Nhiều năm qua, diện tích gieo cấy lúa của toàn tỉnh có xu hướng giảm nhưng sản lượng lương thực vẫn duy trì hơn 1 triệu tấn/năm, là một trong những tỉnh có năng suất lúa cao nhất miền Bắc. Nhưng đại bộ phận nông dân gánh trách nhiệm chủ lực cung ứng gạo hàng hóa, bảo đảm an ninh lương thực cuộc sống vẫn còn khó khăn. “Muốn xây dựng nông thôn phát triển bền vững phải sớm điều chỉnh cơ chế, chính sách, nhất là Nghị định số 42/2012/NĐ-CP ngày 11/5/2012 của Chính phủ về quản lý, sử dụng đất trồng lúa để giúp nông dân thực sự có lãi” - đó là kiến nghị của đồng chí Phạm Văn Ca, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh với Đoàn công tác của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. 

 Xác định lúa là cây chủ lực của tỉnh nên bên cạnh việc tuyên truyền để người nông dân phát huy kinh nghiệm trồng lúa nước, khai thác thế mạnh về đất đai, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhằm giảm chi phí, tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, UBND tỉnh đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích người trồng lúa tăng thu nhập như: hỗ trợ kinh phí mua thuốc trừ cỏ cho vùng gieo vãi, gieo sạ, ứng phó với bệnh lùn sọc đen, lùn xoắn lá, hỗ trợ thuốc diệt chuột bảo vệ sản xuất và đời sống, hỗ trợ mua máy, công cụ phục vụ sản xuất nông nghiệp; hỗ trợ 100% tiền mua thóc giống cho nông dân trong vùng quy hoạch sản xuất giống lúa Nhật… Đồng thời, triển khai thực hiện thí điểm chương trình bảo hiểm nông nghiệp theo Quyết định số 315/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ tại 3 huyện; đầu tư quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa tập trung theo mô hình cánh đồng mẫu cấy giống lúa có chất lượng cao như BC15, RVT, lúa Nhật… Với 7 doanh nghiệp chế biến lúa gạo quy mô lớn, một số cơ sở tư nhân và 7.000 cơ sở xay xát thì đầu ra của sản phẩm lúa gạo đã được mở rộng tới thị trường nhiều nước trên thế giới, thương hiệu gạo Thái Bình dần được khẳng định. Đó là những tín hiệu vui cho người trồng lúa.

Nhưng theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì sản xuất lúa gạo luôn chịu tác động của thiên tai, giá vật tư tăng, giá nông sản thấp, thiếu lao động trẻ; một số chính sách chưa phù hợp, chưa được điều chỉnh, bổ sung kịp thời; thiếu cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất, tiêu thụ lúa gạo; công tác quản lý chất lượng giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật chưa đồng bộ, thống nhất từ trung ương xuống địa phương, sản xuất manh mín, nhỏ lẻ… vì thế lãi của người trồng lúa còn thấp. Bà Nguyễn Thị Chọn, thôn Thắng Cựu, xã Phú Xuân (thành phố Thái Bình) nhẩm tính: “Gia đình tôi có 4 khẩu, cấy 8 sào lúa với 2 vụ/năm, sản lượng đạt khoảng 2,5 - 2,6 tấn, với giá lúa 6.500 - 7.000 đồng/kg thì một năm thu nhập khoảng 16,2 - 18 triệu đồng, tính bình quân mỗi tháng thu nhập khoảng 1,4 - 1,5 triệu đồng, như vậy mỗi người chỉ được 350.000 - 375.000 đồng/tháng, trong đó chi phí sản xuất chiếm ít nhất 50%. Nếu gặp bão gió, sâu bệnh nặng thì không có lãi”. Bà cho biết, gia đình đã nhận được sự hỗ trợ kinh phí của tỉnh mua thuốc trừ rầy, trừ cỏ, diệt chuột nhưng số lượng ít; mong tỉnh sớm tăng mức hỗ trợ cho nông dân trồng lúa, thường xuyên kiểm tra, quản lý chặt chẽ thị trường thuốc bảo vệ thực vật và giống lúa, hỗ trợ nông dân bao tiêu sản phẩm thóc, gạo… Còn bà Nguyễn Thị Ngọ, xã Tân Lập (Vũ Thư) cho hay: “Trồng lúa vất vả, lãi thấp, để nhận được tiền Nhà nước hỗ trợ chúng tôi phải hoàn thiện nhiều thủ tục, nếu cơ chế, chính sách cho người trồng lúa không được điều chỉnh kịp thời thì người dân sẽ không còn mặn mà với cây lúa”.

Thái Bình được đánh giá là tỉnh có truyền thống thâm canh lúa nước, năng suất luôn duy trì ở mức hơn 130 tạ/ha/năm mà lãi mới ở mức 10 - 14%, riêng cánh đồng mẫu khoảng 24%, trong khi diện tích trồng lúa ngày càng thu hẹp, đầu tư và mức hỗ trợ cho trồng lúa thấp. Để người trồng lúa có lãi hơn 30%, đồng chí Phạm Văn Ca, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh cho rằng, Quốc hội, Chính phủ cần nghiên cứu, điều chỉnh cơ chế, chính sách theo hướng tăng cường hỗ trợ để khuyến khích người nông dân đầu tư, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất lúa; đầu tư cơ sở hạ tầng cho các vùng chuyên sản xuất lúa; có cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp tham gia liên doanh, liên kết với người nông dân trong sản xuất, tiêu thụ lúa gạo; các bộ, ngành liên quan sửa đổi quy định để đơn giản hóa các thủ tục hỗ trợ…

Trung Hiếu