Lịch sử hình thành, phát triển

Theo sách “Địa chí Thái Bình”, thời kỳ đầu mới thành lập tỉnh, hoạt động y tế ở Thái Bình còn manh mún. Song ngay trong những năm đầu thành lập tỉnh, cơ sở khám chữa bệnh đầu tiên trên địa bàn tỉnh đã được hình thành. Trong đó, Bệnh viện Phong Da liễu Văn Môn và Bệnh viện Đa khoa tỉnh là 2 bệnh viện hình thành sớm và là cơ sở khám chữa bệnh đầu tiên trong tỉnh được thành lập chỉ sau khi thành lập tỉnh một thời gian ngắn. Bác sĩ Nguyễn Thế Bê, Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu Thái Bình (Giám đốc Bệnh viện Phong Da liễu Văn Môn trước đây) cho biết: Bệnh viện Phong Da liễu Văn Môn hình thành từ năm 1900, tiền thân là khu điều trị phong Văn Môn. Đây cũng là bệnh viện điều trị bệnh phong ra đời sớm nhất ở Việt Nam, là nơi tiếp nhận và chữa trị cho bệnh nhân phong của các tỉnh, thành phố phía Bắc. Khi đó, để đáp ứng yêu cầu thu gom tập trung bệnh nhân phong từ các nơi về lang thang, xin ăn ở khu vực tỉnh lỵ Thái Bình, thực dân Pháp đã thành lập trại phong ở một gò đất bên bãi sông Hồng của làng Văn Môn, được gọi là trại phong Văn Môn, tiền thân của Bệnh viện Phong Da liễu Văn Môn, Bệnh viện Da liễu Thái Bình hiện nay.

Bệnh viện Đa khoa tỉnh hình thành từ năm 1903 với tên gọi ban đầu là Nhà thương Thái Bình. Theo sách “Lịch sử y tế Thái Bình”, khi về nhậm chức công sứ đầu tiên ở Thái Bình ngày 21/3/1890, công sứ Degoys đã tổ chức một ban quyên góp để xây dựng một cơ sở khám chữa bệnh tại trung tâm tỉnh, cơ sở được hoàn thành và giao cho các bà phước dòng Xanh-pôn đờ-xác-tơ-rơ (Saint paul de chartres) trông coi. Ngày 17/12/1903, Toàn quyền Đông Dương ký quyết định công nhận cơ sở khám chữa bệnh tại tỉnh lỵ Thái Bình và đổi tên thành Nhà thương Thái Bình. Ban đầu Nhà thương có hơn 20 y bác sĩ, người phục vụ và chỉ làm nhiệm vụ chữa các bệnh thông thường. Từ năm 1903 đến năm 1945 đã có 21 y bác sĩ người nước ngoài hoặc người Việt Nam làm quản đốc Nhà thương. Năm 1911, Nhà thương Thái Bình được Sở Y tế Bắc Kỳ xếp hạng là một trong ba nhà thương thuộc hạng nhất Bắc Kỳ. Nhà thương Thái Bình sau đổi tên thành Bệnh viện Thái Bình, Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Bungari và Bệnh viện Đa khoa tỉnh ngày nay.

Tuy có cơ sở y tế hình thành sớm song đến trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, hệ thống y tế Thái Bình tuyến tỉnh chỉ có 1 bệnh viện; tuyến huyện có một số bệnh xá, nhà hộ sinh; tuyến xã chưa có bệnh xá, mới chỉ tổ chức “bà mụ” đỡ đẻ. Người dân chưa có thói quen dùng thuốc tây, khi ốm đau chỉ dùng thuốc Bắc, thuốc Nam.

Từ sau Cách mạng Tháng Tám, Thái Bình thành lập Ban Y tế tỉnh với chức năng chính là khám chữa bệnh và tuyên truyền vệ sinh phòng bệnh. Năm 1947, Ty Y tế được hình thành với chức năng và nhiệm vụ rộng hơn, đó là vừa chỉ đạo công tác vệ sinh phòng bệnh vừa quản lý các cơ sở y tế vừa đào tạo nhân viên y tế.

