Xây dựng NTM phải gắn với thực hiện có hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp và quá trình công nghiệp hóa nông nghiệp, gắn kết hài hòa nông thôn với đô thị, phù hợp với đặc điểm, lợi thế của từng địa phương, phát huy tối đa tính chủ động, sáng tạo, tinh thần đoàn kết, vai trò làm chủ của người dân theo phương châm “dân cần, dân biết, dân bàn, dân làm, dân giám sát, dân thụ hưởng”, “nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ” - đó là quan điểm về xây dựng NTM trong giai đoạn mới mà Nghị quyết số 01-NQ/TU xác định nhằm bảo đảm tính thực chất, bền vững.

Về các vùng nông thôn Thái Bình hôm nay, dù ở đâu chúng ta cũng được hòa mình vào những làng quê yên bình, trù phú và không ngừng thay da đổi thịt; ta sẽ được thấy “phố ở trong làng” bởi điện, đường, trường, trạm khang trang, hiện đại, những con đường xanh bốn mùa hoa nở, được điểm tô thêm màu đỏ sắc cờ; đêm đêm điện sáng bừng như nơi phố phường, đô thị, càng gợi cho ta những cảm nhận chân thực nhất về vóc hình những miền quê đáng sống. Không chỉ đẹp về diện mạo, vững về kinh tế, điều đáng mừng nữa là đời sống văn hóa nông thôn ở Thái Bình vẫn đậm đà bản sắc, nhiều thuần phong mỹ tục được khơi dậy, nhiều chuẩn mực văn hóa mới được bồi đắp, tình nghĩa xóm làngvẫn trọn vẹn, thủy chung và gắn kết hơn. Đáng chú ý, thực hiện chương trình “thắp sáng đường quê” trong xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025, đến tháng 6/2022 toàn tỉnh đã thực hiện lắp đặt được 37,22km/591,48km đèn điện năng lượng mặt trời góp phần ổn định an ninh nông thôn; cảnh quan môi trường ngày càng xanh - sạch - đẹp, trong lành.   

Trải bước dưới ánh điện trên những tuyến đường ở xã Đông Phương (Đông Hưng) chúng tôi ngỡ như được chứng kiến cảnh phố thị sầm uất, đông vui. Xã Đông Phương là một trong 4 xã của huyện Đông Hưng được UBND tỉnh lựa chọn hỗ trợ lắp đặt thí điểm chương trình “Thắp sáng đường quê” với 9 tuyến đường, tổng chiều dài 8,25km. Đến nay, địa phương này đã lắp đặt được 7,25km (đạt 88% kế hoạch). 

Ông Nguyễn Thế Xuân, Chủ tịch UBND xã Đông Phương cho biết: Cán bộ và nhân dân trong xã rất phấn khởi khi hệ thống điện chiếu sáng được xây dựng và đưa vào sử dụng, tạo diện mạo làng quê văn minh, hiện đại. Phong trào "Thắp sáng đường quê" không chỉ mang lại những hiệu quả thiết thực, cuộc sống yên vui cho nhân dân mà còn khẳng định tinh thần đoàn kết, nỗ lực của nhân dân cùng chung tay xây dựng NTM, NTM nâng cao, tiến tới xây dựng NTM kiểu mẫu. Kinh nghiệm Đông Phương có được là tạo được sự đồng thuận, nhất trí cao trong nhân dân. Quá trình xây dựng hệ thống điện chiếu sáng, các thôn đều thống nhất vận động kinh phí xã hội hóa trong nhân dân. 

Tại thành phố Thái Bình, xã Đông Mỹ được lựa chọn thí điểm triển khai với 16 tuyến đường, chiều dài hơn 10km, sử dụng hơn 200 bóng đèn năng lượng mặt trời với tổng kinh phí gần 250 triệu đồng. Ngoài 50% kinh phí do tỉnh hỗ trợ, số tiền còn lại do xã vận động xã hội hóa từ người dân. Chỉ sau thời gian ngắn triển khai, đến nay, 100% các tuyến đường đã đăng ký của xã Đông Mỹ được lắp đặt hệ thống đèn năng lượng mặt trời, tạo cảnh quan nông thôn văn minh, hiện đại.  

Để chủ trương đi vào cuộc sống, ngân sách tỉnh hỗ trợ 50% giá trị quyết toán danh mục công trình được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Phần kinh phí còn lại từ các nguồn: người dân đóng góp, nguồn xã hội hóa hoặc hỗ trợ của huyện, xã (nếu có); ngoài ra sẽ là nguồn vốn hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, ngân sách tỉnh và các nguồn hợp pháp khác. Đến nay, 24/42 xã đăng ký chương trình “Thắp sáng đường quê” được UBND tỉnh phê duyệt đã thực hiện việc lắp đặt đèn điện năng lượng mặt trời được 77,5km/385km đăng ký. Theo đại diện Văn phòng Điều phối xây dựng NTM tỉnh, đây là chủ trương mới, mang tính sáng tạo của địa phương, ưu tiên khai thác sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch để phục vụ đời sống cư dân nông thôn nhằm thay đổi diện mạo nông thôn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân. Đây dự kiến sẽ là một trong những tiêu chí trong bộ tiêu chí xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu tại Thái Bình trong thời gian tới.  

