Từ mất dân chủ...

Năm nay 70 tuổi, ông Vũ Hoàng Sĩ, thôn Bồ Trang 3 vẫn nhớ rất rõ ngày nhân dân kéo lên trụ sở UBND xã yêu cầu chính quyền địa phương giải đáp những thắc mắc, kiến nghị. 

Ông Sĩ nhớ lại: Vào những năm 1989 - 1990, hệ thống điện, đường, trường, trạm của xã xuống cấp nghiêm trọng. Nhằm nâng cao đời sống nhân dân, xã có chủ trương cải tạo, nâng cấp một số công trình. Đây là chủ trương đúng, nhân dân rất mong mỏi. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện đã bộc lộ những yếu kém trong lãnh đạo, chỉ đạo, nảy sinh nhiều tiêu cực dẫn đến bức xúc trong nhân dân.

Để có kinh phí xây dựng, Đảng ủy xã ban hành chủ trương, HĐND xã ra nghị quyết, UBND xã đứng ra thu của nhân dân. Những việc làm này đều không thông qua ý kiến của nhân dân. Mặc dù thời điểm đó đời sống nhân dân còn rất khó khăn nhưng xã thu mỗi khẩu 40kg thóc/vụ (1 năm 2 vụ). Với những gia đình hoàn cảnh khó khăn, hộ nghèo không đủ gạo ăn, xã cử người đến nhà lấy đồ dùng vật dụng đem bán, tính lãi cho các hộ chưa nộp kinh phí... Không chỉ thu thóc, xã còn lập ra nhiều khoản thu khiến người nông dân càng trở nên khó khăn. Từ bức xúc này kéo theo nhiều bức xúc khác về quản lý đất đai, tài chính, ngân sách, lối sống một số cán bộ chủ chốt ở cơ sở... Những bức xúc dồn nén lâu ngày dẫn đến việc giữa tháng 6/1997, người dân tập trung kéo lên trụ sở UBND xã bắt cán bộ, yêu cầu chính quyền địa phương giải đáp rõ ý kiến của mình. Sự việc kéo dài đến tháng 12/1997 mới được giải quyết dứt điểm.

Theo ông Nguyễn Trung Thu, Bí thư Đảng ủy xã, nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng mất dân chủ ở Quỳnh Hoa thời điểm đó trước hết do nội bộ mất đoàn kết kéo dài; quá trình triển khai buông lỏng quản lý về kinh tế, ngân sách, đất đai; cán bộ tham ô, hách dịch, vi phạm tác phong, lề lối làm việc; việc giải quyết ý kiến, kiến nghị của nhân dân không kịp thời, không dứt điểm; đóng góp quá sức dân, thiếu dân chủ, không bàn bạc, không công khai, minh bạch; các văn bản hướng dẫn về chế độ, chính sách chưa rõ ràng... Sau các đợt kiểm tra của trung ương, của tỉnh đã xử lý kỷ luật 61 cán bộ, đảng viên; khai trừ 5 đảng viên, cách chức 7 đảng viên, cảnh cáo, khiển trách nhiều cán bộ, đảng viên và truy cứu trách nhiệm hình sự một số người dân vi phạm pháp luật. Đây là bài học kinh nghiệm sâu sắc, đắt giá của Quỳnh Hoa trong thực hiện dân chủ ở cơ sở.

...đến dân chủ toàn diện

Sau 27 năm, Quỳnh Hoa hôm nay thực sự đổi khác nhiều. Đường làng, ngõ xóm khang trang, sạch đẹp, người dân vui mừng, phấn khởi... Thể hiện rõ nhất là Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quỳnh Hoa chung sức đồng lòng trong xây dựng nông thôn mới (NTM) và NTM nâng cao. 

