Năm 2013, Quỳnh Phụ là huyện có số học sinh tham gia đông nhất trong “Cuộc thi sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng tỉnh Thái Bình lần thứ nhất” do Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thái Bình phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức. Trong 11 đề tài các trường THCS huyện Quỳnh Phụ dự thi đã có 9 đề tài đạt giải. Thành công này chính là nguồn động viên to lớn cho các em theo đuổi niềm đam mê sáng tạo khoa học.

Trao đổi với chúng tôi, thầy Đỗ Hoài Nam, phụ trách nghiên cứu khoa học của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Quỳnh Phụ cho biết: Việc nghiên cứu, sáng tạo KHKT trong thanh thiếu niên nhi đồng đã được ngành Giáo dục và Đào tạo huyện phát động rộng rãi và triển khai dưới nhiều hình thức.

Khi Sở Giáo dục và Đào tạo tổ  chức các cuộc thi sáng tạo KHKT trong thanh thiếu niên, Phòng Giáo dục huyện đẩy mạnh khâu tuyên truyền, yêu cầu ban giám hiệu các trường tiến hành tập huấn, bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho giáo viên về lĩnh vực nghiên cứu khoa học; đồng thời tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn gắn với nghiên cứu khoa học, gợi mở ý tưởng cho học sinh từ những kiến thức được học trong nhà trường đến việc lựa chọn giáo viên có năng lực, kinh nghiệm nghiên cứu khoa học. Từ các ý tưởng sáng tạo của các em, nhà trường chọn ra ý tưởng độc đáo mang tính thực tiễn cao và dễ áp dụng để phân công giáo viên hướng dẫn các em thực hiện.

Là trường khó khăn về cơ sở vật chất, trang thiết bị còn thiếu nhưng với niềm say mê sáng tạo KHKT, giáo viên và học sinh Trường THCS Quỳnh Hoa luôn tìm tòi các đề tài có tính ứng dụng cao vào thực tiễn. Thầy Bùi Thế Anh, Hiệu trưởng Trường THCS Quỳnh Hoa chia sẻ: Việc tổ chức các cuộc thi sáng tạo KHKT cho các em là cơ hội để các em khẳng định bản thân, tạo niềm say mê, lôi cuốn các em trong học tập.

Năm 2013, trường có 3 em dự thi và cả 3 em đều đạt giải, trong đó có 1 giải nhất, 1 giải nhì. Đây thực sự là niềm vinh dự lớn đối với nhà trường đồng thời là bước đệm giúp các em tự tin hơn trong việc nghiên cứu sáng tạo trong lĩnh vực KHKT sau này.

Rất nhiều em, dù tuổi còn rất nhỏ, các kiến thức về vật lý, khoa học công nghệ ít nhưng các em đã mạnh dạn tìm tòi để chế tạo ra các sản phẩm có tính thực tiễn từ những vật liệu tưởng như bỏ đi. Xuất phát từ niềm đam mê đồ chơi từ thuở nhỏ, em Phan Văn Đạt và em Nguyễn Hữu Kiên học sinh lớp 6 Trường THCS Quỳnh Hoa đã chế tạo thành công xe Sonic điều khiển từ xa và đạt giải nhất trong cuộc thi. Các em mang đề tài này đến cuộc thi với mong muốn giúp các bạn gia đình khó khăn không có điều kiện kinh tế để mua những đồ chơi đắt tiền nên em đã tận dụng những đồ chơi bỏ đi để chế tạo ra chiếc ô tô điều khiển từ xa. Đây là sản phẩm có khả năng áp dụng chế tạo trong thực tiễn tạo thành đồ chơi cho các bạn thiếu niên.

Tham dự cuộc thi sáng tạo KHKT trong thanh thiếu niên nhi đồng năm 2013, trong các đề tài gửi tham gia, lĩnh vực công nghệ thông tin chiếm số đông. Mặc dù gặp không ít khó khăn trong quá trình triển khai ý tưởng do thiếu kinh nghiệm, nhưng nhờ sự hướng dẫn nhiệt tình của các thầy, cô giáo và việc kết hợp nghiên cứu thực tế, sáng chế với vận dụng kiến thức vào nghiên cứu, các em đã thành công.

Đề tài “Thiết kế trang Web giới thiệu về Liên đội của trường” của em Nguyễn Thị Mai, Trường THCS Quỳnh Châu đạt giải ba được Ban tổ chức cuộc thi đánh giá cao về tính thực tiễn. Với mong muốn giới thiệu những tin tức cập nhật nhất về hoạt động của Liên đội TNTP Hồ Chí Minh nhằm xây dựng một môi trường giáo dục lành mạnh, trang web sẽ là diễn đàn để tất cả giáo viên, đội viên, thiếu niên, nhi đồng trên mọi miền Tổ quốc có thể trao đổi những kinh nghiệm trong học tập và công tác đội. Đây là cầu nối hữu hiệu giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Diễn đàn cũng sẽ kích thích khả năng sáng tạo của các thầy, các cô, các bậc phụ huynh và các bạn học sinh góp phần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong trường học hiện nay, phù hợp với xu thế phát triển của xã hội.

Qua các đề tài tham dự cuộc thi KHKT dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên nhi đồng huyện Quỳnh Phụ cho thấy, hầu hết các ý tưởng của các em đều gắn với đời sống thực tiễn, phù hợp với điều kiện nghiên cứu trong trường. Từ hoạt động nghiên cứu khoa học, đã cho thấy sự chủ động của các em trong việc tìm kiếm ý tưởng, tài liệu đồng thời phát huy khả năng sáng tạo trong việc vận dụng kiến thức vào nghiên cứu, khả năng trình bày, tính thuyết phục… Đây là kỹ năng rất cần thiết đối với mỗi học sinh trong việc vận dụng lý thuyết, kiến thức đã được học để giải quyết những vấn đề đặt ra trong thực tiễn. Bên cạnh đó, hoạt động nghiên cứu khoa học của học sinh cũng là cơ hội để các giáo viên, trước hết là những giáo viên trực tiếp hướng dẫn học sinh nghiên cứu khoa học phải đào sâu nghiên cứu, mở rộng kiến thức của mình, để dẫn dắt và định hướng cho các em trong hoạt động nghiên cứu khoa học.

Phong trào sáng tạo KHKT trong thanh thiếu niên nhi đồng huyện Quỳnh Phụ đã góp phần đổi mới phương thức dạy và học, phát triển năng lực nghiên cứu, sáng tạo của học sinh nhằm tạo ra những sản phẩm có giá trị thiết thực trong sản xuất và đời sống. Để phong trào ngày càng phát triển, ngành Giáo dục và Đào tạo huyện cần có nhiều chính sách quan tâm hơn nữa tới việc nghiên cứu, sáng tạo của các em, giúp các em phát huy năng lực sáng tạo và niềm đam mê nghiên cứu khoa học.

Nguyễn Cường