Thạc sĩ Trần Việt Cường cho biết: Cá rô phi có đặc tính chịu rét kém, khi nhiệt độ khoảng dưới 15⁰C kéo dài nhiều ngày cá có thể chết hoặc giảm khả năng sinh sản. Vì vậy, việc sản xuất giống thường chỉ thực hiện được vào vụ xuân hè. Vụ thu đông, con giống thường khan hiếm, nguồn giống phải nhập từ Trung Quốc hoặc các tỉnh miền Nam. Tuy nhiên, khi nhập về giá thường cao, tỷ lệ sống thấp và khó kiểm soát chất lượng con giống.

Để giải quyết tình trạng khan giống vào vụ thu đông, giúp các hộ nuôi thủy sản trong tỉnh chủ động về nguồn giống, thạc sĩ Trần Việt Cường đã nghiên cứu, đưa ra những giải pháp dựa trên các điều kiện sẵn có của tỉnh. Nhằm nâng nhiệt, chống bệnh và kích thích sinh sản cho cá bố mẹ, ấp trứng, lưu giữ cá giống qua đông, tác giả đã đưa ra giải pháp khai thác nguồn nước ngầm từ giếng khoan. Với những ao có diện tích 500m², độ sâu mực nước từ 1,2 - 1,5m, độ sâu bùn đáy 10 - 15cm, bố trí 4 máy bơm có công suất 16m³/giờ/máy, mỗi máy bơm có 2 cụm giếng khoan, tiến hành bơm 8 giờ/ngày hoặc cả ngày khi nhiệt độ dưới 20⁰C. Quá trình bơm nước hàng ngày sẽ làm tăng oxy hòa tan trong nước, tạo dòng chảy có tính chu kỳ kích thích quá trình chuyển hóa, thành thục sinh dục ở cá bố mẹ và sinh trưởng ở cá giống.

Do nước giếng khoan có nhiệt độ ổn định vào mùa đông là trên 27⁰C nên rất thuận lợi cho sản xuất giống cũng như lưu giống qua đông. Độ mặn của nước giếng khoan là khoảng từ 5 - 10%_o có tác dụng phòng và chữa bệnh rất tốt cho cá và trứng rô phi ở các giai đoạn phát triển khác nhau. Ở độ mặn này, nếu nuôi cá thịt, chất lượng thịt cá rô phi sẽ thơm ngon hơn so với nuôi trong ao hồ nước ngọt. Để ấp trứng cá, tác giả đưa ra giải pháp sử dụng nước giếng khoan được pha loãng 50%. Bên cạnh đó, người nuôi cần sử dụng thức ăn tinh có hàm lượng đạm khoảng 35% cho cá bố mẹ, duy trì khẩu phần ăn 1 - 2% và kết hợp bổ sung thức ăn xanh để cung cấp chất xơ, vitamin. Áp dụng chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng trên nhằm tăng khả năng sinh sản của cá rô phi trong vụ thu đông, nâng cao tỷ lệ sống qua đông cho cá giống. So với những giải pháp từng áp dụng để sản xuất và lưu giống cá rô phi trước kia như: dùng hệ thống mái che, nâng nhiệt bằng than, điện, chi phí rất cao, khó triển khai ra diện rộng thì giải pháp sử dụng nước giếng khoan dễ làm, chi phí đầu tư cơ sở vật chất thấp, hiệu quả cao và có tính ứng dụng rộng rãi. Các cơ sở sản xuất có thể áp dụng giải pháp trên để sản xuất con giống cung ứng cho thị trường. Các hộ ngư dân có thể ứng dụng kỹ thuật lưu giữ cá qua đông để chủ động nguồn giống cho ao nuôi của mình.

Sau quá trình nghiên cứu, thử nghiệm thành công tại Trại Thực nghiệm nuôi cá Hòa Bình (xã Hòa Bình, Kiến Xương), Trung tâm Giống thủy sản Thái Bình đã tiến hành mở rộng quy mô diện tích ao nuôi lên 9ha, mỗi năm sản xuất khoảng 21 - 22 triệu cá rô phi 21 ngày tuổi cung ứng cho thị trường, riêng vụ thu đông là 7 - 10 triệu con giống. Nguồn giống bảo đảm, tỷ lệ sống cao, giá thành thấp hơn khoảng 60 đồng/con nên nhiều cơ sở, hộ nuôi cá trong tỉnh và các tỉnh, thành phố như Hải Dương, Hải Phòng, Bắc Ninh, Bắc Giang, Điện Biên đã tìm đến mua con giống tại Trung tâm.

Chi phí đầu tư thấp, hiệu quả kinh tế, xã hội cao, có tính khả thi và khả năng ứng dụng rộng rãi, đề tài là lời giải về tình trạng khan hiếm nguồn giống cá rô phi đơn tính cho các tỉnh miền Bắc vụ thu đông. Với những ưu việt và sự sáng tạo, đề tài ứng dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào sản xuất giống cá rô phi đơn tính vụ thu đông theo hướng sản xuất hàng hóa của tác giả Trần Việt Cường vinh dự đoạt giải nhì trong hội thi Sáng tạo khoa học - công nghệ và kỹ thuật tỉnh lần thứ VI (2014 - 2015).

Hoàng Lanh