Song Lãng là xã thuần nông, có 2.100 hộ dân với 8.200 nhân khẩu thuộc 7 thôn hành chính. Những năm trước đây, trên địa bàn xã tình trạng rác thải không có nơi tập kết, người dân xả rác tùy tiện bất cứ chỗ nào diễn ra khá phổ biến. Nhưng từ khi tổ tự quản thu gom rác thải được thành lập và đi vào hoạt động từ tháng 1 năm 2012 thì chuyện đó đã chấm dứt. Bộ mặt NTM ở Song Lãng dần hiện diện từ chính những con đường làng, ngõ xóm thông thoáng, sạch sẽ. Ý thức bảo vệ môi trường được người dân tiếp thu có hiệu quả.

Chứng kiến hoạt động của các thành viên tổ tự quản thu gom và xử lý rác thải thôn Phú Mãn mới thấy hết nỗi vất vả của họ. Ba lao động, một chiếc xe chuyên chở rác, người cầm rễ, người cầm bao, người dùng xẻng làm việc liên tục từ 6 giờ sáng tới 12 giờ trưa mới gom được lượng rác của nửa thôn với hơn 400 hộ dân. Những hôm rác nhiều, cả tổ phải tăng ca làm thêm từ 16 giờ tới 19 giờ mới tập kết toàn bộ rác ra bãi rác xa khu dân cư hơn 1 km. Những giọt mồ hôi ướt đầm cánh áo nhưng không ai phàn nàn bởi với họ, làm sạch đẹp môi trường là một việc làm ý nghĩa.

Ông Nguyễn Văn Thơm, phụ trách tổ thu gom rác thôn 3 tâm sự: “Một tuần chúng tôi đi thu gom rác 2 lần vào thứ tư và chủ nhật. Vì cách nhật lên lượng rác của bà con rất nhiều, phải dùng xe cải tiến nhỏ thu gom rác từ các ngõ xóm ra đường xã chuyển sang xe chuyên chở mới kéo ra bãi rác. Tuy vất vả nhưng được sự động viên của chính quyền và nhân dân nên chúng tôi luôn có trách nhiệm với công việc”.

Là xã rộng, đông dân cư nên mỗi thôn ở Song Lãng đều có tổ thu gom rác riêng. Hiện cả xã có 7 xe chuyên chở rác với hơn 20 lao động, hoạt động tự chủ dưới sự hỗ trợ của chính quyền và các đoàn thể trong xã. Thời gian đầu khi tổ tự quản thu gom rác thải đi vào hoạt động, nhiều hộ gia đình chưa quen với cách làm mới, vẫn “vô tư” xả rác ra môi trường tự nhiên. Qua nhiều lần nhắc nhở và tuyên truyền sâu rộng, liên tục thói quen để rác đúng nơi quy định đã hình thành, được quần chúng nhân dân đồng thuận. Chị Phạm Thị Bé, tổ thu gom rác thôn Phú Mãn chia sẻ: “Hàng tháng, chi hội phụ nữ các thôn cùng đoàn thanh niên tổ chức các đợt dọn vệ sinh môi trường nơi công cộng. Những hộ gia đình chưa đóng phí thu gom rác thì Hội Phụ nữ xã đến tận nhà vận động họ chấp hành. Sau 1 năm, bây giờ hầu hết các hộ đều có ý thức và thực hiện tốt quy định bảo vệ môi trường”.

Chỉ với 10.000 đồng/tháng phí thu gom rác thải, đó là số tiền nhỏ với 1 hộ gia đình nhưng đã góp công lớn để duy trì hoạt động cho các tổ tự quản thu gom rác thải của xã. Mỗi lao động thu gom rác nhận được 200.000 – 300.000 đồng/tháng. Hành động nhỏ nhưng có ý nghĩa thiết thực với phong trào “Xây dựng khu dân cư xanh, sạch, đẹp”, góp phần xây dựng NTM. Không chỉ thu gom rác thải trong khu dân cư, các tổ tự quản thu gom rác thải ở Song Lãng còn huy động lực lượng tổ chức các buổi lao động nội đồng, thu gom vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật, khơi thông cống rãnh tại địa bàn tổ quản lý. Hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, các tổ tự quản thu gom và xử lý rác thải luôn có ý thức vượt qua mọi khó khăn, nâng cao hiệu quả hoạt động.

Đến nay, Song Lãng đã hoàn thành 4/5 điểm trong tiêu chí số 17 về môi trường. Xã đã quy hoạch 2 khu xử lý rác thải nằm xa khu dân cư với diện tích 10.000 m2/khu, bảo đảm đúng về quy trình xử lý rác nông thôn, sạch về môi trường xung quanh. Hàng tuần, các tổ tự quản thu gom trên 2 tấn rác và có nhiệm vụ chôn, đốt rác đúng quy định. Anh Phạm Văn Thông, cán bộ phụ trách giao thông, thủy lợi xã cho biết: “Chúng tôi thường xuyên kiểm tra chỉ đạo hoạt động thu gom, xử lý rác, đồng thời hỗ trợ kinh phí cho các tổ thu gom rác thải bảo dưỡng xe chở rác, trang bị găng tay, ủng cho lao động thu gom rác, thay mới những xe chở rác không đạt yêu cầu…”. Trong thời gian tới, Song Lãng tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống văn hóa ở khu dân cư. Đồng thời hỗ trợ kinh phí, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ tự quản thu gom rác thải tại các thôn làng.

Từ khi thành lập mô hình tổ tự quản thu gom rác thải, việc bảo vệ môi trường thôn xóm ở Song Lãng được cải thiện, các ngõ xóm, sông ngòi không còn rác thải ô nhiễm, đời sống và sức khỏe của nhân dân được bảo đảm. Bên cạnh đó, nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường được nâng lên, từng bước đưa công tác giữ gìn vệ sinh môi trường trở thành trách nhiệm của cả cộng đồng. Đây là mô hình bảo vệ môi trường có hiệu quả thiết thực cần được nhân rộng.

Bài, ảnh: Tất Đạt