Lạ lẫm trong thế giới của ngôn ngữ không lời, chúng tôi phải dùng giấy, bút để trò chuyện với những cặp vợ chồng trong nhóm "Gia đình nhỏ Thái Bình" dành cho những cặp vợ chồng bị câm, điếc. Cả nhóm có hơn 40 cặp vợ chồng đã từng theo học tại Trường Trung cấp nghề cho người khuyết tật (Sở Lao động - Thương binh và Xã hội) và hôm nay, họ cùng những người thân trong gia đình có mặt tại chương trình ra mắt với mong muốn trao đổi kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, chia sẻ, giúp đỡ nhau về vật chất, tinh thần. Vợ chồng anh Hoàng Mạnh Hào và chị Nguyễn Thị Doan ở thôn Tân Bình, xã Hợp Tiến (Đông Hưng) đưa con gái, con rể tới tham gia chương trình cho biết: Dù đường từ nhà lên thành phố Thái Bình không xa, các con đã lớn nhưng chúng tôi vẫn đưa các con đến tham dự chương trình ra mắt nhóm. Trước vì không yên tâm để các con tự đi, sau nữa là được gặp gỡ các cháu có cùng hoàn cảnh của con để hiểu con hơn, đồng thời có thể trao đổi kinh nghiệm nuôi dạy con cháu với các bậc phụ huynh đồng cảnh.

Không hẹn trước, chúng tôi xuống thăm gia đình đúng ngày sinh nhật tròn một tuổi cậu bé Nguyễn Hoàng Chung, cháu ngoại của anh chị Hào - Doan. Chung rất mạnh khỏe, bụ bẫm. Mẹ cháu là Hoàng Thị Hồng Ngọc, con gái duy nhất của anh chị Hào - Doan. Ngọc bị câm bẩm sinh, sức khỏe yếu. Mọi tình yêu thương, bố mẹ dành hết cho cô. Theo từng giai đoạn trưởng thành của con nhưng khó khăn, vất vả, lo lắng nhất là lúc con gái mang thai, liệu cháu mình có lành lặn, khỏe mạnh và bị bệnh như bố mẹ không là điều ưu tư của anh chị Hào - Doan. Niềm vui vỡ òa khi Ngọc vượt cạn thành công. Cả trăm lần đi viện thì đây là lần đầu tiên anh chị cảm thấy nhẹ nhõm nhất. Anh Hào bảo, chăm cháu ngoại nhưng cũng vất vả như chăm con mình. Chăm từng giấc ngủ, từng bữa ăn, rồi ngóng từng ngày cháu bi bô tập nói. Lần đầu tiên nghe cháu gọi "bà… bà…", chị Doan đã khóc vì sung sướng. Giờ đây, ngôi nhà đã rộn ràng hơn, cháu Chung ngoan, khỏe mạnh, vợ chồng Ngọc - Diễn yêu thương, gia đình bên nội, bên ngoại coi nhau như một nhà, cùng nhau chăm sóc dâu, rể, cháu nội, cháu ngoại.

