Mấy ngày nay, người dân xã Đông Minh, huyện Tiền Hải ai cũng nhắc đến cô học trò Trần Thị Lan Anh, học sinh lớp 11A6, Trường THPT Tây Tiền Hải đạt giải Nhất Cuộc thi Khoa học, Kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm 2014 với dự án “Máy đánh bắt ngao” dưới sự hướng dẫn của thầy Đặng Ngọc Vượng, Bí thư Đoàn Trường THPT Tây Tiền Hải. Thành công của Lan Anh không chỉ là niềm tự hào của gia đình, nhà trường mà còn của toàn ngành Giáo dục và Đào tạo bởi đây là lần đầu tiên tỉnh ta có dự án đạt giải Nhất quốc gia.

Ông Trần Văn Chín, bố của Trần Thị Lan Anh cho biết: Gia đình ông nuôi ngao với diện tích khá lớn. Khi đến mùa thu hoạch, gia đình phải bỏ ra một số tiền rất lớn để thuê nhân công đánh bắt bằng phương pháp thủ công, vừa tốn thời gian, công sức, tiền bạc lại vừa ảnh hưởng đến chất lượng con ngao thành phẩm. Trong một lần nghe thầy giáo giảng về nguyên lý hoạt động của động cơ máy nổ và xuất phát từ trò chơi bắn súng nước, Lan Anh đã bắt đầu ấp ủ về một sản phẩm có thể giúp bố mẹ đỡ vất vả hơn khi thu hoạch ngao đồng thời tăng chất lượng sản phẩm.

Đúng thời điểm đấy, Sở Giáo dục và Đào tạo phát động Cuộc thi “Khoa học kỹ thuật dành cho học sinh trung học năm học 2013 – 2014”, đây là điều kiện thuận lợi để em phát triển ý tưởng của mình từ suy nghĩ đến thực tế. Lúc đầu, bố mẹ em không ủng hộ vì em đang học, hơn nữa em là con gái, không muốn em theo ngành kỹ thuật. Nhưng có ý tưởng, có đam mê cùng với sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy giáo, Lan Anh đã không nản trí, quyết tâm thuyết phục bố mẹ và cuối cùng, dự án của em đã được chấp nhận. Hàng ngày, sau mỗi giờ lên lớp, Lan Anh và bố cùng nhau bàn bạc, thống nhất các thiết bị lắp đặt máy và tiến hành thử nghiệm. Sau hơn 2 tháng, sản phẩm máy đánh bắt ngao đã được hoàn thiện và đi vào hoạt động.

Lan Anh đã tận dụng những thiết bị cũ như: máy nổ, ống nhựa, phao xốp, rọ lưới, khung sắt để sàng lọc ngao và dây thừng để lắp đặt máy đánh bắt ngao. Chia sẻ về nguyên lý hoạt động của máy đánh bắt ngao, Lan Anh cho biết: “Khi vận hành máy nổ, nước sẽ được hút từ ống hút nước và xả ra ở ống thoát nước. Nước ở ống xả sẽ xả vào ống sủi. Khi áp lực nước lớn, nước sẽ đi ra và bắn xuống cát qua các lỗ trên máy sủi, tạo ra một lực lớn đánh tan cát trên mặt để lộ con ngao. Nhờ lực nước sẽ đẩy con ngao vào trong khung sàng. Người cầm dây kéo máy để khi con ngao lộ ra sẽ có khung sàng đưa thẳng ngao vào lưới”.

Máy đánh bắt ngao của Trần Thị Lan Anh bước đầu khắc phục được những hạn chế của phương pháp thủ công. Nếu sử dụng máy đơn do em sáng tạo, một ngày 2 lao động thu hoạch được 1,5 tấn đến 2 tấn ngao, ngao không bị nát dập. Hơn nữa, việc thu hoạch ngao sẽ không chịu ảnh hưởng nhiều của thủy triều, máy có thể đánh bắt ngao ở mực nước biển sâu khoảng 2m. Khi thuê người đánh bắt bằng phương pháp thủ công, người nuôi ngao sẽ phải chi trả 70 nghìn/tạ nhưng nếu sử dụng máy đánh bắt ngao, sẽ chỉ trả từ 500.000 đồng đến 700.000 đồng cho 1,5 tấn đến 2 tấn ngao.

Lan Anh cho biết thêm: “Máy đánh bắt ngao chỉ sử dụng một lượng nhỏ dầu, không làm ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến hệ sinh thái. Hơn nữa, áp lực nước lớn sẽ tạo ra lớp cát xốp, đây là điều kiện thuận lợi để ngao sinh sống và phát triển. Chi phí để hoàn thiện 1 máy đơn khoảng gần 2 triệu đồng. Nếu tận dụng được các thiết bị cũ thì sẽ rẻ hơn nhiều”. Được biết, máy đánh bắt ngao do Lan Anh sáng tạo ra còn có nhiều công dụng khác như: đánh bắt con don, con vạng, móng tay… hay dùng để đóng cọc dưới cát. Thấy được hiệu quả lớn từ máy đánh bắt ngao do Trần Thị Lan Anh sáng tạo, nhiều người dân xã Đông Minh đã đến tham khảo và thiết kế cho mình một chiếc máy mới. Hiện nay, gia đình em có 10 máy, tạo việc làm cho khoảng 40 công nhân.

Đạt giải Nhất Cuộc thi Khoa học, Kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm 2014 với dự án “Máy đánh bắt ngao”, Trần Thị Lan Anh đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tặng Bằng khen. Thời gian tới, Lan Anh và thầy giáo hướng dẫn sẽ nghiên cứu để nâng cấp và tiếp tục hoàn thiện sản phẩm máy đánh bắt ngao. Hy vọng thành công của máy đánh bắt ngao sẽ tạo hiệu ứng tích cực, thúc đẩy học sinh, sinh viên toàn tỉnh sáng tạo khoa học – kỹ thuật, mang lại nhiều dự án, giải pháp để góp phần xây dựng quê hương, đất nước.

Đặng Anh