Có thể nói hạ tầng và công trình phúc lợi công cộng đã tạo nên sự thay đổi khác biệt của bộ mặt nông thôn. Nhưng về lâu dài, nông thôn cần có điểm tựa vững bền về nội lực kinh tế để tương xứng với diện mạo khang trang, đẹp lên từng ngày. Nông thôn mới ở Thái Bình đang tạo nên những nông dân chuyên nghiệp, có kỹ năng, kinh nghiệm sản xuất; có tri thức, tư duy làm ăn kinh tế đáp ứng được yêu cầu phát triển mới của nền nông nghiệp hiện đại...

Không chỉ là phong trào, là thành tích, với thực tiễn sinh động ở khắp mọi vùng quê, chúng ta có thể khẳng định một cách chắc chắn rằng: công cuộc xây dựng nông thôn mới ở Thái Bình thực sự có chiều sâu, hiệu quả thiết thực. Điều đó thể hiện rõ nét, trước hết ở sự chuyển dịch mạnh mẽ cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Các địa phương tiến hành đồng đều việc chuyển đổi, tích tụ ruộng đất, mở đường cho sản xuất phát triển. Lực lượng sản xuất nông nghiệp chuyển mạnh từ lao động thủ công sang cơ giới hóa. Máy móc cơ giới được đưa vào sản xuất đại trà như: máy làm đất, máy cấy, máy gặt đập liên hợp, máy sấy lúa, máy xay xát,... đã giải phóng nông dân khỏi cảnh lam lũ “con trâu đi trước, cái cày đi sau”, quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”. 

Đối với chị Trần Thị Lanh, xã Bình Minh (Kiến Xương) việc ứng dụng cơ giới hóa vào các công đoạn sản xuất không chỉ đơn thuần góp phần giải phóng sức lao động mà được xem là khâu đột phá, tạo sức bật cho người nông dân "lên đời" từ sản xuất nông nghiệp. 

Đây cũng chính là quan điểm của đại điền chủ Phạm Tiến Quân, thôn Đoài, xã Thụy Ninh (Thái Thụy). Có trong tay gần 20ha ruộng thuê, mượn lại của người dân, anh Phạm Tiến Quân đã đầu tư các loại máy móc phục vụ sản xuất đồng thời quy hoạch lại đồng ruộng, chỉnh trang, gia cố kênh mương bảo đảm tưới tiêu thuận lợi. Để tiêu thụ sản phẩm ổn định, kịp thời, anh Quân đã ký hợp đồng liên kết, sản xuất lúa giống với Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed. Thu hoạch đến đâu, công ty thu mua thóc tươi với giá thỏa thuận tại thời điểm thu hoạch, trừ chi phí anh thu lãi trên 300 triệu đồng/năm. 

“Tôi thấy chủ trương dồn điền đổi thửa, khuyến khích người dân tích tụ ruộng đất rất đúng đắn và phù hợp với thực tiễn sản xuất nông nghiệp hiện nay. Sản xuất với quy mô lớn đồng nghĩa với việc phải cân đối, tính toán đến thị trường tiêu thụ. Từ đó, chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang làm kinh tế nông nghiệp. Coi nông nghiệp là một ngành kinh tế sẽ phải quan tâm đến các yếu tố như giá trị, thương mại, quản trị…” - anh Quân cho hay. 

Đồng quan điểm với anh Quân, anh Phạm Ngọc Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Vật tư nông nghiệp Khang Long, xã Vũ Quý (Kiến Xương) - đơn vị vừa tích tụ ruộng đất, vừa miệt mài xây dựng thương hiệu gạo hướng tới xuất khẩu khẳng định: Hiện nay, người nông dân, đặc biệt là người sản xuất nhỏ lẻ vẫn quan tâm đến sản lượng, trong khi chất lượng là yếu tố quan trọng để gia tăng giá trị lúa gạo. Do vậy, không nhất thiết sản xuất sản lượng nhiều mà phải làm thế nào để giá trị nông sản bảo đảm thu nhập.  