Tiếng gọi "bố ơi…", "mẹ ơi…" hay tiếng con kêu con đau ở đâu, con khó chịu chỗ nào... tưởng chừng là những điều hiển nhiên nhưng đối với những ông bố, bà mẹ có con bị câm, điếc thì đó là niềm vui vô bờ bến. Nhìn khuôn mặt lúc nào cũng tươi vui nhưng ít ai biết rằng, nỗi đau, sự vất vả được ông Vũ Văn Khuân (xóm 1, thôn Đông Quách, xã Nam Hà, huyện Tiền Hải) giấu kín trong lòng. Nhà đã khó khăn, càng khó khăn hơn khi vợ chồng ông có ba người con thì cả ba đều bị câm, điếc bẩm sinh. Có những lúc tưởng như kiệt sức nhưng tình yêu thương con đã giúp vợ chồng ông bà vượt qua tất cả. Ông Khuân kể: Nhà ít ruộng, vợ chồng tôi phải làm đủ thứ nghề, từ phu hồ, cấy, gặt, gánh lúa thuê đến chạy chợ, bán đủ các thứ từ rau cỏ, hàng xén..., miễn sao có tiền thuốc men chạy chữa cho con. Ông bảo, nhiều khi mình ở lâu trong cái khổ nên cũng thành quen. Các con đã thiệt thòi, kém may mắn so với những đứa trẻ khác, nếu bố mẹ lại lơ là, thiếu sự quan tâm, chăm sóc thì các con rất dễ tủi thân, tự ti, mặc cảm. Ngay cả hai vợ chồng đối xử với nhau cũng vậy, nếu cứ đắn đo, suy nghĩ, đổ lỗi nguyên nhân do ai, từ đâu mà các con bị bệnh như vậy thì rất dễ nảy sinh mâu thuẫn. Ông bố, bà mẹ của ba người con câm, điếc này quyết tâm nuôi dạy, chăm sóc, gây dựng cơ sở đồ gỗ mỹ nghệ cho các con. Ông Khuân kể tiếp: Ba đứa con câm, điếc, lấy vợ, lấy chồng đều câm, điếc, thành ra nhà có sáu người câm, điếc. Việc lập cơ sở đồ gỗ mỹ nghệ của gia đình cũng gặp nhiều trắc trở. Năm 2011, vay anh em, bạn bè, người thân, ngân hàng được gần 100 triệu đồng mua máy móc và hơn 1m³ gỗ để khởi nghiệp, nhiều người nói thẳng rằng ông sẽ vỡ nợ. Nhưng ông không tự ái vì người ta nói có nguyên nhân. Ông bố không biết gì về nghề mộc, các con dù được học, được làm nghề mộc nhưng đều bị câm, điếc, làm thế nào được; rồi sản phẩm làm ra có được như ý, biết có người mua không… Thế rồi, ông thất bại thật, hơn 1m³ gỗ để khởi nghiệp cứ xẻ thì vỡ, không theo vết xẻ, rồi những sản phẩm làm lỗi, chưa đẹp. Người thông cảm thì động viên, người không thông cảm thì dè bỉu. Cũng may, lúc đó, vợ chồng ông vẫn duy trì hoạt động xay xát gạo nên bảo đảm được cuộc sống và tiếp tục nuôi ước mơ làm đồ gỗ mỹ nghệ. Anh Nguyễn Văn Chinh, cửa hàng nội thất Thiên Gia Phú (thành phố Thái Bình) xuống đặt thêm hàng đồ gỗ mỹ nghệ tại cơ sở của bố con ông Khuân chia sẻ: Cửa hàng chúng tôi rất tin tưởng vào tay nghề của ba bố con ông Khuân, không chỉ làm ra sản phẩm đẹp, tinh tế, khéo léo mà bố con ông còn giao hàng rất đúng hẹn. Mẫu mã sản phẩm mình mang về hoặc gửi ảnh mẫu qua facebook, sau đó họ tự làm, thi thoảng mình ghé qua thăm và xem công việc tiến triển tới đâu thôi.

"Bản năng, trái tim của người làm cha, làm mẹ khi con bị câm, điếc ai cũng đều bàng hoàng, không dễ gì chấp nhận sự thật. Năm này qua năm khác, hễ nghe ở đâu có bác sĩ giỏi, ở đâu có phương thuốc hay, những ông bố, bà mẹ này lại dẫn con đi chữa trị. Họ không bao giờ nghĩ con mình khiếm thính, con mình khuyết tật mà là con không có khả năng nói tiếng Việt nhưng có ngôn ngữ, ký hiệu riêng. Nếu người bình thường chịu lắng nghe, quan sát thì sẽ hiểu được. Khi các con biết mở cánh cửa giao lưu với cuộc sống bằng ngôn ngữ ký hiệu cũng là lúc bố mẹ phải học cách giao tiếp bằng chính ngôn ngữ của con. Dần dần, khi giao tiếp bằng ngôn ngữ ký hiệu trở thành quen thuộc, nó đã trở thành phương tiện kết nối gia đình chúng tôi" - chị Doan tâm sự.

Chặng đường phía trước của những cặp vợ chồng câm, điếc còn rất dài và nhiều khó khăn, thách thức. Bố mẹ, người thân và chính những người câm, điếc cũng lo lắng về tương lai của mình. Họ tâm sự với mọi người bằng ngôn ngữ của bàn tay, bằng giấy, bằng bút và giờ là những dòng tâm sự trên mạng xã hội. Họ đều mong muốn sẽ sinh ra những đứa con xinh đẹp và khỏe mạnh. Nhưng họ lại lo sợ con sinh ra sẽ giống như mình. Hoặc cả hai người đều câm, điếc thì làm sao có thể bảo ban, nuôi dạy con được khi mà bố mẹ mình mỗi lúc một già yếu. Trao hết tình yêu thương, theo từng bước trưởng thành của con, tạo việc làm, gây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh, mua bảo hiểm cho con, cháu... là những việc mà những ông bố, bà mẹ như chị Doan, anh Hào, ông Khuân đã và đang làm nhằm hỗ trợ, giúp đỡ những cặp vợ chồng câm, điếc tự tin vươn lên trong cuộc sống, hòa nhập với cộng đồng, sống và làm người có ích cho gia đình, xã hội. Và với những người con bị câm, điếc, dẫu họ không thể gọi, không thể nói được nhưng từ sâu trong ánh mắt, trái tim, biểu hiện trên nét mặt, những cử chỉ quan tâm khi bố mẹ, người thân có chuyện gì xảy ra hay đơn giản là sự im lặng chăm chú dõi theo những việc bố mẹ làm, những việc bố mẹ dạy bảo mình, cố gắng không phụ lòng bố mẹ..., họ gọi đó là tình yêu không lời.

Phương Anh