Ông Nguyễn Văn Hoàn, Chủ tịch UBND xã cho biết: Rút kinh nghiệm sâu sắc trong thực hiện chính sách từ năm 1997, bước vào xây dựng NTM, mọi thông tin về các hoạt động của địa phương đều được cung cấp đến nhân dân theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, từ đó dần tạo được niềm tin trong nhân dân và phong trào xây dựng NTM tại Quỳnh Hoa có sức lan tỏa mạnh mẽ. Nhờ sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng và trong nhân dân, quá trình xây dựng NTM tại Quỳnh Hoa rất thuận lợi khi người dân tự nguyện đóng góp kinh phí, hiến đất làm đường... Trong tổng kinh phí xây dựng NTM trên 52 tỷ đồng, nguồn do nhân dân đóng góp và xã hội hóa trên 11 tỷ đồng. Đặc biệt, nhân dân trong xã còn đóng góp trên 271.000m² đất nông nghiệp để đào đắp thủy lợi, chỉnh trang đồng ruộng và đường giao thông nội đồng, hiến trên 1.200m² đất, tháo dỡ nhiều tường bao, cổng dậu và các công trình phụ trợ trên đất cùng hàng nghìn ngày công lao động.

Nhờ cách làm đúng, hiệu quả, huy động sức dân hợp lý, cuối năm 2014, Quỳnh Hoa đã hoàn thành 19 tiêu chí NTM và được công nhận xã NTM. Phấn đấu về đích NTM nâng cao trong năm 2025, từ đầu năm đến nay toàn xã có 83 hộ đồng thuận hiến 774m2 đất để mở rộng tuyến đường liên xã dài 1,5km, 52 hộ tự nguyện tháo dỡ tường bao, cổng dậu, nhà tạm và các công trình phụ trợ để bàn giao mặt bằng thực hiện dự án; nhân dân tự nguyện hiến đất và tài sản trên đất để mở rộng 7 tuyến đường thôn lên 7m với tổng chiều dài 6,2km. 

Ông Nguyễn Văn Nghề, thôn Bái Trang chia sẻ: Gia đình tôi dù đất không rộng nhưng khi chính quyền địa phương xuống tuyên truyền, vận động về lợi ích của việc mở đường, gia đình đã hiến 40m2 đất mặt đường trị giá 400 triệu đồng, phá dỡ tường bao, cổng dậu để mở rộng đường giao thông. 

Còn với ông Vũ Hoàng Sĩ, thôn Bồ Trang 3, sự kiện năm 1997 là bài học kinh nghiệm sâu sắc không chỉ đối với cán bộ mà còn với cả những người dân địa phương.

 “Hiện nay, tôi thấy mọi công việc của xã, của thôn đều được chính quyền địa phương đem ra bàn bạc thấu đáo với nhân dân để tạo ra sự đồng thuận. Chính quyền thấy những gì có lợi cho dân đều cố gắng làm, dân thấy lãnh đạo tận tâm nên trên dưới đồng lòng đã tạo nên sức mạnh tổng hợp” - ông Sĩ chia sẻ.

Không chỉ hiến đất làm đường, nhân dân trong xã còn tự nguyện đóng góp trên 270 triệu đồng cùng với ngân sách của tỉnh, huyện để thực hiện chương trình thắp sáng đường quê; huy động nguồn xã hội hóa 2,5 tỷ đồng để xây dựng nhà bia ghi danh các anh hùng liệt sĩ, mẹ Việt Nam anh hùng của xã; hàng tuần, hàng tháng cùng nhau duy trì hoạt động vệ sinh môi trường, tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp...

Sự đoàn kết, thống nhất giữa Đảng với dân đã tạo “quả ngọt” cho Quỳnh Hoa. Từ năm 1998 đến nay, Đảng bộ xã nhiều năm đạt trong sạch, vững mạnh. Năm 2018, Đảng bộ xã vinh dự được Ban Thường vụ Tỉnh ủy tặng cờ thi đua “Tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh tiêu biểu 5 năm liền (2014 - 2018)”; năm 2019, Quỳnh Hoa được UBND tỉnh tặng cờ “Chính quyền vững mạnh gương mẫu về mọi mặt”... Đây là phần thưởng xứng đáng cho Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Quỳnh Hoa với những nỗ lực trong phát huy dân chủ. Nhờ thực hiện tốt dân chủ ở cơ sở đã tạo tiền đề cho ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội địa phương, hướng đến mục tiêu xây dựng NTM nâng cao, tiến tới NTM kiểu mẫu trong thời gian tới.

Nông dân xã Quỳnh Hoa tích tụ đất đai trồng cà rốt mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Nguyễn Cường