Kết quả giảm nghèo chỉ được xác định thông qua việc tổ chức điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm. Dựa vào đó, các cấp, các ngành xây dựng kế hoạch, giải pháp tổ chức thực hiện chính sách giảm nghèo, đề ra cách hỗ trợ hộ nghèo, giúp họ có cơ hội thoát nghèo bền vững. Nhưng hiện nay, ở một số địa phương có tình trạng phân bổ chỉ tiêu hộ nghèo, áp đặt hộ dân phải thoát nghèo để đạt chỉ tiêu khiến một số hộ vẫn nghèo song lại bị đưa ra khỏi danh sách hộ nghèo, không được hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đời sống vô cùng khó khăn. Ðể khắc phục tình trạng trên, ngày 15/7/2013, Bộ Lao động - TBXH đã ban hành Công văn số 2578/LÐTBXH-BTXH về việc chấn chỉnh công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm.

Trong Công văn, Bộ Lao động - TBXH đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các cấp, các ngành chấn chỉnh lại công tác xét duyệt hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn theo đúng hướng dẫn tại Thông tư số 21/2012/TT-BLÐTBXH ngày 5/9/2012 của Bộ Lao động - TBXH. Yêu cầu phải niêm yết công khai danh sách hộ thuộc diện bình xét, tổ chức thẩm định kết quả điều tra, rà soát của cơ sở, nếu thấy kết quả không phù hợp với tình hình thực tế của địa phương phải tổ chức phúc tra lại trước khi trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Ðặc biệt, từ năm nay, kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo phải báo cáo với Thường trực HÐND cấp tỉnh và Ðoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, thành phố trước khi UBND tỉnh, thành phố quyết định phê duyệt, sau đó báo cáo về Bộ Lao động - TBXH để ban hành quyết định phê duyệt chính thức. Bà Nguyễn Thị Hải Hồng, Trưởng phòng Bảo trợ xã hội (Sở Lao động - TBXH) cho rằng: Công văn số 2578/LÐTBXH-BTXH của Bộ Lao động - TBXH được ban hành với nhiều điểm mới sẽ giúp cho kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm phản ánh đúng thực chất công tác giảm nghèo của địa phương, thông qua đó việc thực hiện các chính sách giảm nghèo, an sinh xã hội của Chính phủ, của tỉnh mới thực sự mang lại niềm vui, động lực cho người nghèo lao động, sản xuất, học tập, vươn lên thoát nghèo bền vững.

Thực hiện Công văn số 2578/LÐTBXH-BTXH, vừa qua, Ban chỉ đạo Chương trình giảm nghèo tỉnh đã ban hành và tổ chức triển khai Kế hoạch số 56/KH-BCÐ của Ban chỉ đạo về việc điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2013 trên địa bàn toàn tỉnh. Việc điều tra, rà soát được tiến hành đồng loạt từ ngày 1/10/2013 đến ngày 20/11/2013. Nội dung điều tra lần này không có gì khác nhiều so với các lần trước, đối tượng vẫn là tất cả số hộ gia đình trên địa bàn toàn tỉnh nhưng yêu cầu được đặt ra rất cao: điều tra, rà soát từ thôn, làng, khu phố, trực tiếp đối với từng hộ, bảo đảm chính xác, đúng quy trình, công khai, dân chủ, công bằng, có sự tham gia của các cấp, các ngành và của người dân; chống bệnh thành tích, quan liêu; phản ánh đúng thực trạng hộ nghèo của địa phương; tổng hợp, báo cáo kết quả đúng tiến độ thời gian đề ra. Cấp cơ sở phải tiến hành họp các hộ dân, tổ chức bình xét dân chủ, công khai. Trường hợp nào thấy kết quả rà soát chưa phù hợp với tình hình thực tế địa phương phải tổ chức phúc tra lại trước khi báo cáo UBND tỉnh. Ban chỉ đạo cũng khuyến khích nhân dân tham gia thực hiện và giám sát chặt chẽ quá trình điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo từ cơ sở.

Bà Nguyễn Thị Hải Hồng cho biết: Sở Lao động - TBXH đã chủ động xây dựng tài liệu hướng dẫn quy trình điều tra, rà soát; in mẫu biểu, phiếu điều tra phát cho cơ sở; tổ chức tập huấn nghiệp vụ điều tra, rà soát cho đại biểu cấp huyện, cấp xã. Hiện nay, những cán bộ ngành Lao động - TBXH được phân công đang sát sao với nhiệm vụ kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy trình điều tra, rà soát tại cơ sở để bảo đảm đúng quy trình, tiến độ điều tra.

Chị Vũ Thị Sinh (thôn Dũng Thượng, xã Dũng Nghĩa, Vũ Thư) hoàn cảnh gia đình rất khó khăn (chồng tàn tật, con nằm viện dài ngày), thu nhập của cả gia đình là số tiền ít ỏi làm thuê, cuốc mướn của chị, tâm sự: Gia đình tôi thuộc diện hộ nghèo của xã nên con trai đi viện được miễn viện phí, tiền điện của nhà mỗi tháng được hỗ trợ 30.000 đồng, gia đình còn thường xuyên được các cấp, các ngành đến thăm hỏi, tặng quà. Ðó là sự chia sẻ, động viên, khích lệ lớn đối với gia đình và bản thân tôi. Nếu không được đưa vào diện hộ nghèo thì tôi cũng không biết xoay xở ra sao để nuôi chồng và chữa bệnh cho con. Vì vậy, tôi mong công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo luôn được tiến hành nghiêm túc, đúng quy định, việc bình bầu phải dựa trên thực tế thu nhập của các hộ chứ không được dựa vào tình cảm.

Mong muốn của chị Sinh cũng chính là mục đích hướng đến của công tác điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo hàng năm. Ðể đạt được mục đích đó, đồng chí Cao Thị Hải, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban chỉ đạo Chương trình giảm nghèo tỉnh đã yêu cầu: Việc điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo phải bảo đảm tiến độ, khách quan, dân chủ, công bằng; các cơ sở tuyệt đối không được chạy theo thành tích, các hộ không bầu theo tình cảm riêng ảnh hưởng đến lợi ích của người nghèo; các ngành liên quan, nhất là ngành Lao động - TBXH phải tích cực kiểm tra, thẩm định kết quả điều tra, rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo.

Thu Hiền