Sinh ra và lớn lên tại làng quê nghèo Đa Phú, năm 1984, hoàn thành nghĩa vụ quân sự về quê, ông Tạ Văn Vệ xây dựng gia đình. Cuộc sống mưu sinh với mấy sào ruộng, chân lấm tay bùn quanh năm mà nghèo vẫn hoàn nghèo. Thấy xã hội ngày càng phát triển, ông cũng tích cực học tập khi có cơ hội để không bị tụt hậu và có kiến thức dạy con cháu. Ông tự nhủ: Muốn vươn lên thay đổi cuộc sống không gì bằng tri thức. Từ suy nghĩ đó, ông đã cố gắng lao động để có tiền lo cho các con học hành. Ông rất tâm đắc câu châm ngôn: “Những gì chúng ta biết trong ngày hôm nay, ngày hôm sau sẽ lỗi thời. Nếu ngừng học tập thì chúng ta sẽ ngừng phát triển” của Dorothy Billington (Nhà hóa học người Anh- giải Nobel hóa học 1964” nên luôn lấy để khuyên, dạy các con cố gắng vượt khó vươn lên trong học tập.                                                 

Năm 1994, vợ ông chẳng may mắc bệnh trọng và qua đời. Cảnh “gà trống nuôi con” với muôn vàn khó khăn vất vả, song ông luôn cố gắng phấn đấu vượt qua để nuôi các con học tập tiến bộ. Ông Vệ nhớ lại: Trong suốt quá trình học tập, mỗi năm ông chỉ sắm cho các con được một bộ sách giáo khoa, anh giữ gìn, học xong lại đến em. Vào đầu mỗi năm học, ông phải bán hết lúa trong nhà mới có tiền đóng học phí, mua cho các con đồ dùng học tập và mỗi đứa một bộ quần áo mới để đi học. Hiểu được hoàn cảnh khó khăn của gia đình, nhiều hôm không có chút gì ăn sáng phải ôm bụng đói để đến trường học, nhưng thương bố nên các con đều cố gắng, chịu khó học tập, mong sau này có thể đỡ đần báo hiếu cho bố. Suốt những năm ngồi trên ghế nhà trường, với nghị lực vươn lên, cả hai người con của ông Vệ đều luôn đạt thành tích xuất sắc, đứng nhất, nhì trong lớp và liên tục đạt học sinh giỏi các cấp và lần lượt đỗ vào trường đại học. Các con vào đại học cũng là lúc cuộc sống càng vất vả hơn, nhưng ông Vệ vẫn cố gắng lo cho các con ăn học đầy đủ. Những hy sinh của ông Vệ và nỗ lực của các con ông đã có kết quả. 

Khi các con lập gia đình, có cháu nội, ông tiếp tục động viên các con, cháu không ngừng học tập trau dồi kiến thức. Hiện tại, con trai lớn của ông đã đỗ tiến sĩ hóa học, con trai thứ hai và hai con dâu đều là thạc sĩ và đều đảm nhiệm vị trí công việc quan trọng trong xã hội. Tiếp nối truyền thống hiếu học của gia đình, các cháu nội của ông Vệ cũng chăm ngoan học giỏi, trong đó cháu Tạ Bích Phương xuất sắc vượt qua trên 700 thí sinh lớp 3 của Thành phố Hà Nội đạt Huy chương vàng môn thi Toán - Tiếng Anh năm 2020…

Hàng năm ông Tạ Văn Vệ đều tài trợ cho giải thưởng học sinh nghèo vượt khó cũng như quỹ khuyến học dòng họ, cùng ban khuyến học dòng họ động viên các cháu vươn lên trong học tập, góp phần đẩy mạnh phong trào học tập và giữ vững danh hiệu dòng họ học tập tiêu biểu. Dòng họ Tạ thôn Đa Phú đã vinh dự được tặng bằng khen của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam năm 2019; bằng khen của UBND tỉnh Thái Bình năm 2018; giấy khen của UBND huyện Hưng Hà năm 2020 và liên tục đạt danh hiệu dòng họ học tập tiêu biểu từ năm 2015 đến nay.

Với những thành tích vượt khó vươn lên nuôi dạy các con thành công từ con đường học tập cũng như góp phần thúc đẩy công tác khuyến học dòng họ, địa phương, gia đình ông Tạ Văn Vệ được vinh danh là gia đình học tập tiêu biểu của tỉnh Thái Bình, nhiều năm liên tục được nhận giấy khen của hội khuyến học.

Xuân Sinh

 (Hưng Hà)