Từ năm 1965, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bước vào giai đoạn quyết liệt, hệ thống y tế của tỉnh ngoài nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe nhân dân còn thực hiện nhiệm vụ quan trọng là khám tuyển nghĩa vụ quân sự, góp phần thực hiện tốt khẩu hiệu “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”. Trước nhu cầu đào tạo cán bộ y tế cấp bách nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ thời chiến, Ty Y tế đã đề nghị Ủy ban Hành chính tỉnh tách một bộ phận sơ tán của Trường Y sĩ thành lập Trường Sơ cấp Y, do đó từ năm 1966 Thái Bình có 2 trường đào tạo cán bộ y tế. Ngoài ra, ngành đã phân công cho y tế các huyện đảm nhiệm đào tạo y tế sơ cấp 3 tháng, giao các trạm chuyên khoa của tỉnh đảm nhiệm công tác tập huấn, bổ sung chuyên khoa cho y tế huyện, y tế xã. Giao các bệnh viện tuyến tỉnh vừa điều trị vừa tham gia giảng dạy, hướng dẫn học viên thực tập. Ngoài đào tạo cán bộ cho tỉnh, ngành còn tham gia đào tạo cán bộ y tế cho nước bạn Lào, Campuchia và các lớp y sĩ bổ sung cho quân đội. Do chủ động đào tạo nhân lực y tế nên công tác cấp cứu và chăm sóc sức khỏe nhân dân thời kỳ này luôn được bảo đảm; ngành Y tế Thái Bình đã chi viện cho chiến trường 245 cán bộ chuyên môn, trong đó có 115 bác sĩ; cử 2 đoàn cán bộ chi viện cho tỉnh Quảng Bình giữa những năm tháng chiến tranh ác liệt nhất và cử đoàn cán bộ y tế phục vụ việc trao trả tù binh. Dù là bổ sung vào quân đội hay vào các bệnh viện dân sự nơi tuyến lửa, đội ngũ cán bộ y tế Thái Bình đều phát huy truyền thống cách mạng của quê hương, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Ôn lại truyền thống giai đoạn này, ông Phạm Văn Dịu, Giám đốc Sở Y tế khẳng định: Sự hình thành và phát triển của ngành Y tế Thái Bình luôn gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của tỉnh. Đặc biệt, trong  các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, mặc dù còn nhiều khó khăn, thiếu thốn song ngành Y tế Thái Bình luôn thể hiện rõ vai trò, sự chủ động trong hoạt động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân, bảo vệ đất nước, đóng góp tích cực cùng các cấp, các ngành trong sự nghiệp xây dựng và phát triển tỉnh Thái Bình, được Đảng, Nhà nước và Bộ Y tế ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quý.

Những đột phá

Bước sang thời kỳ đổi mới, đặc biệt là những năm gần đây, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Y tế, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, ngành Y tế Thái Bình đã không ngừng phát triển, đột phá mạnh mẽ trong công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân. Bác sĩ Nguyễn Quang Huy, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: Trong những năm gần đây, ngành Y tế Thái Bình đã triển khai nhiều chính sách đổi mới, đề cao kỷ cương hoạt động, cải cách thủ tục hành chính, mạnh dạn phát triển khoa học kỹ thuật, hợp tác quốc tế, mở rộng hoạt động chuyên môn, tăng cường đào tạo, sắp xếp đội ngũ cán bộ hợp lý, có những bước phát triển lớn mạnh với nhiều thành tích nổi bật. Công tác phòng, chống dịch bệnh, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, thực hiện các chương trình mục tiêu y tế, dân số - KHHGĐ... đạt nhiều kết quả; công tác khám chữa bệnh có nhiều đột phá. Hiện tại, ngành Y tế Thái Bình có 9 bệnh viện, 3 trung tâm chuyên khoa tuyến tỉnh, 2 trung tâm chức năng, 2 đơn vị quản lý nhà nước, 12 bệnh viện đa khoa tuyến huyện, thành phố, 8 trung tâm y tế huyện. Tuyến xã hiện có có 286 trạm y tế xã, phường, thị trấn, ngoài ra còn có 2.609 cán bộ y tế thôn, tổ dân phố phục vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Đến tháng 12/2019, toàn tỉnh đã có 285/286 xã, phường, thị trấn đạt tiêu chí quốc gia về y tế. Hầu hết các trạm y tế được đầu tư xây mới hoặc nâng cấp, 100% trạm y tế có đủ trang thiết bị y tế cơ bản đáp ứng tốt nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Về hệ thống y tế ngoài công lập, toàn tỉnh có 6 bệnh viện; 1.858 cơ sở đủ điều kiện hành nghề y dược tư nhân, trong đó có 358 cơ sở hành nghề y tư nhân; 1.500 cơ sở hành nghề dược. Về nhân lực, toàn ngành có 7.706 cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong đó có 1.932 bác sĩ; trên 50% bác sĩ tuyến tỉnh và 43,1% bác sĩ tuyến huyện có trình độ sau đại học. Số bác sĩ/10.000 dân là 13, số giường bệnh/10.000 dân là 37. Những năm qua, cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế không ngừng được đầu tư hiện đại hóa; công tác quản lý khám chữa bệnh được đổi mới, cải cách. Các bệnh viện không chỉ đầu tư phát triển cơ sở vật chất, chuyên môn kỹ thuật, trang thiết bị y tế, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh mà còn chú trọng đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh, mang lại diện mạo cho ngành và thuận lợi cho người dân.

Hệ thống máy xét nghiệm tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh đạt chuẩn ISO 15189-2012.

Tự hào bởi sự hình thành và phát triển cũng như những thành tựu đạt được đều gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của tỉnh Thái Bình, ngành Y tế Thái Bình tiếp tục phấn đấu thực hiện tốt sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân, góp phần cùng các cấp, các ngành xây dựng tỉnh Thái Bình ngày càng phát triển.

HÀ DUNG