Nói chuyện lũ chuột, người ta thấy trong thư tịch cổ có những bản ghi chép về giống chuột đốm và chuột trắng ở Trung Quốc từ 1100 năm trước công nguyên. Con chuột cũng được người Trung Hoa xếp thứ nhất trong mười hai con giáp. Trong tự nhiên, chuột là loại động vật gặm nhấm có khả năng linh hoạt cao, sống mang tính bầy đàn. Theo tài liệu khoa học thì mắt của chuột không tinh lắm, nhưng chúng rất nhạy với mùi. Chúng thường đi kiếm ăn ban đêm, ban ngày cũng có nhưng rất hiếm. Ria chuột thường dài và rất nhạy cảm với các “rung động” trong không khí. Vì thế chuột có thể phát hiện các thứ xung quanh nó mặc dù cách xa chúng. Một số lông trên cơ thể chuột cũng nhạy cảm với các rung động. Con cái đẻ một năm nhiều lứa, nhiều con một lứa. Con đực có khả năng truyền giống với rất nhiều con cái trong một ngày. Khi số lượng bầy đông lên, những con đực trẻ sẽ đánh nhau và cùng các con cái chia bầy. Chuột là loài gặm nhấm, một ngày, chúng có thể ăn một lượng lương thực bằng hoặc hơn trọng lượng cơ thể chúng. Chúng thích gặm nhấm tất cả các loại vật chất mà chúng gặp ngay cả lúc chúng đang no nê. Do vậy, khả năng tàn phá mùa màng rất lớn, chúng còn cắn phá những đồ vật đắt tiền của con người. Chúng còn là tác nhân gây lên nhiều chứng bệnh hiểm nghèo cho con người.

Từ lâu, con người đã dùng nhiều biện pháp để tiêu diệt chuột như dùng bẫy, dùng thuốc, nuôi chó, mèo diệt chuột và đánh bắt chuột thủ công, nhưng chúng vẫn phát triển thành bầy đàn và có nhiều địa phương, chuột phá phách mùa màng đã trở thành “dịch” bùng phát khiến nhà nông nhiều phen điêu đứng. Quá trình nghiên cứu đúc rút kinh nghiệm thực tế, ông Trần Quang Thiều, một nông dân ở Thường Tín (Hà Nội) đã thiết kế ra chiếc bẫy diệt chuột theo phản xạ của chuột. Bẫy có hình “bầu dục”, nếu tinh ý, mọi người cũng có thể tự chế được những chiếc bẫy diệt chuột không cần mồi nhử, chỉ cần quan sát lối di chuyển của chúng là thành công. Ưu điểm của bẫy là đặt ở bất cứ địa hình nào, trên đồng ruộng, nóc nhà, dây điện, trên cây…đều được. Theo ông Thiền, chuột đồng có 2 khung giờ hoạt động mạnh là vào 20 - 21h tối và tầm 3h sáng. Ðặc biệt chúng có đặc điểm là đi và về cùng một đường nên người ta diệt chuột theo phản xạ có điều kiện, đặt bẫy trên đường đi của chúng.

Theo Kỹ sư Lê Xuân Hòa, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật Thái Bình, hai năm trở lại đây, trên địa bàn tỉnh không xảy ra dịch chuột phá hoại mùa màng. Nguyên nhân là do hàng năm vào dịp đổ ải, nước tràn vào đồng ruộng, chuột không có chỗ trú phải di chuyển lên bờ. Trong dịp này, UBND tỉnh đã phát động toàn tỉnh ra quân diệt chuột. Với chức năng tham mưu và là đơn vị trực tiếp triển khai công tác diệt chuột, Chi cục đã chủ động nguồn thuốc, chủng loại thuốc và lực lượng cán bộ kỹ thuật hướng dẫn nhân dân chủ động diệt chuột. Các hóa chất thường được dùng là Warfarin và Rat K 2%, có tác dụng làm tan huyết, gây nên hiện tượng chảy máu trong cho chuột khi chuột ăn phải thức ăn có tẩm hóa chất. Tuy nhiên, phương pháp diệt chuột này cần chú ý khâu an toàn cho người và gia súc, đồng thời phải đánh chuột trên diện rộng và đồng loạt, nếu không, tác dụng sẽ ngược lại, chuột sẽ tăng sinh sản bù vào thiếu hụt số lượng. Mới đây, Chi cục đã đưa hóa chất mới có tên gọi Cat 0,25WP với thành phần hoạt chất Bromadiolone gây tan huyết cho chuột hiệu quả cao hơn. Kỹ sư Lê Xuân Hòa cho biết thêm, ngoài các hoá chất diệt chuột, Chi cục cũng đã khuyến cáo các hộ nông dân diệt chuột bằng phương pháp thủ công như đào bắt, dùng bẫy… Vấn đề thuốc diệt chuột sinh học đã bỏ không dùng cách đây 5 năm do giá thành đắt, chế độ bảo quản khó khăn, không phù hợp với tình hình địa phương.

Lưu ý, muốn diệt chuột đạt kết quả cao cần phải nghiên cứu kỹ sinh hoạt của chuột ở từng khu vực. Tập cho chuột những phản xạ có điều kiện có lợi cho việc khống chế chuột rồi tìm cách diệt chúng.

LÊ QUANG VIỆN