Theo quy định tại Điểm a, Khoản 2, Điều 6 của Quy định về chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở ban hành kèm theo Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, các xã, phường của tỉnh Thái Bình thuộc loại: xã, phường của thị xã thuộc tỉnh; thị trấn của huyện thuộc tỉnh khu vực đồng bằng. Để bảo đảm đủ điều kiện công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật thì các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh Thái Bình phải đạt từ 800 điểm trở lên.

Thời gian qua, Thái Bình đã xây dựng được lực lượng cán bộ và cơ sở vật chất phục vụ công tác xây dựng địa phương đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Toàn tỉnh có 100% xã, phường, thị trấn có cán bộ tư pháp - hộ tịch, 2.094 tổ hòa giải và 15.229 hòa giải viên ở cơ sở; 286 nhà văn hóa xã, phường, thị trấn, 837 nhà văn hóa thôn được xây mới, 688 nhà văn hóa được tận dụng; 123/286 xã, phường, thị trấn có 2 tủ sách pháp luật/xã, trong đó có một số xã được trang bị về đến các thôn; hệ thống loa truyền thanh được trang bị ở các cấp cơ sở, hiện tại đang được đầu tư thay thế mới bằng hệ thống loa truyền thanh không dây. 

Ngày 10/9/2013, UBND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định số 1976/QĐ-UBND kèm theo Kế hoạch thực hiện Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg ngày 24/1/2013 của Thủ tướng Chính phủ ban hành quy định về chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở trên địa bàn tỉnh Thái Bình. Sau khi Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật cấp tỉnh được thành lập, Sở Tư pháp tổ chức hội nghị cấp tỉnh để triển khai Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg cho thành viên của Hội đồng cấp tỉnh, UBND các huyện, thành phố. Biên soạn tài liệu tuyên truyền “Tìm hiểu một số quy định của Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg về chuẩn tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở” cấp phát cho thành viên Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật cấp tỉnh, UBND các huyện, thành phố, UBND các xã, phường, thị trấn dùng làm tài liệu tuyên truyền. Chỉ đạo phòng tư pháp các huyện, thành phố lồng ghép tuyên truyền Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg trong việc tổ chức triển khai thực hiện “Ngày Pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” (9/11) ngay trong năm 2013. Hệ thống truyền thanh các xã, phường, thị trấn đều tập trung tuyên truyền Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg tới đông đảo cán bộ và nhân dân.

Ngày 27/6/2014, Thái Bình và 4 tỉnh, thành phố được chọn làm điểm việc đánh giá, công nhận, biểu dương, khen thưởng ở 3 cấp đạt chuẩn tiếp cận pháp luật từ năm 2014 đến năm 2016. Bộ Tư pháp tổ chức tập huấn nghiệp vụ đánh giá tiếp cận pháp luật cho các cán bộ làm công tác này. Trên cơ sở văn bản của Bộ Tư pháp, Sở Tư pháp xây dựng hướng dẫn cụ thể cách chấm điểm đối với từng tiêu chí cho cán bộ theo dõi hoạt động này ở các xã, phường, thị trấn. Tổ chức tập huấn chi tiết, chuyên sâu, cụ thể từng chỉ tiêu, tiêu chí cho cán bộ thực hiện. Trong quá trình tham mưu, đánh giá địa phương đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, Sở Tư pháp cùng Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật tiến hành 3 đợt kiểm tra ở các đơn vị cấp huyện và một số đơn vị cấp xã. Trong quá trình kiểm tra đơn vị nào có sai sót đều được hướng dẫn thực hiện lại theo đúng quy trình quy định. Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng địa phương đạt chuẩn tiếp cận pháp luật để thực hiện các quy định của Hiến pháp, kịp thời hỗ trợ giúp đỡ người dân trong tiếp cận, sử dụng pháp luật, nhằm thực thi quyền và nghĩa vụ của công dân, tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội ngay tại cơ sở. Hơn nữa, các xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh đang tập trung thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới nên việc đánh giá một số tiêu chí, chỉ tiêu theo Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ có phần thuận lợi như: tiêu chí số 5 về thực hiện dân chủ xã, phường; tiêu chí số 7 về bộ máy bảo đảm thực hiện thiết chế pháp luật. Hội đồng đánh giá tiếp cận pháp luật cấp tỉnh đã phát huy vai trò tư vấn, tham mưu trong công tác chỉ đạo, triển khai, thực hiện. Với nỗ lực của các cấp, các ngành, bước đầu Thái Bình đã đạt được những kết quả trong việc đánh giá thực trạng tiếp cận pháp luật của người dân tại cơ sở để có giải pháp thúc đẩy, nâng cao trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức và cá nhân trong việc triển khai các thiết chế tiếp cận pháp luật, bảo đảm điều kiện đáp ứng nhu cầu nâng cao nhận thức pháp luật, thực hiện, bảo vệ và phát huy quyền và lợi ích hợp pháp của công dân tại cơ sở; phát huy vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội, góp phần thực hiện mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Công tác xây dựng địa phương đạt chuẩn tiếp cận pháp luật gắn liền với cuộc vận động toàn dân xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư nên có sự đồng thuận của cán bộ, nhân dân. Đồng thời, đòi hỏi các cơ quan hành chính Nhà nước phải có các cơ chế đáp ứng ngày càng cao các điều kiện bảo đảm cho công dân tiếp cận với các tiêu chí như: Giải quyết các vụ việc về hành chính tư pháp; phổ biến, giáo dục pháp luật; trợ giúp pháp lý; thực hiện dân chủ ở xã, phường; thiết chế tiếp cận pháp luật của xã hội... hay có những biện pháp nâng cao các điều kiện tiếp cận pháp luật của người dân, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Tô Hoàng

(Sở Tư pháp)