Thôn Tiền Phong, xã Vũ Tây nằm gần trung tâm xã, có 338 hộ, 1.037 nhân khẩu, hàng năm có khoảng từ 250 - 300 người đi làm ăn xa. Những năm 2002, 2003, tình trạng mua bán, sử dụng ma túy ở Vũ Tây diễn biến phức tạp, hàng chục người khi xét nghiệm máu đã phát hiện bị lây nhiễm HIV, có cháu nhiễm HIV từ trong bụng mẹ, nhiều gia đình tan nát vì ma túy. Từ nghiện hút, dẫn tới các tệ nạn cờ bạc, rượu chè, trộm cắp, đánh cãi chửi nhau... ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống, sinh hoạt của  người dân. 

Trước nguy cơ ma túy, HIV/AIDS thâm nhập vào thôn bằng nhiều con đường khác nhau và có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Chi bộ thôn đã tổ chức họp bàn, ra Nghị quyết chuyên đề xây dựng mô hình "Thôn an toàn, không có ma túy".

Thực hiện Nghị quyết của Chi bộ, thôn thành lập tiểu ban phòng chống ma túy do trưởng thôn làm trưởng tiểu ban; thành lập 7 tổ tự quản, mỗi tổ có 6 thành viên, nòng cốt là hội viên Hội Người cao tuổi, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân và đại diện các dòng tộc trong cụm dân cư. Tổ tự quản hoạt động theo quy chế tự nguyện được thôn đầu tư kinh phí trang bị băng đỏ, gậy gỗ, đèn pin và sổ sách cho các thành viên phục vụ công tác tuần tra và cập nhật các vụ việc diễn ra trong ngày. Ngày 1/9/2003, lễ ra mắt "Thôn Tiền Phong an toàn không ma túy" được tổ chức long trọng tại Nhà văn hóa thôn. 100% số đại biểu đại diện các hộ gia đình tham dự đều biểu thị ý chí quyết tâm đẩy lùi ma túy ra khỏi địa bàn thôn, ký cam kết "Động viên, giáo dục, quản lý các thành viên trong gia đình không mua bán, vận chuyển, sử dụng và tàng trữ ma túy; chấp hành nghiêm túc các quy định về giữ gìn ANTT...". 

Cùng với việc tổ chức ký cam kết, các tổ tự quản đã xây dựng kế hoạch tuần tra kiểm soát, duy trì chế độ thông tin liên lạc, cập nhật tình hình, thông báo số điện thoại của trưởng thôn, của Công an xã phụ trách thôn, thống nhất phương án phối hợp giữa các tổ tự quản khi có vụ việc xảy ra. Đồng thời, lập danh sách con em các hộ gia đình đi làm ăn xa để có phương pháp quản lý, phòng ngừa không để mắc tệ nạn xã hội. Giám sát, theo dõi khi có người lạ mặt xuất hiện trên địa bàn, kịp thời báo cho Công an viên để xác định lai lịch, có biện pháp phòng ngừa.

Vào 22 giờ đêm hàng ngày, thôn duy trì tiếng kẻng 3 phòng. Sau tiếng kẻng mọi thành viên trong tổ tự quản phối hợp cùng Công an viên tuần tra tại các khu vực dân cư, các địa bàn trọng điểm để ngăn chặn không cho các đối tượng nghiện sử dụng địa bàn để hoạt động. Do hoạt động thường xuyên và quyết liệt, có sự thống nhất đồng bộ giữa các tổ tự quản nên tình trạng đối tượng lợi dụng chỗ vắng người, chỗ giáp ranh để sử dụng ma túy từng bước hạn chế, các đối tượng trộm cắp ở nơi khác đến đều bị truy xét.

Duy trì hoạt động của các tổ tự quản, phát huy ý thức cộng đồng trách nhiệm của từng thành viên trong các tổ tự quản, đây là yếu tố có ý nghĩa quyết định. Nếu ở thôn không có sự cảnh giác trách nhiệm cao của các gia đình, của các tổ tự quản thì không thể ngăn chặn được ma túy. Từ khi xây dựng mô hình "Thôn an toàn không ma túy", tình làng nghĩa xóm ngày càng bền chặt, gắn bó. Hàng tháng, quý, Chi bộ thôn tổ chức họp kiểm điểm rút kinh nghiệm. Định kỳ hàng năm, Chi bộ thôn tổ chức tổng kết, biểu dương khen thưởng kịp thời các tập thể, gia đình, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác phòng chống ma túy, tệ nạn xã hội. Do có môi trường trong lành không ma túy nên nhiều người đi làm ăn xa trót mắc nghiện đã trở về địa phương cai nghiện tại gia đình.

Với những việc làm thiết thực, hiệu quả, mô hình "Thôn an toàn không có ma túy" của thôn Tiền Phong đã duy trì 10 năm liên tiếp là thôn không có người sử dụng ma túy. Đồng thời còn giúp đỡ những người lầm lỗi tái hòa nhập cộng đồng. Tình hình an ninh chính trị được giữ vững, tạo môi trường thuận lợi để người dân yên tâm lao động, sản xuất, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.

Đặng Phi
(Công an tỉnh)