nhân dân về quy mô gia đình ít con đã thực sự có chuyển biến, chất lượng dân số hiện nay ở tỉnh ta từng bước được nâng lên. Nhận thức của cộng đồng, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ về quy mô gia đình ít con  đã có chuyển biến rõ rệt. Số sinh và số người sinh con thứ 3 trở lên hàng năm giảm. Số xã, phường, thị trấn, số thôn, làng, tổ dân phố không có người sinh con thứ 3 trở lên ngày càng nhiều…

Tuy nhiên, trong lĩnh vực DS - KHHGĐ tỉnh ta cũng đang phải đối mặt với những vấn đề khó khăn. Kết quả giảm sinh chưa ổn định và thiếu vững chắc; tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên còn cao (11,36% năm 2011), nhất là vùng xa, khó khăn, ven biển và vùng đồng bào có đạo. Chất lượng dân số chưa đáp ứng yêu cầu; các tố chất về thể lực còn hạn chế, đặc biệt chiều cao, cân nặng, sức bền của vị thành niên và thanh niên...

Trước thực trạng trên, Ủy ban MTTQ các cấp đã tích cực phát huy vai trò, chức năng nhiệm vụ, tuyên truyền vận động toàn dân phát huy sức mạnh đại đoàn kết, thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, nhất là các chủ trương chính sách về lĩnh vực Dân số - KHHGĐ.

Cuộc vận động lớn "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư" do Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam phát động được các tầng lớp nhân dân tích cực hưởng ứng, trong đó có tiêu chí là khu dân cư không có người sinh con thứ ba và làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân. Ngoài ra, MTTQ còn phối hợp với ngành Dân số, Văn hóa, Tư pháp xây dựng hướng dẫn liên ngành về việc đưa chính sách dân số, gia đình, trẻ em vào hương ước, quy ước thôn làng, tổ dân phố. Đến nay toàn tỉnh hầu hết các thôn làng đã xây dựng được hương ước, quy ước của địa phương, trong đó có những quy định cụ thể về chính sách DS - KHHGĐ, được nhân dân đồng tình và tích cực hưởng ứng. MTTQ phối hợp với Chi cục DS - KHHGĐ tỉnh tổ chức hội nghị biểu dương các xứ họ đạo tiêu biểu thực hiện tốt công tác DS, CSSK cộng đồng.

Mô hình “Đồng bào công giáo tham gia khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh” được triển khai thí điểm tại 2 xã: Đông Cường (Đông Hưng) và xã Nam Hải (Tiền Hải) được quần chúng nhân dân nhiệt tình hưởng ứng, trong đó vai trò của các chức sắc tôn giáo trong việc phối hợp với Mặt trận Tổ quốc khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh được đề cao.

Bên cạnh đó, Ủy ban MTTQVN tỉnh phối hợp cùng Chi cục Dân số - KHHGĐ (Sở Y tế) hướng dẫn Ban công tác mặt trận khu dân cư kết hợp với các vị linh mục, ban trùm xứ họ đạo và cấp ủy, chính quyền tổ chức truyền thông, vận động giáo dân thực hiện tốt dự án “Tuyên truyền, vận động truyền thông thay đổi hành vi trong lĩnh vực dân số - KHHGĐ”, dự án VIE/01-P04, xây dựng mô hình “Tín hữu công giáo tham gia khắc phục tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh”, gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, phong trào xây dựng “Xứ, họ đạo 4 gương mẫu”.

Nhiều vị linh mục hưởng ứng bằng cách thường xuyên nhắc nhở các gia đình tín hữu thực hiện chính sách dân số -  KHHGĐ thông qua các lớp giáo lý hôn nhân hoặc làm phép cưới, giảng lễ ở nhà thờ. Qua đó, nhận thức của các vị chức sắc, chức việc và đồng bào giáo dân về tầm quan trọng của công tác dân số - KHHGĐ đã được nâng cao. Hàng năm, có 100% xứ, họ đạo đăng ký phấn đấu xây dựng “Xứ, họ đạo 4 gương mẫu”, có trên 55% xứ, họ đạt “4 gương mẫu”.

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chính sách Dân số - KHHGĐ nên công tác dân số trong đồng bào công giáo ngày càng đạt kết quả cao. Tính đến năm 2011, toàn tỉnh có 53 xứ họ đạo có từ 3 năm liền trở lên không có người sinh con thứ 3, đặc biệt có một số họ giáo có từ 15 đến trên 20 năm liền không có người sinh con thứ 3 trở lên (họ giáo Phụng Thượng (Kiến Xương) 24 năm; họ giáo Nam Đài (Quỳnh Phụ) 23 năm; họ giáo Lương Cầu (Quỳnh Phụ) 15 năm; họ giáo An Châu (Đông Hưng) 20 năm; họ giáo Đống Cao (Vũ Thư) 16 năm; họ giáo Phù Sa (Thái Thụy) 15 năm… Kết quả này góp phần không nhỏ trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống, từ đó góp phần thúc đẩy nền kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội toàn tỉnh ngày càng phát triển.

Bài, ảnh: Nguyễn Mạnh Cường

(Chi cục DS - KHHGĐ Thái Bình)