Ông Nguyễn Anh Dũng, Giám đốc Trung tâm Dân số - kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) huyện Kiến Xương cho biết, việc triển khai Pháp lệnh Dân số đã được Huyện ủy, HĐND, UBND huyện quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sát sao. Một trong những nhiệm vụ được đặc biệt chú trọng là tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về dân số - KHHGĐ đến các tầng lớp nhân dân. Không chỉ tăng cường tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, huyện còn tập trung cho các xã trọng điểm vùng xa trung tâm, vùng khó khăn, vùng có đông đồng bào theo đạo để triển khai các hình thức truyền thông trực tiếp như tư vấn nhóm nhỏ, thăm hộ gia đình, nói chuyện chuyên đề, biểu diễn văn nghệ. Chiến dịch tăng cường truyền thông lồng ghép đưa dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản (CSSKSS) - KHHGĐ đến xã có mức sinh cao, xã khó khăn được thực hiện thường xuyên cũng mang ý nghĩa quyết định đối với việc hoàn thành các chỉ tiêu hoạt động hàng năm.

Bên cạnh các hoạt động truyền thông, UBND huyện chỉ đạo các ngành liên quan tăng cường công tác phối hợp, đưa chính sách dân số - KHHGĐ vào hương ước, quy ước thôn làng. Đến nay, 100% thôn, làng, khu dân cư trên địa bàn huyện đã xây dựng hương ước, quy ước gắn với công tác dân số - KHHGĐ. Từ những nỗ lực trong hoạt động truyền thông, vận động, các chính sách dân số - KHHGĐ cũng như Pháp lệnh Dân số đã "ngấm" dần tới các tập thể, cá nhân và người dân, từng bước làm thay đổi nhận thức và hành động về việc thực hiện chính sách dân số - KHHGĐ.

Một trong những nội dung được Kiến Xương quan tâm trong quá trình thực hiện Pháp lệnh Dân số là tăng cường chính sách khuyến khích, khen thưởng cho những đối tượng thực hiện tốt chính sách dân số - KHHGĐ. Trong giai đoạn 2003 - 2013, toàn huyện có 6 năm được xếp dẫn đầu toàn tỉnh; 115 lượt xã, thị trấn, 215 thôn, làng, khu dân cư, xứ họ đạo, 174 cá nhân được trung ương, tỉnh, huyện khen thưởng; 4 xã không có người sinh con thứ 3 được khen thưởng. Năm 2012, 13 thôn 3 năm liền trở lên không có người sinh con thứ 3 được UBND huyện khen thưởng và tặng mỗi thôn 3 triệu đồng. Việc thực hiện tốt chính sách khuyến khích, khen thưởng đã tạo động lực thi đua góp phần quan trọng hoàn thành các chỉ tiêu, nhiệm vụ công tác dân số - KHHGĐ.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được sau 10 năm thực hiện Pháp lệnh Dân số, ở Kiến Xương mức độ chuyển đổi hành vi của người dân về dân số - KHHGĐ chưa cao và chưa thật sự bền vững. Điều đó dẫn đến kết quả giảm sinh chưa ổn định, tỷ lệ sinh con thứ 3 vẫn còn cao tại một số địa phương. Trong khi tỷ lệ sinh trung bình 10 năm của huyện đạt mức 1,25% song cũng có năm tỷ lệ sinh đã "nhảy vọt" lên mức trên 1,5%. Tỷ lệ sinh con thứ 3 trong 2 năm đầu thực hiện Pháp lệnh Dân số cao, ở mức trên 13%. Bên cạnh đó, chất lượng dân số chưa đáp ứng so với yêu cầu, các tố chất về thể lực còn hạn chế - đặc biệt là chiều cao, cân nặng của thanh niên. Tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh phụ khoa và tái nhiễm còn cao. Tình trạng nạo phá thai khá phổ biến và có xu hướng tăng ở lứa tuổi vị thành niên và thanh niên trẻ. Giới và bình đẳng giới trong CSSKSS chưa được quan tâm đúng mức, trách nhiệm của nam giới trong thực hiện KHHGĐ chưa cao, bạo lực gia đình còn diễn ra.

Đánh giá kết quả, hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm sau 10 năm thực hiện Pháp lệnh Dân số, ông Nguyễn Văn Hóa, Phó Chủ tịch UBND huyện khẳng định vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền có ý nghĩa quan trọng đối với công tác dân số - KHHGĐ. Ở nơi đâu, thời điểm nào, cấp ủy, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức kiểm tra, giám sát chặt chẽ thì nơi đó công tác dân số - KHHGĐ có sự chuyển biến rõ rệt. Bình Nguyên, Vũ An, Vũ Hòa, An Bình, Thị trấn Thanh Nê… là những địa phương tiêu biểu trong việc nêu cao tinh thần lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền đối với công tác dân số - KHHGĐ nên đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Chính vì vậy, nhiệm vụ được đặt lên hàng đầu trong thời gian tới của Kiến Xương vẫn là tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền đối với công tác dân số - KHHGĐ. Huyện chỉ đạo các xã, thị trấn đưa công tác dân số - KHHGĐ trở thành một nội dung trong hoạt động thường kỳ; kết quả thực hiện Pháp lệnh Dân số và các văn bản liên quan là tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của mỗi địa phương, đơn vị.

Cùng với việc tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác dân số - KHHGĐ, tăng cường nguồn lực, thực hiện xã hội hóa sâu rộng đối với công tác dân số - KHHGĐ, nhiệm vụ quan trọng mà huyện quan tâm đẩy mạnh thực hiện là triển khai hiệu quả chính sách khuyến khích, hỗ trợ, thực hiện tốt công tác thi đua, khen thưởng, xử lý nghiêm các vi phạm trong thực hiện Pháp lệnh cũng như các chính sách dân số - KHHGĐ nhằm đạt các mục tiêu quan trọng về quy mô, cơ cấu, chất lượng dân số và phân bổ dân cư trên địa bàn.

Bài, ảnh: Trần Thu Hương