Bài học lớn xuyên suốt trong phong trào xây dựng NTM ở Thái Bình, trước hết là vai trò lãnh đạo trực tiếp, toàn diện, thường xuyên, sâu sát của Đảng bộ, chính quyền các cấp và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Là bài học về lấy sức dân lo cho dân, trên cơ sở huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội, trong đó ngân sách nhà nước đóng vai trò hỗ trợ thiết thực. Và, bài học sát sườn có tính lôi cuốn, thuyết phục nhất là nói đi đôi với làm, hiệu quả rõ ràng, mang lại lợi ích thiết thực cho người dân. Để phát huy những thành quả, kinh nghiệm đã có, tranh thủ thời cơ, thuận lợi mới, thực hiện thành công các mục tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX đã đề ra, xây dựng nông thôn Thái Bình ngày càng giàu đẹp, văn minh, ngày 4/10/2021, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh ban hành Nghị quyết số 01-NQ/TU về tiếp tục đẩy mạnh xây dựng NTM, coi trọng xây NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 (Nghị quyết 01). Đây là nghị quyết chuyên đề đầu tiên trong nhiệm kỳ mới nhằm tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đối với khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn của tỉnh. 

Nghị quyết 01 xác định tiếp tục đẩy mạnh xây dựng NTM, trong đó coi trọng xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu là nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài, xuyên suốt, cần được thực hiện với sự vào cuộc đồng bộ, kiên trì, quyết tâm, quyết liệt của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, trong đó người dân là chủ thể.  

Năm 2015, huyện Hưng Hà là một trong 8 huyện đầu tiên của cả nước, là huyện đầu tiên của tỉnh được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn NTM. Không “ngủ quên với chiến thắng”, Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2020 – 2025 xác định một trong 5 nhiệm vụ trọng tâm của cả nhiệm kỳ là tập trung duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM, xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu với mục tiêu cụ thể phấn đấu huyện có 30% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 10% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Đồng chí Nguyễn Trọng Lộ, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện cho biết: Để “tiếp sức” cho các địa phương “nâng chất” NTM hướng tới NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, Huyện ủy đã ban hành 5 nghị quyết chuyên đề, nhiều kết luận, văn bản chỉ đạo; UBND huyện xây dựng 5 đề án, 2 kế hoạch đồng thời ban hành cơ chế hỗ trợ 50% giá giống lúa mới và hạt giống cây vụ đông, hỗ trợ kinh phí giải phóng mặt bằng xây dựng hệ thống giao thông tại khu xây dựng cánh đồng mẫu; hỗ trợ 100% tổng số tiền huyện được điều tiết từ nguồn đấu giá quyền sử dụng đất cho xã triển khai dự án xây dựng cơ sở vật chất hạ tầng nông thôn. 

Là xã nội đồng xa trung tâm huyện, tỉnh nhưng xã Bình Định (Kiến Xương) đã có nhiều giải pháp phát triển kinh tế, thu nhập người dân năm 2021 đạt 55,62 triệu đồng/người. Là lá cờ đầu trong xây dựng NTM, Bình Định cũng “xung phong” và đặt quyết tâm đến năm 2025 trở thành xã NTM kiểu mẫu. Đồng chí Bùi Ngọc Trìu, Chủ tịch UBND xã cho biết: Căn cứ các nghị quyết của Đảng bộ tỉnh, huyện ủy về xây dựng NTM, xã Bình Định xác định rõ mục tiêu tiếp tục nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM với quan điểm chủ động không trông chờ, ỷ lại.

Đảng ủy đã xây dựng các nghị quyết chuyên đề, UBND xã xây dựng kế hoạch triển khai các công việc mang tính đột phá như dồn điền đổi thửa, quy hoạch vùng sản xuất lúa giống, lúa hàng hóa, vùng chăn nuôi tập trung, lắp đặt hệ thống điện đường chiếu sáng… Hiện nay, xã có 6 vùng sản xuất tập trung với diện tích 330ha liên kết cấy lúa giống, lúa hàng hóa với các công ty mang lại giá trị kinh tế cao hơn 1,3 lần so với sản xuất tự do. Địa phương cũng đã quy hoạch vùng 25ha cánh đồng ghềnh cao cấy lúa kém hiệu quả để phát triển mô hình ao bán nổi nuôi cá nước ngọt cho hiệu quả gấp 9 – 10 lần cấy lúa.

Liên quan đến phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn, nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm nông nghiệp, tăng nhanh thu nhập cho người dân nông thôn, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, tỉnh tiếp tục phát triển nông nghiệp theo hướng công nghệ cao, thích ứng biến đổi khí hậu, trong đó phát triển du lịch nông thôn gắn với sản xuất nông nghiệp là một giải pháp được đẩy mạnh thực hiện nhằm tạo bước tiến mới cho nông thôn mới Thái Bình. 

Thái Bình những ngày này vẫn sôi động phong trào xây dựng NTM với nhiều cách làm mới, năng động, quyết liệt dưới sự dẫn dắt, trợ giúp của các nghị quyết, cơ chế. NTM đã, đang và sẽ vẽ lên những bức tranh nông thôn tươi sáng. Đó chính là, “mệnh lệnh của trái tim” để thúc giục mỗi người dân chung sức, đồng lòng hướng tới tương lai tươi sáng, ấm no, hạnh phúc. 

 (Tiếp theo và hết)

Nội dung: Nhóm phóng viên

Đồ họa: Dân Anh
Trình bày: Hồng Nhung