Phóng viên: Xin ông cho biết về cuộc chiến tranh hóa học mà quân đội Mỹ đã thực hiện tại Việt Nam và những thảm họa của nó gây ra cho nhân dân Việt Nam nói chung, nhân dân Thái Bình nói riêng?

Ông Nguyễn Đức Hạnh: Ngày 10/8/1961, quân đội Mỹ khởi đầu cuộc chiến tranh hóa học ở Việt Nam, chúng tiến hành rải chất độc hóa học xuống miền Nam Việt Nam, với quy mô lớn nhất, dài ngày nhất, thảm khốc nhất trong lịch sử loài người. Kéo dài từ năm 1961 đến năm 1971 và tiếp sau đó bàn giao lại cho quân ngụy thực hiện. Trong thời gian này, quân đội Mỹ đã rải 80 triệu lít hóa chất độc, 61% trong số đó là chất da cam chứa Điôxin xuống 1/4 diện tích toàn miền Nam Việt Nam. CĐDC đã làm 4,8 triệu người Việt Nam bị phơi nhiễm, hơn 3 triệu người là nạn nhân, nhiều nạn nhân là trẻ em thế hệ thứ hai, thứ ba; hàng trăm nghìn nạn nhân CĐDC đã chết trong đau đớn; hàng trăm nghìn người đang từng ngày, từng giờ vật lộn với bệnh tật hiểm nghèo; nhiều phụ nữ không được hưởng hạnh phúc làm vợ, làm mẹ; nhiều trẻ em sinh ra bị dị dạng, dị tật, sống đời sống thực vật.

Thái Bình là một trong những tỉnh có số người đi kháng chiến bị nhiễm CĐDC/Điôxin cao nhất cả nước so với tỷ lệ dân số. Theo thống kê chưa đầy đủ, toàn tỉnh có hơn 30.000 người tham gia kháng chiến và con cái họ nghi nhiễm CĐDC/Điôxin, trong đó đã giám định giải quyết chế độ cho 22.000 người, hiện gần 20.000 người còn sống. Hiện nay vẫn còn tồn đọng một số hồ sơ chờ giải quyết chế độ. Do bị ảnh hưởng của CĐDC nên các nạn nhân CĐDC/Điôxin đều bị suy giảm hoặc mất khả năng lao động, đời sống gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt, với những nạn nhân có con, cháu sinh ra bị khuyết tật, họ phải gánh chịu nỗi đau rất lớn, cuộc sống vô cùng khó khăn, bất hạnh.

Phóng viên: Từ lâu, Đảng, Nhà nước đã thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ nạn nhân CĐDC/Điôxin. Những chính sách này đang được thực hiện tại Thái Bình như thế nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Đức Hạnh: Ngay từ đầu thập niên 2000, Bộ Chính trị đã ban hành văn bản số 69/TB-TW về quan điểm, chủ trương khắc phục hậu quả CĐDC/Điôxin ở Việt Nam; năm 2004 thành lập Hội Nạn nhân CĐDC/Điôxin Việt Nam và lấy ngày 10/8 hàng năm là ngày Vì nạn nhân CĐDC Việt Nam. Thái Bình là tỉnh có nhiều phong trào xã hội hóa công tác chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân CĐDC/Điôxin. Sau khi Đảng, Nhà nước có chủ trương khắc phục hậu quả CĐDC, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã có chỉ thị chỉ đạo vấn đề này. Thái Bình cũng là một trong những tỉnh đầu tiên trong cả nước thành lập hội nạn nhân CĐDC/Điôxin ở cả ba cấp (tỉnh, huyện, xã) sau khi Hội Nạn nhân CĐDC/Điôxin Việt Nam được thành lập. Các cấp hội được cấp ủy, chính quyền tạo mọi điều kiện thuận lợi hoạt động, phát huy vai trò trong việc chăm sóc, hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi cho nạn nhân CĐDC.

Dưới sự quan tâm của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự tích cực, nỗ lực của các ngành chức năng liên quan, đến nay, toàn tỉnh đã có 22.000 người được giám định để hưởng chế độ trợ cấp của nhà nước đối với nạn nhân CĐDC/Điôxin trong tổng số hơn 30.000 người bị nghi nhiễm. Việc giải quyết chế độ đã góp phần rất lớn vào việc làm giảm bớt khó khăn, thiếu thốn trong cuộc sống của các nạn nhân CĐDC. Cùng với giải quyết chế độ cho nạn nhân CĐDC, việc huy động nguồn lực xã hội hóa hoạt động chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân CĐDC cũng được thực hiện rất tốt. Nạn nhân được hỗ trợ chăm sóc sức khỏe, dạy nghề, tạo việc làm, vay vốn phát triển kinh tế, được giúp xây, sửa nhà tình nghĩa, được thăm hỏi, tặng quà nhân dịp lễ, tết, được trợ cấp khó khăn khi gặp hoàn cảnh đặc biệt đột xuất xảy ra…

Phóng viên: Thời gian qua, các cấp hội nạn nhân CĐDC/Điôxin trong tỉnh đã phát huy vai trò là mái nhà chung trong việc chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân như thế nào, thưa ông?

