Với nhiệm vụ trọng tâm là cải cách tư pháp, hàng năm Toà án tỉnh Thái Bình đã xây dựng kế hoạch, bám sát Nghị quyết 08 và Nghị quyết 49, các vụ án thụ lý đều được tiến hành đúng trình tự thủ tục, xét xử đúng người, đúng tội, bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật.

Đối với án hình sự; năm 2010 và 9 tháng năm 2011 toàn ngành thụ lý sơ thẩm trên 1.000 vụ. Tuy số lượng thụ lý có giảm so với những năm trước nhưng tính chất, mức độ nghiêm trọng của một số loại tội phạm như: giết người, cướp tài sản, mua bán trái phép chất ma tuý, tội phạm về lừa đảo chiếm đoạt tài sản, trộm cắp tài sản, tham nhũng... lại có xu hướng gia tăng, đặc biệt là án mạng.

Thời gian qua, TAND tỉnh đã thụ lý 23 vụ án mạng, trong đó 3 vụ phải áp dụng hình phạt cao nhất của Bộ luật hình sự tử hình: Vụ Trần Đức Năng ở Bắc Sơn, Hồng An, Hưng Hà; Nguyễn Bá Linh ở An Tiêm, Thụy Dân, Thái Thụy; vụ Nguyễn Văn Luân, Minh Hoà, Hưng Hà. Trong tội giết người, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ mâu thuẫn, các bị cáo dùng hung khí nguy hiểm là dao, kiếm các loại, hung khí mới (súng bút) do Trung Quốc sản xuất để thực hiện hành vi phạm tội...

Về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đã thụ lý vụ án Nguyễn Bá Hoán, Nguyễn Thị Tố, Nguyễn Bá Luân với thủ đoạn đưa người đi xuất khẩu lao động, chúng đã hoạt động trên địa bàn nhiều tỉnh và thành phố trong cả nước (22 tỉnh, thành phố) với thủ đoạn tinh vi, cấu kết với người nước ngoài, tổ chức lừa đảo gần 300 người, với số tiền rất lớn: 1 triệu 340 nghìn USD và 4,1 tỷ đồng. Toà án đã áp dụng mức án nghiêm khắc đối với các bị cáo: Nguyễn Bá Hoán, Nguyễn Thị Tố bị xử chung thân. Vụ án mua bán dâm người chưa thành niên ở Kiến Xương, đã xử 9 bị cáo trong đó Trần Thị Miên đối tượng chính trong vụ án xử phạt 9 năm tù.

Đối với những vụ án tham nhũng, đã thụ lý 9 vụ, trong đó TAND tỉnh thụ lý 7 vụ, TAND huyện thụ lý 2 vụ. Các vụ án tham nhũng đã được xét xử áp dụng những mức án nghiêm khắc, phù hợp với pháp luật, góp phần răn đe, giáo dục.

Qua công tác xét xử án hình sự cho thấy, nguyên nhân của việc gia tăng các loại tội  phạm nghiêm trọng thời gian qua là do các quan hệ xã hội phát sinh ngày càng phức tạp. Trong quan hệ kinh tế, bọn tội phạm lợi dụng những nhu cầu của nhân dân cần đi lao động xuất khẩu, tìm kiếm việc làm có thu nhập cao. Trong quản lý tài sản một số tập thể, gia đình và cá nhân còn mất cảnh giác, việc sử dụng giấy chứng nhận để được giải quyết hưởng các chế độ xã hội còn có sở hở, tội phạm lợi dụng làm giả mua bán kiếm lời.

Theo đánh giá của đồng chí Nguyễn Thị Sen, Tỉnh uỷ viên, Chánh án Toà án nhân dân tỉnh, thời gian gần đây trước những biến động to lớn của nền kinh tế - xã hội, và mặt trái của cơ chế thị trường, các tranh chấp dân sự về đất đai, thừa kế, hôn nhân và gia đình, càng trở nên gay gắt, xuất hiện ở nhiều gia đình, các tổ chức kinh tế.

Các vụ việc về hành chính, kinh doanh thương mại tính chất ngày càng phức tạp. Những vụ án có yếu tố nước ngoài ngày càng tăng. Trong việc giải quyết gặp nhiều khó khăn do các loại giấy tờ chứng nhận của người dân không đầy đủ, đương sự thay đổi nơi cư trú, địa chỉ không rõ ràng hoặc có thái độ bất hợp tác, cố tình trì hoãn nhằm kéo dài thời gian giải quyết.

Đối với các loại án trên tuy có khó khăn nhưng Toà án nhân dân tỉnh và Toà án nhân dân các huyện, thành phố đã nêu cao tinh thần trách nhiệm, thận trọng khách quan trong việc đánh giá chứng cứ, áp dụng pháp luật và đặc biệt quan tâm đến công tác hoà giải, vì vậy kết quả giải quyết các loại án đạt và vượt chỉ tiêu của ngành đề ra. Đã hoà giải thành trên 35% số vụ dân sự, trên 50% số vụ án hôn nhân gia đình về phân chia tài sản. Các vụ án dân sự đều được giải quyết, thấu tình đạt lý, đúng quy định của pháp luật, được nhân dân đồng tình ủng hộ. 

Với việc quán triệt và thực hiện nghiêm túc tinh thần Nghị quyết 08, Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị cũng như yêu cầu của ngành về đổi mới và nâng cao nghiệp vụ, chất lượng xét xử từng bước được nâng lên, đáp ứng yêu cầu đặt ra. Trong thời gian qua không có trường hợp nào bị xử oan, sai, lọt người, lọt tội; đường lối xét xử nghiêm minh áp dụng pháp luật sát đúng, việc quyết định hình phạt đều phù hợp với tính chất mức độ của từng vụ án.

Phát huy thành tích đã đạt được, tập thể cán bộ, công nhân viên chức ngành Toà án tỉnh nhà, đang tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết số 08 về "Một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp" và Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị về "Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020"; tổ chức quán triệt, triển khai các nghị quyết đại hội Đảng các cấp và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI; chương trình hành động của Tỉnh ủy, các chỉ thị, nghị quyết của TAND Tối cao.

Tập trung chỉ đạo thực hiện tốt công tác xét xử, kiên quyết không để xẩy ra oan sai, bỏ lọt tội phạm. Phấn đấu giải quyết 95% trở lên đối với án hình sự, 90% trở lên đối với án dân sự, HNGĐ, HC, KDTM; giảm tỷ lệ án bị hủy, bị cải sửa, tăng cường công tác xét xử lưu động.

Bài, ảnh: Nguyễn Tùng