Sau danh hiệu Anh hùng

Căn nhà của cựu TNXP Nguyễn Xuân An ở thôn Hà Lý, xã Hùng Dũng (Hưng Hà) những ngày tháng 10 lặng lẽ ảm đạm bởi cách đây hơn bốn tháng ông đã ra đi mãi mãi sau bao ngày vật vã chống lại bệnh tật trong hoàn cảnh khó khăn. Theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, năm 1966, anh thanh niên Nguyễn Xuân An cùng 187 chàng trai, cô gái từ khắp các thôn làng của huyện Duyên Hà (nay là huyện Hưng Hà) tình nguyện gia nhập lực lượng TNXP. Họ được biên chế vào Ðại đội 895, có nhiệm vụ phục vụ chiến đấu, bảo vệ, duy tu tuyến đường sắt Nam Ðịnh - Ninh Bình mà trọng điểm là ga Gôi (Vụ Bản, Nam Ðịnh). Trong trận chiến ga Gôi ngày 20/8/1966, ông cùng nhiều đồng đội đã bị nhiễm chất độc hóa học khi dũng cảm cứu hàng, cứu người. Trở về quê nhà, lấy vợ rồi sinh con, gần 50 năm nay, nỗi đau lớn nhất của gia đình ông là có hai con thì cả hai đều không được khỏe mạnh bình thường do bị ảnh hưởng của chất hóa học từ cha. Bản thân ông sức khỏe giảm sút, ốm đau liên miên cho đến ngày qua đời, mang theo niềm mong mỏi sẽ được giải quyết chế độ cho người bị nhiễm chất độc hóa học.

Ðến nhà cựu TNXP Trần Ngọc Lâm (thôn Vị Xuyên, xã Minh Hòa, huyện Hưng Hà), mọi người đều xót xa trước một thân hình chỉ còn da bọc xương, nằm bất động trên giường. Hình ảnh người TNXP quả cảm, thoăn thoắt vào ra như con thoi cứu người, cứu hàng trong trận ga Gôi giờ chỉ còn trong ký ức. Sau trận chiến ở ga Gôi năm 1966, năm 1967 ông Lâm chuyển sang bộ đội rồi bị thương. Năm 1972, ông lấy vợ, sinh con, bất hạnh cũng từ đó đeo bám gia đình ông khi ba người con đều bị ảnh hưởng của chất độc hóa học, sức khỏe, trí tuệ giảm sút. Cuộc sống đã khó lại càng thêm khó khăn khi ông ốm nằm liệt giường hơn hai năm nay. Nguồn thu nhập của cả gia đình chỉ trông chờ vào vài sào ruộng và chút tiền trợ cấp thương binh hàng tháng của ông, còn chế độ cho người bị nhiễm chất độc hóa học ông chờ mãi, chờ mãi vẫn chẳng thấy được giải quyết. Trên đây chỉ là hai trong nhiều trường hợp cựu TNXP Ðại đội 895 đang phấp phỏng mong chờ.

