Thái Bình nằm trong khu vực châu thổ sông Hồng, chịu ảnh hưởng rõ rệt của biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Với 52 km đường bờ biển, các khu vực ven biển là nơi dễ bị tổn thương nhất bởi các tác động của BÐKH.

Thực tế trong những năm qua, trên địa bàn tỉnh, BÐKH đã có những biểu hiện và tác động ngày càng rõ nét. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, lụt, áp thấp nhiệt đới xảy ra thất thường đã trực tiếp ảnh hưởng, gây thiệt hại nghiêm trọng đến đời sống sản xuất, sinh hoạt của người dân. Bão là một hiện tượng thời tiết đặc biệt nguy hiểm. Chỉ mới cách đây hơn 1 tháng, cơn bão số 8 đổ bộ trực tiếp vào Thái Bình đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản mà nguyên nhân chủ yếu là do ảnh hưởng của BÐKH, trong đó thiệt hại nặng nề nhất là ngành nông nghiệp, với 6.000 ha lúa mùa đã chín bị đổ, ngập sâu trong nước, gần 30.000 ha hoa màu, cây vụ đông bị hư hỏng nặng, hàng vạn cây lấy gỗ, cây ăn quả bị đổ.

Trên 8.000ha nuôi trồng thủy sản bị ngập, trong đó 2 huyện ven biển Thái Thụy và Tiền Hải có gần 2.500ha ngao bị thiệt hại nặng nề. Chỉ riêng các đợt rét đậm, rét hại bất thường kéo dài vào cuối năm 2011 và đầu năm 2012 tại miền Bắc cũng như Thái Bình cho thấy sự gia tăng của thiên tai và các hiện tượng cực đoan của khí hậu, thời tiết làm ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp. Sâu bệnh phát sinh trên diện rộng, dịch bệnh gia súc, gia cầm bùng phát ở nhiều tỉnh lân cận gây tâm lý lo ngại, không yên tâm đầu tư phát triển sản xuất, cây trồng sinh trưởng chậm, ảnh hưởng thời vụ. Nắng nóng kéo dài do tác động của BÐKH trong những năm gần đây, dẫn đến nước biển xâm nhập sâu vào đất liền làm cho đất canh tác bị mặn hóa. Nếu mực nước biển dâng 50 cm thì diện tích đất có nguy cơ ngập lụt trên địa bàn tỉnh là 11,8%; nếu dâng lên 100 cm thì sẽ có khoảng 31,4% diện tích có nguy cơ bị ngập lụt. Trong đó, 2 huyện: Thái Thụy, Tiền Hải chịu tác động nặng nề nhất, với diện tích ngập tương ứng là 31,86 km2 và 35,91 km2, tiếp đến là các huyện Kiến Xương, Quỳnh Phụ, Ðông Hưng, Vũ Thư, Hưng Hà và Thành phố.

Theo dự báo, đến năm 2100, Thái Bình sẽ bị xâm nhập mặn sâu thêm vào đất liền từ 3- 9 km, uy hiếp trực tiếp đến an toàn hệ thống hồ chứa và hệ thống đê. Biến đổi khí hậu không chỉ làm mùa màng thất thu; công trình, nhà cửa bị đổ sập; cầu cống, đường giao thông bị phá hủy... thiệt hại nhiều tỷ đồng, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của con người. Bên cạnh đó, sự diễn biến phức tạp của khí hậu, sự thay đổi các dòng chảy của sông, mực nước biển dâng đã và đang gây ra các hiện tượng sạt lở, xói mòn các bờ sông, bờ biển, phá hủy nhiều công trình cơ sở hạ tầng. Trong những năm gần đây, quá trình sạt lở bờ sông diễn ra mạnh mẽ trên hầu hết các sông của tỉnh: sông Hồng, sông Trà Lý, sông Luộc…

Dự báo thời gian tới, BÐKH sẽ tiếp tục tác động mạnh mẽ và rõ nét đối với các tỉnh ven biển, như: Nước biển dâng, mất đất sản xuất nông nghiệp tại các khu vực ven biển, tình trạng xâm nhập mặn. Thời tiết diễn biến ngày càng thất thường, nắng nóng và mưa bão ngày càng phức tạp, không những gây thiệt hại về người mà đáng lo ngại hơn là BÐKH sẽ làm thay đổi tính thích hợp của nền sản xuất nông nghiệp. Khi khí hậu thay đổi, nhiều loại cây trồng truyền thống không còn thích nghi với điều kiện khí hậu mới, nên sẽ ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản xuất nông nghiệp trên địa bàn toàn tỉnh. Có thể nói, BÐKH tác động đến hầu hết các lĩnh vực của đời sống nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, năng lượng, giao thông vận tải, sức khỏe cộng đồng.

Ðể ứng phó với những tác động từ BÐKH, UBND tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo chương trình hành động ứng phó với biển đổi khí hậu; giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với các sở, ngành xây dựng kế hoạch hành động. Tuy nhiên, bên cạnh việc đầu tư xây dựng, nâng cấp đê, kè sông, đê biển, tăng cường quản lý tổng hợp dải ven biển, ngăn ngừa hiện tượng xâm nhập mặn, phát triển rừng phòng hộ ven biển, rừng phòng hộ đầu nguồn nhằm hạn chế tác động của BÐKH, cần chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi hợp lý để thích ứng với tác động của BÐKH.

Bên cạnh đó, tăng cường năng lực hoạt động khí tượng thủy văn, hải văn, đầu tư thêm các trạm quan trắc tự động và dự báo nhằm đánh giá đầy đủ và chính xác hơn diễn biến của BÐKH và nước biển dâng để lồng ghép vấn đề BÐKH vào các chiến lược, chương trình, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành và địa phương. Mặt khác, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức và trách nhiệm cho toàn xã hội về BÐKH và mực nước biển dâng. Ðồng thời, đẩy mạnh công tác đào tạo, thu hút nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực có trình độ cao trong lĩnh vực ứng phó với BÐKH. Các ngành, địa phương căn cứ kế hoạch được duyệt, xây dựng kế hoạch hành động chi tiết của mình để ứng phó với BÐKH; tranh thủ và sử dụng hiệu quả các nguồn tài trợ quốc tế như tài chính, chuyển giao công nghệ thông qua các hoạt động hợp tác, tài trợ đào tạo.

Bài, ảnh: Đức Dũng