1. Thời vụ

Thông thường trồng từ 20/5 - 5/6. Tuy nhiên để có dưa bán sớm giá đầu vụ cao nên trồng từ càng sớm càng tốt. Cần làm bầu để giảm bớt thời gian chiếm quỹ đất và bảo đảm mật độ.

2. Giống

Nên trồng các giống dưa ngắn ngày, năng suất và chất lượng cao như: dưa Thanh Lê (Viện CLT&CTP), giống Ngân Huy 223, Trang nông 032 (Công ty Thành Nông), Changhong (Ðài Loan)...

3. Kỹ thuật làm cây con

a. Ðất làm bầu:

Ðất làm bầu phải là đất nhiều mùn, tơi xốp, không chua, không đất cát. Không được lấy đất trên ruộng trồng cây bầu, bí, các loại dưa. Tốt nhất nên lấy đất ải từ vụ đông trộn với phân chuồng mục theo tỷ lệ 1:1 ủ trước để hạn chế nấm bệnh cho dưa.

b. Ngâm ủ

- Lượng hạt giống: 10gam/sào để bảo đảm 600 - 700 bầu/sào

- Ngâm giống: Hạt giống được ngâm trong nước sạch, ấm từ 6 - 8 giờ để hút no nước, sau đó vớt và đãi rửa sạch, vò nhẹ cho sạch rớt, để ráo rồi gói vào mảnh vải mềm, ẩm. Chú ý hạt dưa nảy mầm không đều, nếu để mầm dài dễ bị gẫy. Tốt nhất ủ khoảng 20 - 24 giờ kiểm tra nếu hạt nhú mầm cần vào bầu luôn, hạt nảy mầm đến đâu vào bầu ngay đến đó.

c. Làm bầu: Tùy thuộc thời gian cây con ở trong bầu mà có thể làm kích cỡ bầu khác nhau từ 5 - 7cm. Vỏ bầu có thể bằng túi nilon chọc thủng góc, cạnh hoặc lá chuối, lá xoài… Lưu ý nếu vỏ bầu bằng lá chuối hoặc lá xoài thì khi làm bầu bỏ 1/3 đất, rồi dùng tay nén chặt tạo đế bầu để hạn chế hiện tượng vỡ bầu, sau đó mới bỏ thêm đất cách mặt bầu 1cm, tưới nước đủ ẩm rồi tra hạt. Hoặc bà con có thể làm bầu cắt khoanh như bầu ngô, kích thước bầu cũng khoảng 5 - 7cm.

d. Kỹ thuật gieo hạt và chăm sóc cây con

Hạt giống sau khi nhú mầm cần vào bầu luôn. Tra hạt xong phủ lên trên 1 lớp đất mỏng và đặt bầu nơi dại nắng, không có lá cây rụng. Nên đặt bầu thưa thoáng giúp cây con mọc không bị vống, lá không bị cài vào nhau.

Thường xuyên tưới ẩm. Tùy thuộc thời gian cây con trong bầu mà có thể bổ sung dinh dưỡng, chủ yếu dùng lân ngâm nước giải một vài ngày pha loãng tưới cho cây. Cứ 4 - 5 ngày thì nên tưới 1 lần bằng thuốc Valydacin để hạn chế nấm bệnh. Khi cây có 1 - 2 lá thật đem trồng là tốt nhất. Nếu cây con 3 - 4 lá mà chưa đem ra ruộng trồng cần tưới bổ sung bằng NPK. Lưu ý: trước khi đem trồng 1 - 2 ngày nên phun thuốc sâu kết hợp với thuốc Valydacin để hạn chế bệnh lở cổ rễ và sâu hại cây con sau trồng.

4. Kỹ thuật trồng cây ra ruộng

a. Làm đất

Yêu cầu đất thịt nhẹ, pha cát, đất thâm canh, có khả năng tưới tiêu thuận lợi.

* Ðối với ruộng giải phóng đất sớm: Tiến hành cày bừa, nhặt sạch cỏ dại và gốc rạ. Sau đó làm luống rộng 1,2 - 1,3m, cao 25cm, rãnh rộng khoảng 30cm. Chiều luống lên song song với hướng gió và theo hướng dốc của ruộng.

* Ruộng chưa kịp giải phóng đất: Trước gặt 7 - 10 ngày cần tháo kiệt nước. Cứ 6 hàng thì bà con gặt trước 1 hàng hoặc rẽ 2 hàng lúa để đặt bầu dưa.

b. Bón phân lót

Bón phân cho dưa rất quan trọng. Vì thời gian sinh trưởng của cây dưa ngắn, năng suất trung bình có thể đạt 5 - 6 tạ/sào nên cần bón đầy đủ dinh dưỡng và các loại phân dễ tiêu để dưa hấp thu được ngay. Ðể dưa ra rễ sớm, quả đều, không “mẹ, con” và sai quả đặc biệt phải đầy đủ phân lân. Mỗi sào nên bón lót 25 kg NPK Lâm Thao (5:10:3) hoặc nếu bón phân đơn thì cần: 20 - 25 kg lân + 1 - 2 kg đạm trộn với phân chuồng hoặc 10 - 12 kg phân vi sinh Azotobacterin.

c. Kỹ thuật trồng

Nên trồng 1 hàng giữa luống, cây cách cây: 35 - 40cm. Yêu cầu trồng nổi so với ruộng và mặt luống. Cần thao tác nhẹ nhàng, không làm vỡ bầu, đứt rễ cây. Không đặt bầu trực tiếp lên phân. Có thể đặt bầu rồi bỏ phân mục xung quanh hoặc rạch hàng bỏ phân phủ lớp đất dầy rồi đặt bầu. Sau trồng cần tưới ẩm ngay để giữ cây. Nếu bị ngập nước phải nhanh chóng tháo rút nước ngay vì rễ dưa rất yếu.

5. Chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh

- Sau khi cây bén rễ cần tưới nhử. Hòa 2 - 3 kg đạm với nước lân (đã ngâm nước giải) pha loãng tưới từ 2 - 3 lần. Tưới xa gốc, không để nước phân rớt lên lá kết hợp xới xáo nhẹ thoáng gốc, dặm tỉa các cây bệnh, cây yếu.

- Khi cây có 4 - 5 lá thật (sau trồng khoảng 15 ngày) tiến hành bấm ngọn để tạo 2 nhánh chính. Sau đó hòa 2 - 3kg đạm tưới xa gốc. Chú ý phòng trừ sâu xanh, rầy, rệp hại chồi và lá non bằng các loại thuốc đặc hiệu như Tasodant 600EC, Ammate 150 SC...

- Khi các nhánh có 5 - 6 lá lại bấm ngọn để sau này mỗi nhánh cho 5 - 6 cành chánh. Tưới thúc lần cuối bằng 1 - 2kg đạm, 4 - 5 kg Kali

- Khi cây bắt đầu ra quả cần liên tục bấm ngọn, cành chánh chỉ để 1 - 2 lá nuôi quả nhằm tập trung dinh dưỡng vào quả

Lưu ý thường xuyên tưới ẩm không được để ruộng quá khô hạn khi gặp mưa to hay bị nứt quả.

Mai Thị Thu Hương

(Trung tâm KNKNKN tỉnh)