Từ lâu đã muốn tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện để khi về già không phải phụ thuộc vào con cháu song chị Trần Thị Hà ở khu 6, thị trấn Diêm Điền (Thái Thụy) còn do dự bởi thu nhập của chị phụ thuộc hoàn toàn vào việc bán hàng. Sau khi được tư vấn về những ưu đãi của việc tham gia BHXH tự nguyện, cụ thể là người tham gia BHXH được lựa chọn phương thức đóng phù hợp với mức thu nhập của mình, chị Hà đã đăng ký tham gia. Chị Hà chia sẻ: Sự thay đổi về phương thức đóng là hợp lý nhằm tạo điều kiện cho những người dân như tôi khi muốn tham gia BHXH tự nguyện. Bởi thu nhập từ việc buôn bán thường bị chi phối bởi nhiều yếu tố và khó có thể nói trước kết quả.

Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ có thêm sự lựa chọn về mức đóng, phương thức đóng và độ tuổi tham gia là một trong những quy định mới nhất về chế độ BHXH tự nguyện đã được Luật Bảo hiểm xã hội, Nghị định số 134/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về bảo hiểm xã hội tự nguyện và Thông tư số 01/2016/TT-BLĐTBXH của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về BHXH tự nguyện hướng dẫn. Quy định này chính thức có hiệu lực từ ngày 4/4/2016. Nếu phương thức đóng BHXH tự nguyện theo quy định cũ là đóng hàng tháng, 3 tháng, 6 tháng thì hiện nay, người tham gia BHXH tự nguyện được lựa chọn đóng hàng tháng, 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng một lần đóng hoặc có thể đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần. Như vậy, so với phương thức đóng cũ, phương thức đóng mới linh hoạt hơn, tạo điều kiện cho người tham gia BHXH tự nguyện có thêm sự lựa chọn là được đóng 12 tháng một lần đóng hay đóng một lần cho nhiều năm về sau. Riêng người tham gia BHXH đủ điều kiện về tuổi hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm thì được lựa chọn đóng một lần cho những năm còn thiếu để có đủ 20 năm đóng BHXH và hưởng lương hưu ngay sau tháng đóng đủ 20 năm.

Bên cạnh sự thay đổi về phương thức đóng, mức đóng BHXH tự nguyện mới cũng đa dạng hơn. Theo đó, mức đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn. Mức thu nhập tháng được lựa chọn thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và mức cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng. Cùng với phương thức đóng linh hoạt, sự đa dạng về mức đóng phù hợp với nguyện vọng của người dân nông thôn, một trong những nhóm đối tượng chính mà BHXH tự nguyện hướng đến.

Ngoài ra, nhằm tăng diện bao phủ BHXH, nhà nước đã có những chính sách hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện. Từ ngày 1/1/2018, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hỗ trợ mức đóng theo tỷ lệ % trên mức đóng BHXH hàng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể, người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo sẽ được hỗ trợ 30%, hộ cận nghèo được hỗ trợ 25%, các đối tượng khác mức hỗ trợ là 10%. Sự hỗ trợ tùy thuộc vào thời gian tham gia BHXH tự nguyện thực tế của mỗi người nhưng thời gian hỗ trợ tối đa là 10 năm (120 tháng). Cùng với đó, độ tuổi người tham gia BHXH tự nguyện cũng được thay đổi. Trước kia, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam trong độ tuổi lao động không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc thì nay người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của pháp luật về BHXH. Có thể thấy rằng, người tham gia BHXH tự nguyện được mở rộng về độ tuổi.

Hoàng Lanh