Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ, hưởng ứng lời kêu gọi “Toàn quốc kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, DQTV Việt Nam nói chung, dân quân du kích và lực lượng tự vệ Thái Bình nói riêng được tổ chức chặt chẽ đã phát huy sức mạnh to lớn, phối hợp với bộ đội chủ lực, bộ đội địa phương tạo thành thế trận chiến tranh nhân dân vững mạnh, cùng toàn dân và các lực lượng chiến đấu lập nhiều chiến công vang dội. Nhiều đơn vị, tên tuổi đã gắn liền với những chiến công hiển hách như dân quân các xã Nguyên Xá, Phong Châu (Đông Hưng), Tán Thuật, Quang Thẩm (Kiến Xương), Thần Đầu, Thần Huống (Thái Thụy)… Nhiều người con ưu tú của quê hương như Tạ Bá Thanh, Nguyễn Năng Sáu, Phạm Trọng Tài, Nguyễn Mai, Phạm Ngọc Thực, Võ Tá Kiều, Nguyễn Thị Chiên là những hình ảnh sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng, không phai mờ trong tâm trí của mỗi người dân Thái Bình.

Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, DQTV Thái Bình còn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ là lực lượng chủ yếu chi viện sức người, sức của cho khắp các chiến trường. Từ năm 1965 đến năm 1975, Thái Bình đã có trên 12 vạn DQTV xung phong tình nguyện tham gia chiến đấu và phục vụ chiến đấu. Ở hậu phương, hưởng ứng các phong trào thi đua “Tay cày, tay súng”, “Tay búa, tay súng” của miền Bắc, Thái Bình còn có phong trào “Tay trang, tay súng”, “Tay lưới, tay súng”, lực lượng DQTV trong tỉnh ra sức thi đua, vừa chiến đấu chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, vừa sản xuất giỏi làm nên cánh đồng 5 tấn đầu tiên ở miền Bắc, tích cực chi viện cho tiền tuyến với khẩu hiệu “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”. Do tổ chức chặt chẽ và rộng khắp, lực lượng DQTV Thái Bình, cùng với bộ đội địa phương đã bắn rơi 44 máy bay, bắn cháy 4 lượt tàu chiến, tiêu diệt và bắt sống 3 giặc lái Mỹ… Đại đội dân quân gái tập trung huyện Tiền Hải và dân quân du kích xã Nguyên Xá (Đông Hưng) là hai đơn vị bắn rơi nhiều máy bay, vinh dự được Nhà nước tuyên dương đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, góp phần làm nên Đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Bước vào thời kỳ đổi mới, lực lượng DQTV Thái Bình là lực lượng nòng cốt cùng với nhân dân khắc phục hậu quả chiến tranh, củng cố tổ chức, không ngừng chăm lo, xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh và rộng khắp, có biên chế phù hợp, chất lượng tổng hợp ngày càng được nâng cao. Việc xây dựng lực lượng DQTV luôn gắn chặt với xây dựng cơ sở vững mạnh toàn diện, xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh vững chắc; tỷ lệ thường xuyên đạt 1,31% so với dân số, được tổ chức biên chế cho 401 đầu mối đơn vị thuộc 286 xã, phường, thị trấn và 68 ban chỉ huy quân sự cơ quan, tổ chức. Bên cạnh đó, lực lượng DQTV trong tỉnh còn phối hợp tổ chức tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở cơ sở, là lực lượng xung kích trong lao động sản xuất, phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai, tích cực hưởng ứng các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa”, tham gia xóa đói giảm nghèo... Ngoài các nhiệm vụ trên, lực lượng DQTV trong tỉnh đã tự nguyện đóng góp hàng chục vạn ngày công lao động và ủng hộ trên 600 triệu đồng làm đường giao thông nông thôn, nạo vét kênh mương nội đồng, xây dựng và tu bổ nghĩa trang liệt sĩ, nhà văn hóa…

Dưới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên của Bộ Quốc phòng, Cục Dân quân tự vệ, Bộ Tư lệnh Quân khu 3, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và bằng tình cảm, trách nhiệm của mình, những năm qua, lực lượng DQTV trong tỉnh thực sự là công cụ bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, bảo vệ nhân dân, tạo được lòng tin đối với cấp ủy, chính quyền và nhân dân, góp phần làm thất bại chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, tham gia bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, giữ vững ổn định chính trị, củng cố và tăng cường quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh.

Để xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh, xứng đáng là “bức tường sắt của Tổ quốc”, các cấp, các ngành, lực lượng vũ trang trong tỉnh nói chung, lực lượng DQTV Thái Bình nói riêng tiếp tục quán triệt sâu sắc Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 (khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Kết luận số 41 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 16-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng DQTV và lực lượng dự bị động viên trong tình hình mới”; các văn bản chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Quân khu 3, của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh về triển khai thực hiện Luật Dân quân tự vệ.

Mặt khác, tiếp tục nâng cao trách nhiệm, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong xây dựng, huấn luyện, sử dụng lực lượng DQTV, gắn việc xây dựng lực lượng DQTV với xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh vững chắc. Cơ quan quân sự các cấp làm tốt công tác tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu cơ quan tổ chức xây dựng lực lượng DQTV vững mạnh, rộng khắp; chú trọng nâng cao chất lượng huấn luyện, diễn tập và nêu cao tinh thần cảnh giác, tinh thần đoàn kết, hiệp đồng chặt chẽ với quân đội, công an và các lực lượng khác trong thực hiện nhiệm vụ.

Đại tá  Đào Tuấn Anh

Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh