Xây dựng mô hình quần chúng tự quản về an ninh trật tự (ANTT) ở cơ sở là một nội dung quan trọng trong phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” nhằm tạo ra thế trận an ninh nhân dân vững chắc, góp phần đấu tranh phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật ngay tại cơ sở. Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của mô hình quần chúng tự quản về ANTT, trong những năm qua, Công an huyện Thái Thụy đã tham mưu cho cấp ủy, chính quyền lựa chọn xây dựng các loại mô hình phù hợp với các thôn, làng, dòng họ, họ giáo, trường học, khu dân cư.

Theo Thượng tá Nguyễn Văn Bừng, Phó Trưởng Công an huyện Thái Thụy: Thời gian qua, dù lực lượng công an đã tích cực ra quân phòng, chống tội phạm nhưng  tình hình tội phạm và tệ nạn xã hội trên địa bàn vẫn còn tiềm ẩn nhiều phức tạp. Ðáng chú ý, số vụ án cướp giật tài sản và trộm cắp tài sản có dấu hiệu gia tăng trở lại; số vụ đột nhập nhà  dân, cơ quan, doanh nghiệp trộm cắp tài sản còn xảy ra nhiều; tội phạm vẫn lợi dụng những địa bàn phức tạp hoặc ở những vùng giáp ranh để hoạt động.  Do đó, muốn kéo giảm được tội phạm và tệ nạn xã hội trên địa bàn thì việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các mô hình tự quản về ANTT là nhiệm vụ trọng tâm trong công tác giữ gìn ANTT. 

Hiện tại Thái Thụy đã xây dựng và duy trì hoạt động gần 200 mô hình, gồm: 60 mô hình địa bàn, dòng họ, họ giáo không có ma túy, 85 mô hình thôn, làng tự quản về ANTT, hơn 30 mô hình liên kết bảo đảm ANTT ở hầu hết các xã, thị trấn, góp phần kiềm chế sự gia tăng của tội phạm, tệ nạn xã hội, phục vụ đắc lực quá trình phát triển kinh tế - xã hội. 

Theo đánh giá của các cơ quan chức năng, thời gian qua, các mô hình tự quản về ANTT trên địa bàn huyện Thái Thụy hoạt động khá hiệu quả, góp phần quan trọng giữ vững ổn định ANTT và phòng, chống tội phạm trên địa bàn. Cụ thể như  mô hình “Tự quản về an ninh trật tự” tại khu 3 thị trấn Diêm Ðiền đã hoạt động rất hiệu quả, góp phần cùng lực lượng chức năng  đấu tranh, ngăn chặn kịp thời nhiều vụ vi phạm pháp luật, xóa nhiều tụ điểm phức tạp trên địa bàn. Hay mô hình “Tự quản đẩy lùi tệ nạn ma túy ra khỏi cộng đồng” tại xã Thái Hưng đã duy trì hơn 10 năm, từ chỗ là địa bàn có nhiều người nghiện ma túy nhất huyện, đến nay tệ nạn ma túy ở Thái Hưng đã giảm dần, nhiều năm qua xã không phát sinh người nghiện mới. Mô hình “Tự quản bảo vệ an ninh trật tự, phòng, chống tội phạm” khu vực giáp ranh xã Thái Hà đã cung cấp hàng trăm nguồn tin quan trọng giúp lực lượng công an từ tỉnh đến huyện bắt nhiều tên tội phạm nguy hiểm, triệt xóa hàng chục tụ điểm ma túy, hình sự phức tạp trên địa bàn.

Tuy nhiên, trên thực tế, hoạt động của các mô hình tự quản về ANTT ở một số địa bàn hiệu quả chưa cao, chưa có tác dụng tích cực cho công tác nắm tình hình, xử lý thông tin, điều tra, giải quyết vụ việc ở cơ sở. Ðiển hình như xã Thụy Hải từ năm 2005 - 2007 đã xây dựng 3 mô hình tự quản về ANTT ở 3 thôn; đến nay  chỉ có mô hình ở thôn Tam Ðồng duy trì hoạt động tốt còn 2 tổ tự quản ở thôn Quang Lang Ðông và Quang Lang Ðoài không duy trì hoạt động thường xuyên, phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc hạn chế... Các mô hình tự quản không giúp được nhiều trong giải quyết tình hình nội bộ nhân dân, vẫn để xảy ra khiếu kiện phức tạp. 6/7 thôn ở Mỹ Lộc có mô hình tự quản về ANTT nhằm ngăn chặn tệ nạn ma túy từ những năm 2006 - 2007 gắn với phong trào xây dựng thôn, làng văn hóa bước đầu có hiệu quả. Nhưng từ năm 2009 tệ nạn xã hội có chiều hướng gia tăng (từ 2 người nghiện năm 2006 đến nay đã có hơn 20 người nghiện ma túy), tình hình trật tự an toàn xã hội có lúc diễn biến phức tạp trong khi đó các mô hình tự quản về ANTT hoạt động kém hiệu quả. Nguyên nhân dẫn đến sự kém hiệu quả của các mô hình trên theo các cơ quan chuyên môn là do vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền còn hạn chế; việc giải quyết những bức xúc của người dân còn chậm; chưa tạo động lực khơi dậy tinh thần tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm của quần chúng…

Nhằm phát huy thế mạnh cũng như khắc phục những tồn tại, hạn chế trong phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, thời gian tới, Công an huyện Thái Thụy tiếp tục tham mưu cho các cấp, các ngành, cấp ủy, chính quyền cơ sở nghiên cứu, lựa chọn mô hình phù hợp, xây dựng, bổ sung cho những địa bàn trọng điểm còn trống. Trong đó việc lựa chọn mô hình phải phù hợp với đặc điểm địa lý, phong tục tập quán,  đời sống nhân dân và các phong trào khác đã và đang phát động tại cơ sở. Thường xuyên tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng cần thiết cho các tổ tự quản và tuyên truyền, phổ biến các kiến thức về pháp luật cho họ. Có chính sách, chế độ cho các thành viên tổ tự quản sao cho phù hợp với công sức, sự đóng góp để động viên, khuyến khích họ gắn bó hơn với công việc. Hàng năm, MTTQ, các đoàn thể và chính quyền địa phương tổ chức tổng kết hoạt động của các tổ tự quản để đánh giá kết quả hoạt động, rút kinh nghiệm và biểu dương, khen thưởng những tổ và thành viên có nhiều thành tích; tổ chức giao lưu, trao đổi kinh nghiệm giữa các tổ tự quản về ANTT giữa các khu phố, các xã với nhau, làm phong phú thêm hoạt động và học hỏi nhau những kinh nghiệm quý.

Nguyễn Tùng