Với vẻ nuối tiêc, chị Nguyễn Thị Thảo, giám đốc Trung tâm DS-KHHGĐ thành phố nhớ lại “ Ngày trước, mỗi đợt tổ chức tuyên truyền tại cơ sở thích lắm. Chị em đến nghe hàng trăm người. Thực hiện dịch vụ tại trạm y tế cũng vậy, người vòng trong, vòng ngoài. Nhưng bây giờ ngay cả những xã như Đông Mỹ, Đông Thọ, trong những đợt chiến dịch, những buổi truyền thông lồng ghép với thực hiện dịch vụ, người đến tham gia cũng rất thưa vắng.

Đội ngũ cán bộ có đi đến từng ngõ, gõ cửa từng nhà cũng chỉ lác đác có vài người đến hưởng ứng”. Vẫn với vẻ tiếc nuối một cách sốt ruột, chị kể: “Hôm vừa rồi tôi có đi thực tế tại Thái Thuỵ, dưới đấy họ làm truyền thông sao mà thích thế. Hội trường đầy ắp người, không như ở Thành phố chúng tôi làm”. Chị kể thêm: Đội ngũ cộng tác viên của chị kêu khổ ghê lắm, các cháu nó bảo “Chúng cháu đi làm khổ lắm cô ơi.

Những nhà ở khu đô thị có gọi hay bấm chuông mỏi tay cũng không thấy mở cửa. Kín cổng, cao tường, họ sợ là trộm cắp hay lừa đảo. Bây giờ mình có nói về các vấn đề dân số, các bà, các cô ở thành phố đều làm ngơ, họ cho là họ biết, họ hiểu sâu lắm rồi...”. Đó chính là thực trạng hoạt động truyền thông công tác dân số tại Thành phố.

Tại sao những buổi truyền thông trực tiếp hay những đợt thực hiện dịch vụ lại không thu hút được chị em phụ nữ. Lý giải về điều này, đội ngũ cán bộ làm công tác dân số tại thành phố cho biết: một phần do đặc điểm của phụ nữ thành phố là bận mải với công việc trong cơ quan, nhà máy, xí nghiệp, nhưng phần khác tại thành phố, nơi dễ dàng tiếp cận với các thông tin, kiến thức chăm sóc sức khoẻ, chị em phụ nữ thường rơi vào tư tưởng chủ quan, họ cho rằng cái gì họ cũng biết, cũng hiểu rồi nên không mặn nồng tiếp nhận thông tin nhất là thông tin về DS-KHHGĐ. “Chúng tôi đã rất tích cực trong triển khai các hoạt động song kết quả đạt được rất thấp so với sự nhiệt tình mà cả đội ngũ cán bộ bỏ ra”. Chị Nguyễn Thị Thảo tâm sự. 

Từ hoạt động truyền thông ít hiệu quả, điều này phản ánh tình trạng xem nhẹ công tác dân số trong một bộ phận không nhỏ dân cư. Chính từ sự xem nhẹ này, dẫn đến cộng đồng hiểu không đúng, không đầy đủ về ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác DS-KHHGĐ cũng như trách nhiệm của mỗi cá nhân, gia đình trước sự phát triển dân số. Điều này thể hiện qua tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên. Những năm trước đây, số sinh, tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên của thành phố luôn ở mức thấp, nhưng vài năm gần đây, số sinh, tỷ lệ sinh con thứ ba có chiều hướng tăng.

Nếu so với tỷ lệ chung của toàn tỉnh, tỷ lệ của thành phố thấp hơn song nếu so sánh với những năm trước, đây lại là một con số cao bởi cứ 100 ca sinh đã có hơn 4 ca là con thứ ba trở lên, một hiện tượng ít gặp trong công tác dân số thành phố những năm trước. Theo đánh giá, đối tượng sinh con thứ ba trở lên tại thành phố cũng không nằm trong những gia đình khó khăn mà phần lớn ở những gia đình có kinh tế khá giả. Họ sinh con với tư tưởng “Chúng tôi đẻ ra thì chúng tôi nuôi”.

Điều đáng nói, biểu hiện xem nhẹ công tác dân số không chỉ nằm trong một bộ phận dân chúng mà còn tồn tại ở nhiều chính quyền xã, phường. “Có quan tâm, chỉ đạo nhưng chưa có sự đầu tư xứng đáng”, đó cũng là nhận xét của nhiều người làm công tác dân số tại thành phố. Theo báo cáo của 19 xã, phường tại Thành phố, trong năm 2009, kinh phí đầu tư cho hoạt động dân số tại mỗi xã, phường đều không quá 2 triệu.

Lý giải cho điều này, hầu hết các địa phương đều nêu lý do “không có kinh phí”. Song nếu so sánh số kinh phí cho cả một năm hoạt động dân số với số tiền mà các thôn, xóm, tổ dân phố bỏ ra trong dịp Tết nguyên đán vừa qua để chơi đèn lồng Trung Quốc thì quả là khập khiễng. Nếu so sánh sự đầu tư này với sự đầu tư của nhiều xã, thị trấn các huyện vùng xa thì sự đầu tư của các xã, phường thành phố cũng là quá khiêm tốn. 

So sánh tỷ lệ sinh, tỷ lệ sinh con thứ 3 giữa thành phố và các huyện khác, tỷ lệ của thành phố vẫn ở mức thấp. Song nếu tính theo vị trí địa lý, đặc điểm dân cư, trình độ văn hoá, nhận thức, kinh tế thì hoạt động dân số tại thành phố đang có nhiều giảm sút một cách đáng lo. Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá của tỉnh, với nhiều dự án mở rộng đô thị, thành phố đang phát triển từng ngày. Phát triển kinh tế, bảo đảm quy mô dân số, đó mới là sự phát triển bền vững. Vì vậy công tác dân số tại thành phố trong giai đoạn hiện nay, có lo xa, cũng không là thừa.

Trần Thu Hương