Thực hiện Nghị quyết số 03-NQ/TU ngày 21/12/2018 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về tiếp tục đẩy mạnh xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp, đến nay, toàn tỉnh đã có trên 22.100ha đất nông nghiệp được tích tụ, tập trung để sản xuất hàng hóa quy mô lớn gắn với tiêu thụ nông sản mang lại hiệu quả kinh tế cao với khoảng 1.700 “đại điền” cấy từ 2ha trở lên, trong đó có 140 hộ tích tụ được 5ha, 120 hộ tích tụ từ 7ha. Các mô hình canh tác theo hướng thuận thiên quy mô 200ha tại huyện Thái Thụy, Kiến Xương đang có xu hướng phát triển ở nhiều địa phương tạo nên các khu vực sản xuất lúa có giá trị kinh tế cao. Thái Bình cũng là địa phương có liên kết sản xuất lúa giống lớn nhất khu vực đồng bằng sông Hồng với diện tích khoảng 3.000ha/năm; gần 2.500ha/năm lúa Japonica phục vụ xuất khẩu. Toàn tỉnh có 234 cánh đồng sản xuất tập trung với diện tích 6.804ha; cơ giới hóa, ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất được đẩy mạnh. 

Để khơi dậy và phát huy tiềm năng, thế mạnh, các sản phẩm đặc trưng của tỉnh, thời gian qua, Thái Bình đã quan tâm, quyết liệt chỉ đạo thực hiện chương trình OCOP. Sản phẩm OCOP đã mở ra hướng phát triển mới, bền vững và từng bước hình thành nhóm sản phẩm đặc sản của từng địa phương. 

OCOP từ chỗ là cái tên xa lạ với người sản xuất, người dân, thậm chí không ít cán bộ, công chức đến nay đã trở thành quen thuộc. Thời gian qua, Văn phòng Điều phối Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới tỉnh đã có những việc làm cần thiết như tăng cường tuyên truyền, tổ chức các lớp tập huấn về xây dựng sản phẩm OCOP… Nhờ đó, sau 2 năm triển khai, chương trình đã tạo được sự hưởng ứng, tham gia tích cực của nhiều chủ thể, các địa phương. Hết năm 2021, toàn tỉnh có 64 sản phẩm OCOP được đánh giá, xếp hạng 3 sao, 4 sao cấp tỉnh.   

Vịt biển, trứng vịt biển Đông Xuyên của HTX chăn nuôi tổng hợp xã Đông Xuyên (Tiền Hải) cũng là 2 trong nhiều sản phẩm tham gia “sân chơi” OCOP năm 2020 và được công nhận 4 sao. 

Ông Ngô Văn Duẩn, Giám đốc HTX cho biết: Trước khi tham gia chương trình OCOP, HTX đã lựa chọn vật nuôi tiềm năng, định hướng thành viên chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học với mong muốn nâng cao giá trị chăn nuôi, tạo sản phẩm riêng biệt. Việc được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao thêm một lần nữa khẳng định và tiếp thêm sức mạnh, niềm tin cho HTX và thành viên vào con đường mình đang đi. Tham gia chương trình OCOP, thị trường tiêu thụ hai sản phẩm của HTX được mở rộng, chúng tôi cũng được tiếp cận với nhiều khách hàng, từ đó kết nối, tìm kiếm đối tác tiêu thụ sản phẩm. Đặc biệt, khi được mang thương hiệu sản phẩm OCOP, giá trị của trứng, vịt thương phẩm nâng cao, thậm chí gấp đôi so với thịt và trứng vịt thường nhưng sản phẩm của HTX vẫn không đủ cung cấp cho thị trường. 

Để khai thác các nguồn lực sẵn có ở địa phương, phát triển các sản phẩm OCOP trên địa bàn tỉnh, Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới phối hợp với các địa phương khảo sát những sản phẩm có tiềm năng, lợi thế. Từ đó xây dựng kế hoạch để các địa phương đồng hành cùng chủ thể phát triển sản xuất theo chuẩn OCOP và bổ sung, hoàn thiện những tiêu chí còn thiếu so với bộ tiêu chí đánh giá, xếp hạng sản phẩm OCOP. 

Với định hướng kết nối sản phẩm OCOP gắn với phát triển du lịch, sản phẩm OCOP sẽ làm phong phú và tăng tính độc đáo hơn cho hoạt động du lịch, ngược lại du lịch góp phần quảng bá, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP và nâng cao giá trị sản phẩm, các ngành, địa phương đang tập trung đẩy mạnh đào tạo, tập huấn, tham quan học tập kinh nghiệm và tổ chức các hoạt động chuyên đề về chương trình OCOP, tìm kiếm ý tưởng, hỗ trợ phát triển sản phẩm. 

(còn nữa)

Nội dung: Nhóm phóng viên

Đồ họa: Dân Anh
Trình bày: Hồng Nhung