Ông Nguyễn Đức Hạnh: Được Đảng, Nhà nước xác định là hội đặc thù, nòng cốt trong thực hiện hoạt động vận động nguồn lực chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân CĐDC/Điôxin, sau khi thành lập, trải qua thời kỳ đầu không ít khó khăn, đến nay, các cấp hội nạn nhân CĐDC/Điôxin trong tỉnh đã đi vào hoạt động ổn định, ngày càng phát huy tốt vai trò là mái nhà chung của các nạn nhân. Các cấp hội đã chú trọng phát triển hội viên đi đôi với củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động. 5 năm gần đây, số lượng hội viên đã tăng từ 12.000 người lên 20.333 người. Cùng với chú trọng phối hợp với các ngành, các tổ chức, cá nhân tuyên truyền công tác khắc phục hậu quả CĐDC cũng như vận động nguồn lực chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân CĐDC, Tỉnh hội đã thành lập trung tâm tẩy độc, trung tâm dạy nghề, tạo việc làm để tổ chức các hoạt động chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân CĐDC. Sau 5 năm đi vào hoạt động, đến nay, Trung tâm Tẩy độc đã tổ chức được 61 đợt tẩy độc, cải thiện sức khỏe cho 1.300 nạn nhân; Trung tâm Dạy nghề mỗi năm tổ chức dạy nghề cho 30 - 50 trường hợp là con của nạn nhân CĐDC còn khả năng lao động.

Đặc biệt, có nhiều việc làm sáng tạo, nỗ lực trong vận động nguồn lực, mặc dù tỉnh còn nhiều khó khăn, chưa có nhiều doanh nghiệp lớn song công tác huy động nguồn lực để hỗ trợ, giúp đỡ nạn nhân CĐDC/Điôxin của Thái Bình không hề nhỏ. Riêng 5 năm gần đây, các cấp hội nạn nhân CĐDC/Điôxin trong tỉnh đã vận động được trên 40 tỷ đồng để tổ chức các hoạt động chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân CĐDC: xây dựng, cải tạo 300 ngôi nhà tình nghĩa; trợ cấp khó khăn, tặng quà cho hơn 30.000 lượt nạn nhân... Với những sáng tạo, tích cực trong hoạt động, Hội Nạn nhân CĐDC/Điôxin tỉnh luôn được đánh giá là hội đi đầu trong hệ thống hội nạn nhân CĐDC/Điôxin cả nước. Từ hoạt động của Thái Bình, Hội Nạn nhân CĐDC/Điôxin Việt Nam đã rút ra nhiều bài học kinh nghiệm trong xây dựng tổ chức hội, chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân, từ đó nhân rộng phong trào của Thái Bình ra cả nước.

Phóng viên: Thưa ông, Hội Nạn nhân CĐDC/Điôxin tỉnh sẽ tiếp tục lãnh đạo các cấp hội cơ sở phát huy kết quả, nhân rộng phong trào chăm sóc, hỗ trợ nạn nhân CĐDC như thế nào trong thời gian tới?

Ông Nguyễn Đức Hạnh: Chăm sóc, giúp đỡ nạn nhân CĐDC là công việc của toàn xã hội. Tuy nhiên, với vai trò là tổ chức làm nòng cốt trong xã hội hóa việc khắc phục hậu quả CĐDC/Điôxin, để các cấp hội là chủ thể của phong trào thi đua vì nạn nhân CĐDC Việt Nam, Hội sẽ tiếp tục chú trọng xây dựng tổ chức hội vững mạnh, tích cực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo để phong trào vì nạn nhân CĐDC Việt Nam trở thành phong trào chung của toàn xã hội. Hội tiếp tục chủ động phối hợp với các ban, ngành, cơ quan truyền thông chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về khắc phục hậu quả CĐDC/Điôxin tới các cấp, các ngành và toàn xã hội. Bên cạnh đó, Hội luôn mong muốn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự phối hợp, hỗ trợ từ các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh trong hoạt động chăm sóc, hỗ trợ, giúp đỡ để mỗi nạn nhân CĐDC/Điôxin có cuộc sống ngày càng tốt hơn, góp phần xoa dịu nỗi đau da cam.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Trần Thu Hương

(thực hiện)