Thường xuyên sử dụng mạng xã hội để làm việc và giải trí, bỗng một ngày chị Hà Thị Tuyết, tổ 20, phường Tiền Phong (thành phố Thái Bình) nhận được tin nhắn kết bạn của người lạ trên zalo cùng lời mời gọi tham gia nhóm khách hàng thân thiết của siêu thị Go Big C. Chị Tuyết chia sẻ: Một người tự nhận là nhân viên chăm sóc khách hàng của siêu thị nhắn tin mời tham gia chương trình tri ân khách hàng theo nhóm với những phần quà hấp dẫn theo hình thức nạp tiền qua mạng qua những chiến dịch quảng cáo của siêu thị. Mỗi lần nạp tiền thành công, số tiền trích phần trăm sẽ tự đổ về tài khoản của người tham gia, mời gọi thêm thành viên sẽ được trích thêm tiền thưởng. Nhóm khách hàng với đông đảo thành viên thường xuyên đăng tải ảnh chụp màn hình điện thoại với số tiền trích phần trăm rất lớn để tạo lòng tin và thu hút thêm thành viên. Sau một vài lần tham gia, nhận thấy những bất thường mang tính chất lừa đảo trong hoạt động, tôi nhắn tin đặt câu hỏi thì bị chặn và đẩy ra khỏi nhóm.

Lợi dụng nhu cầu tìm kiếm các khóa học, chương trình ngoại khóa của các bậc phụ huynh cho con trong dịp nghỉ hè năm 2024, thời gian gần đây, trên không gian mạng xuất hiện nhiều vụ việc lừa đảo với thủ đoạn sử dụng hình ảnh lực lượng công an, quân đội, cơ sở tôn giáo, nhân viên hàng không mạo danh mời gọi, lôi kéo phụ huynh học sinh liên hệ cho con em mình tham gia các hoạt động trong thời gian nghỉ hè qua các fanpage như: “Trại hè kỹ năng - học kỳ công an nhân dân nhí”, “Trại hè quân đội”, “Trải nghiệm quân đội hè”... Sau khi phụ huynh liên hệ, các đối tượng sẽ dẫn dắt tham gia nhóm chat zalo, telegram, messenger... để hướng dẫn thực hiện các nhiệm vụ như mua đồ, vật phẩm tu hành, thực hành đặt vé máy bay, làm một số nhiệm vụ để nhận quà, khuyến mãi liên quan đến hoạt động đã đăng ký. 

Với nhu cầu tìm cho cháu một khóa học ngoại khóa mùa hè nhưng nhanh chóng bị sập bẫy của các đối tượng lừa đảo, bà N.T.P, thị trấn Quỳnh Côi (Quỳnh Phụ) chia sẻ: Các tài khoản giới thiệu có kết nối với các đơn vị công an, quân đội trên toàn quốc. Học viên tham gia sẽ được trải nghiệm môi trường đào tạo, được hỗ trợ ăn uống, đồng phục và chứng nhận của các đơn vị công an, quân đội. Do có hình ảnh các cơ quan chức năng nên tôi đã tin tưởng chuyển 3 triệu đồng cho các đối tượng để đặt cọc đăng ký khóa học, sau khi nhận được tiền các đối tượng đã lập tức chặn liên lạc, chiếm đoạt số tiền này.

Đó là hai trong nhiều thủ đoạn lừa đảo qua không gian mạng, dù thủ đoạn không mới nhưng cách thức tiếp cận nạn nhân của các đối tượng lừa đảo liên tục thay đổi và ngày càng tinh vi nhằm thao túng tâm lý và “bẫy” những người nhẹ dạ cả tin. Tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng ngày càng diễn biến phức tạp và gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Chiếm đoạt tài khoản, giả danh cán bộ cơ quan pháp luật lập tài khoản mạo danh người thân nhờ chuyển tiền hoặc thông báo trúng thưởng, thông báo nhận quà từ nước ngoài, làm việc online, đầu tư nhỏ sinh lời lớn... là các chiêu thức mà kẻ gian lợi dụng hòng lừa gạt người dân.

Trước tình hình đó, Công an tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, công an địa phương chủ động đấu tranh, triệt phá các ổ nhóm lừa đảo, đẩy mạnh tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân dân. 

Đại tá Phạm Mạnh Hùng, Phó Giám đốc Công an tỉnh cho biết: Thời gian qua, Công an tỉnh liên tiếp đấu tranh triệt phá các đường dây, đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản với nhiều hình thức qua không gian mạng có quy mô lớn, song lợi dụng công nghệ thông tin ngày càng phát triển, các đối tượng lừa đảo qua mạng đã sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới rất tinh vi. Công an tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, công an các huyện, thành phố tích cực phối hợp với các đoàn thể, chính quyền địa phương tập trung tuyên truyền, cảnh báo trên hệ thống truyền thanh cơ sở, trên nền tảng mạng xã hội về phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm lừa đảo trên không gian mạng để người dân hiểu và cảnh giác, phòng ngừa. Công an cấp huyện, xã chủ động triển khai, phân công cán bộ, chiến sĩ tăng cường về cơ sở, lồng ghép nội dung tuyên truyền vào các mặt công tác dưới nhiều hình thức, phù hợp với đặc thù của người dân ở từng vùng để bảo đảm phát huy hiệu quả phòng ngừa tội phạm cao nhất. Với việc có các nhóm zalo kết nối trực tiếp với từng tổ dân phố, địa bàn dân cư và người dân, các thông tin liên quan đến tội phạm nói chung, tội phạm lừa đảo trên không gian mạng nói riêng đều được lực lượng công an cập nhật, đăng tải và chia sẻ kịp thời để người dân nắm rõ. Với nỗ lực của lực lượng công an, chính quyền địa phương, các đoàn thể, nhận thức, ý thức trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân về chấp hành pháp luật và phòng ngừa, đấu tranh, tố giác tội phạm, nhất là ngăn ngừa lừa đảo qua mạng đã được nâng lên rõ rệt.

Mỗi người dân cần tự trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết khi sử dụng mạng xã hội và luôn đề cao cảnh giác trước các thủ đoạn của tội phạm. Cần cảnh giác với các cuộc gọi lạ, nhất là các đối tượng tự xưng là cán bộ các cơ quan bảo vệ và thực thi pháp luật, tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, mật khẩu VNeID, mã OTP, thông tin căn cước công dân, tài khoản ngân hàng... cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào không có trách nhiệm, không làm theo bất kỳ hướng dẫn nào từ số điện thoại lạ gọi đến; đồng thời, tích cực tuyên truyền cho người thân, cộng đồng biết về các hình thức, thủ đoạn lừa đảo trên.

Khi phát hiện các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để được tiếp nhận và hướng dẫn giải quyết.

Một số hình thức lừa đảo phổ biên trên không gian mạng.

Trịnh Cường