7h30 phút, học sinh có mặt. Theo sự hướng dẫn của cô giáo chủ nhiệm và cán bộ trạm y tế, các em ghi tên, lần lượt vào các phòng: khám thể lực, khám nội, ngoại và khám sức khoẻ sinh sản. Trong quá trình khám, các bác sỹ của Trung tâm Y tế Vũ Thư cũng rất quan tâm hỏi và dành cho các em những lời khuyên về chăm sóc sức khoẻ đặc biệt là sức khoẻ sinh sản. Sau những phút đầu e dè, các em đã tự nhiên hơn, một số em mạnh dạn hỏi về những băn khoăn của mình trong chăm sóc sức khoẻ, không ít em vui vẻ động viên các bạn vào khám.

Em Nguyễn Đức Toản, học sinh lớp 9C cho biết trước ngày khám, em và các bạn trong lớp đã có buổi nghe nói chuyện về vấn đề này trong giờ học ngoại khóa nên mặc dù là lần đầu tiên được khám về sức khoẻ sinh sản, song em không cảm thấy quá bỡ ngỡ, nó không xa lạ và ngượng ngùng như em vẫn nghĩ. Sau khi khám và tư vấn trực tiếp em thấy đây thực sự là một chương trình cần thiết đối với độ tuổi vị thành niên.

Ông Vũ Văn Thanh, Giám đốc Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện Vũ Thư cho biết Vũ Đoài là một trong hai xã của huyện đang thực hiện mô hình "Tư vấn và chăm sóc sức khoẻ sinh sản vị thành niên". Với sự quan tâm của chính quyền địa phương, sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị như trạm y tế, trường học, đội ngũ cán bộ dân số, đoàn thanh niên... mô hình tại Vũ Đoài đang triển khai tốt. Chị Phạm Thị Như Quỳnh, cán bộ chuyên trách dân số xã cho biết toàn xã có hơn 1.400 vị thành niên và thanh niên (chiếm 21% dân số) trong đó vị thành niên gần 500 em (chiếm 7% dân số xã), hoạt động chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên tại Vũ Đoài được đẩy mạnh từ sau khi xã triển khai mô hình "Tư vấn và chăm sóc sức khoẻ sinh sản vị thành niên" năm 2011.

Tập trung vào hoạt động truyền thông nâng cao kiến thức về chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho vị thành niên và thanh niên trẻ tại địa phương thông qua việc thành lập và tổ chức hoạt động các câu lạc bộ sức khoẻ sinh sản vị thành niên, tại xã đã thành lập 11 câu lạc bộ "Chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho vị thành niên". Thu hút 90% vị thành niên và thanh niên trẻ tại địa phương tham gia, tổ chức sinh hoạt mỗi quý, sau gần 2 năm thành lập, nhiều kiến thức về sức khoẻ sinh sản đã được chuyển tải đến vị thành niên và thanh niên trẻ như: tâm sinh lý tuổi dậy thì; tình bạn, tình yêu tuổi vị thành niên; phòng tránh có thai ngoài ý muốn, phá thai an toàn; phòng tránh viêm nhiễm đường sinh sản, các bệnh lây truyền qua đường tình dục thường gặp và HIV/AIDS; phòng ngừa lạm dụng, bạo lực tình dục... Bên cạnh việc tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ, tại trạm y tế xã còn tổ chức dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản thân thiện cho vị thành niên và thành niên trẻ như cung cấp các phương tiên tránh thai thông thường (bao cao su, thuốc tránh thai), các tài liệu tìm hiểu kiến thức về chăm sóc sức khoẻ sinh sản...

Từ hoạt động của các câu lạc bộ, vị thành niên trong xã đang từng bước  tiếp cận và có nhiều thay đổi trong nhận thức và hành vi đối với hoạt động chăm sóc sức khoẻ sinh sản. Từ chố né tránh, các em đã tự nhiên và cởi mở hơn khi đề cập đến vấn đề này. Biểu hiện của sự thay đổi là trong buổi khám tư vấn sức khoẻ sinh sản cho học sinh trường THCS xã, đã có 148 em học sinh của 5/5 lớp 8, lớp 9 tham gia khám, tư vấn (đạt tỷ lệ 100%). Đây là một tỷ lệ cao so với một số địa phương khác.

Thầy Nguyễn Thành Chung, Hiệu trưởng Trường THCS khẳng định: trong thực hiện giáo dục toàn diện hiện nay, vấn đề giáo dục sức khỏe sinh sản cho học sinh là rất cần thiết. Mặc dù trong chương trình học, các em cũng được tiếp cận với nội dung này song những kiến thức nhà trường chỉ là kiến thức lý thuyết cơ bản. Các giờ học ngoại khoá hay việc tổ chức khám và tư vấn trực tiếp về sức khoẻ sinh sản cho các em học sinh chính là giờ học thiết thực và gần gũi nhất giúp các em tiếp cận trực tiếp với nội dung giáo dục này. Thầy Hiệu trưởng dự định sau chương trình khám, tư vấn, sẽ tổ chức truyền thông cho toàn bộ học sinh nhà trường để tiếp tục cung cấp cho các em những hiểu biết sâu sắc hơn từ đó có kiến thức đi đến thực hiện hành vi đúng và tích cực trong chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho bản thân. Cũng theo thầy hiệu trưởng, vào độ tuổi các em, chỉ khi các em có một thể lực khoẻ mạnh, một tâm hồn trong sáng, những mối quan hệ lành mạnh thì việc học tập mới có kết quả cao.

Cách đây hơn 2 năm, tại xã Vũ Đoài xảy ra một vụ án về lạm dụng tình  dục trẻ vị thành niên dẫn đến bé gái phải mang thai, sinh con. Câu chuyện đau lòng này vẫn đang còn là nỗi bức xúc đối với gia đình và nhân dân địa phương. Bởi vậy, việc tăng cường giáo dục về sức khoẻ sinh sản cho vị thành niên vẫn đang là điều vô cùng cần thiết và đang được địa phương đẩy mạnh thực hiện.

Trần Thu Hương