Việc triển khai, thực hiện chế độ chính sách BHXH, BHYT có vị trí quan trọng và liên quan trực tiếp đến cuộc sống của người lao động, người thụ hưởng và người dân tham gia BHXH, BHYT, đây là một trong những vấn đề hết sức nhạy cảm. Quốc hội ban hành luật BHXH, chính phủ có các Nghị định, thông tư và các Bộ lại hướng dẫn thi hành... đã tạo hành lang pháp lý cao nhất và chặt chẽ nhất cho việc triển khai thực hiện chính sách, chế độ BHXH, BHYT của Nhà nước.

Các cấp ủy đảng, chính quyền ở huyện Vũ Thư quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp nhận thức của chủ sử dụng lao động, người lao động và nhân dân về quyền lợi, trách nhiệm trong việc thực hiện chính sách, chế độ  BHXH, BHYT ngày một nâng cao, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, nền kinh tế của Vũ Thư tiếp tục phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng lên.

Đội ngũ cán bộ làm công tác BHXH được đào tạo cơ bản, tích lũy nhiều kinh nghiệm thực tiễn và đang ngày một chuyên nghiệp hóa cao. Đó là tiền đề quan trọng, là nội lực để luật BHXH, BHYT nhanh chóng đi vào cuộc sống. Kết quả, 3 năm (2007 - 2009) số người tham gia BHXH bắt buộc ở Vũ Thư tăng bình quân 11,2%, đến nay có 5193 người tham gia BHXH ở 228 đơn vị. Từ năm 2009 đến nay, có 362 người tham gia BHXH tự nguyện. 672 người tham gia BH thất nghiệp là những người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn và hợp đồng có thời hạn từ 3 tháng trở lên ở các đơn vị SXKD, có sử dụng từ 10 lao động đều tham gia BH thất nghiệp.

Cùng với tuyên truyền mở rộng đối tượng tham gia là công tác thu. Việc thu BHXH, BHYT bắt buộc hàng năm đều bảo đảm thu đúng, đủ theo quy định và hoàn thành vượt mức kế hoạch giao tăng từ 3 đến 8%. Năm 2007 thu 18 tỷ 131 triệu đồng, đạt 103,8%; năm 2008 thu 22 tỷ 504 triệu đồng đạt 108% và năm 2009 thu 26 tỷ 791 triệu đồng, đạt 106,4% kế hoạch. Số nợ đọng của các đơn vị trong toàn huyện đến tháng 12-2009 chỉ còn 29 triệu 891 nghìn đồng.

Đáng lưu ý là thu BHXH tự nguyện năm  2009 dạt 535 triệu 682 nghìn đồng, bằng 173% kế hoạch. Thu BH thất nghiệp năm 2009 là 73 triệu 11 nghìn đồng; không có đơn vị nào nợ đọng. Việc quản lý thực hiện  các chế độ BHXH: ốm đau, thai sản, dưỡng sức, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất... BHXH huyện đều hướng dẫn, thẩm định, đề nghị giải quyết bình quân hàng năm trên 1000 người tham gia BHXH, thân nhân người tham gia, người hưởng chế độ BHXH thường xuyên... cũng như việc chi trả các chế độ BHXH được  bảo đảm kịp thời, đúng quy định, thuận tiện, an toàn. Năm 2009 số tiền chi cho các đối tượng hưởng chế độ BHXH như nêu trên tăng gấp 3 lần năm 2007.

Quá trình thực hiện luật BHXH, BHYT ở Vũ Thư còn có nhiều bất cập, trước hết là nhận thức của chủ sử dụng lao động, nhân dân và một bộ phận người lao động còn mang tư tưởng bao cấp trong chính sách BHXH, BHYT; một số cấp ủy, chính quyền cơ sở chưa quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, cán bộ làm công tác này đều là kiêm nhiệm, không có chế độ đãi ngộ nên không nhiệt tình. Thời điểm thực hiện luật là giao thời giữa thực hiện Nghị định 63 sang thực hiện luật, ngành BHXH phải phát hành thẻ, đổi mã quyền lợi với khối lượng lớn, đối tượng người có công và chính sách xã hội... khi lập danh sách có nhiều sai sót. Đối tượng tham gia BHYT tăng nhanh, cơ sở khám chữa bệnh quá tải... gây bức xúc cho một số đối tượng trong thời gian  chưa được cấp thẻ, không may bị ốm phải đi điều trị; cũng như thực hiện QĐ 10/2008 ngày 30-9-2008 của UBND tỉnh ban hành: “Quy định mức thu một phần viện phí”, gặp khó khăn về mức duyệt, phương thức thanh toán (hướng dẫn của sở y tế đưa cả phần VTYT, thuốc để thực hiện phẫu thuật, thủ thuật... Khi giá các loại này đã được kết cấu trong quá trình thực hiện phẫu thuật, thủ thuật).

Vẫn còn nhiều đơn vị thu nộp BHXH chưa theo đúng quy định hàng tháng mà thường nộp theo quý, cũng như việc để lại 2% chi ngắn hạn, gây khó khăn cho đơn vị và người lao động. Người lao động tham gia BHXH tự nguyện mới là năm thứ hai triển khai, nhưng số người tham gia rất ít, do bị khống chế về tuổi đời tham gia, cũng như bản thân họ chưa thấy được lợi ích cũng như sự hỗ trợ của nhà nước. Đáng lưu ý là số lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc ở các đơn vị NQD, HTX chưa tham gia BHXH chiếm tỷ lệ cao 18/72, chiếm 25% và số lao động tham gia 548/3625; chiếm 15%.

Trên lĩnh vực tham gia và thực hiện BHYT còn có nhiều  điều đáng quan tâm: Số người tham gia BHYT tự nguyện hàng năm tuy có tăng nhưng tốc độ tăng chậm, tình trạng vượt quỹ KCB tăng nhanh. Tại các cơ sở KCB, bệnh nhân vào điều trị quá đôâng, gặp khó khăn trong khám điều trị, chỉ định sử dụng cận lâm sàng, cũng như sử dụng thuốc chưa phù hợp với chẩn đoán, tính sai giá. Vì vậy, hàng năm qua kiểm tra giám định đều có tình trạng không chấp nhận chi phí KCB của cơ sở KCB.
Rõ ràng, có luật chưa đủ, để luật BHXH, BHYT đi vào cuộc sống cần có sự vào cuộc của tất cả các cấp các ngành... Chỉ riêng ngành BHXH thì khó có thể thực hiện được.

Phạm Thanh