Ðừng để quá muộn

Ông Hoàng Công Ánh, Chủ tịch Hội Cựu TNXP tỉnh cho biết: Sau khi được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng, các cựu TNXP Ðại đội 895 rất phấn khởi và tràn đầy hy vọng sẽ được giải quyết chế độ cho người bị nhiễm chất độc hóa học. Song từ ngày đó đến nay mọi chế độ vẫn “bặt vô âm tín”. Ông Ánh cho biết thêm, tháng 1/2014, UBND tỉnh đã có công văn đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội giải quyết chế độ cho những cựu TNXP Ðại đội 895 tham gia trận chiến đấu ở ga Gôi ngày 20/8/1966. Ngày 12/5/2015, Hội Cựu TNXP Việt Nam cũng đã gửi Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội công văn đề nghị giải quyết chế độ cho các cựu TNXP Ðại đội 895, trong đó nêu rõ: Tại thời điểm làm nhiệm vụ tại ga Gôi ngày 20/8/1966 có 12 TNXP của Ðại đội 895 hy sinh, 176 người bị nhiễm độc. Ðến nay đã có 23 người chết, 26 cháu là con đẻ của người bị nhiễm độc hiện đang bị bệnh nặng, dị tật, dị dạng suốt đời mà chưa được giải quyết chế độ. Trong một cuộc họp do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì vào tháng 9/2010, Bộ Quốc phòng đã có ý kiến rằng, không những cần giải quyết sớm chế độ mà còn phải phong tặng danh hiệu anh hùng. Sau cuộc họp đó, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tiếp tục có một số cuộc họp bàn để giải quyết chế độ cho các cựu TNXP Ðại đội 895. Kết quả sau những cuộc họp đó là danh hiệu Anh hùng được trao cho Ðại đội 895, tuy nhiên, điều mà các cựu TNXP mong mỏi là được giải quyết chế độ thì lại chưa được như mong muốn. Ngày 25/3/2015, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội họp với Bộ Tài chính, UBND tỉnh và Hội Cựu TNXP tỉnh. Tại cuộc họp này, đại diện Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Tài chính đã đưa ra ý kiến chỉ giải quyết cho những người bị nhiễm độc và con của họ theo chế độ trợ cấp một lần, còn đại diện Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội lại cho rằng, TNXP ở ga Gôi nhiễm độc cũng như nhiễm chất diệt cỏ ở sân gôn hiện nay. Câu nói khiến nhiều đại biểu dự cuộc họp và đặc biệt là các cựu TNXP Ðại đội 895 bất bình, không đồng ý với các ý kiến này.

Hội Cựu thanh niên xung phong tỉnh và huyện Hưng Hà thăm hỏi gia đình cựu thanh niên xung phong Nguyễn Xuân An.

Ðể bảo vệ tuyến đường, bảo đảm cho vũ khí, lương thực vận chuyển được thông suốt, ngày ấy, những TNXP Ðại đội 895 đã đổ biết bao mồ hôi và máu. Chiến tranh đã lùi xa nhưng chiến công, sự hy sinh và lòng dũng cảm quên mình vì sự nghiệp giải phóng dân tộc của anh chị em TNXP Ðại đội 895 là một chứng tích, một tượng đài trong lịch sử hào hùng của dân tộc. Chiến công và sự hy sinh ấy đã được Ðảng, Nhà nước ghi nhận. Thế nhưng, chỉ thế thôi là chưa thỏa đáng khi mà nhiều người trong số họ, rồi con, cháu họ tiếp tục bị di chứng nặng nề của vụ nhiễm độc như bị bệnh tật hiểm nghèo, kinh tế khó khăn, nhà cửa dột nát.  Ông Ðinh Nhật Lệ, Phó Chủ tịch Hội Cựu TNXP huyện Hưng Hà cho biết: Chỉ trong năm 2014 và những tháng đầu năm 2015, Ðại đội 895 đã có thêm 6 người ra đi mãi mãi. Họ và nhiều cựu TNXP khác đã không thể chờ đợi được đến ngày hưởng chế độ cho người bị nhiễm độc như đã đề nghị. Những người còn sống hiện nay hoàn cảnh cũng rất khó khăn, sức khỏe giảm sút, bệnh tật hiểm nghèo. Giá như có một chế độ trợ cấp thường xuyên của Nhà nước, giá như việc giải quyết chính sách đừng chuyển động chậm thì những cựu TNXP Ðại đội 895 và con, cháu họ sẽ ấm áp, yên lòng hơn.

Việc thực hiện chế độ, chính sách đối với những cựu TNXP Ðại đội 895 đến nay vẫn “lặng như tờ”, liệu rằng những con người anh dũng năm xưa có còn nhiều thời gian để chờ đợi?

Ngọc Mai