Phó Tổng Thư ký Liên hợp quốc phụ trách các vấn đề nhân đạo Martin Griffiths (M.Gri-phít) lạc quan thông báo, những con tàu đầu tiên chở ngũ cốc đã sẵn sàng rời các cảng của Ukraine trên Biển Đen. Các quan sát viên của Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ tại cảng Odessa sẽ nỗ lực bảo đảm để các tàu hàng ra khơi an toàn. 

Theo ông Griffiths, tàu đầu tiên xuất phát từ Odessa sẽ có thể đến Somalia trong một hành trình kéo dài 6 tuần. Tàu Rozhen của Bulgaria, chở 40.000 tấn ngô tới Anh, sẽ là tàu đầu tiên rời cảng Chernomorsk. Tàu này cập cảng Chernomorsk từ hồi cuối tháng 2 và bị mắc kẹt cho tới nay. Theo “hành lang ngũ cốc” được thiết lập, tàu Rozhen sẽ đến cảng Sulina của Romania và từ đó đến Istanbul của Thổ Nhĩ Kỹ, nơi các quan sát viên sẽ tiến hành kiểm tra hàng hóa. 

Hôm 22/7, Nga và Ukraine đã ký thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc mà trong đó Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc giữ vai trò là các bên đồng bảo lãnh. Theo thỏa thuận, nhóm gồm các nhân viên Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine và Liên hợp quốc sẽ giám sát hoạt động chất hàng lên tàu tại cảng của Ukraine, trước khi hàng đi qua tuyến đường được vạch sẵn trên Biển Đen. Các tàu chở hàng sau đó sẽ được kiểm tra tại một cảng của Thổ Nhĩ Kỳ, để bảo đảm rằng các tàu này không chở hàng lậu và vũ khí. 

Thổ Nhĩ Kỳ cũng khánh thành Trung tâm Điều phối chung (JCC) tại thành phố Istanbul nhằm giám sát việc triển khai quy trình vận chuyển ngũ cốc từ Ukraine. Các bên tham gia ký kết thỏa thuận cùng chỉ định người đại diện tại JCC để giám sát triển khai kế hoạch. Theo đó, khoảng 20 nhân sự từ Ukraine, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên hợp quốc làm việc tại trung tâm này. JCC do Đô đốc Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ chỉ huy. Việc kiểm soát vận chuyển an toàn trên các tuyến đường vận chuyển ngũ cốc từ các cảng của Ukraine được duy trì ngày đêm.

Liên hợp quốc kỳ vọng, thỏa thuận được thực thi đầy đủ trong vài tuần tới để có thể khôi phục lượng ngũ cốc xuất khẩu của Ukraine về mức trước khi xảy ra xung đột (khoảng năm triệu tấn mỗi tháng). Hơn 25 triệu tấn ngũ cốc đang có sẵn tại ba cảng của Ukraine để chờ được xuất đi, trong khi hàng chục tàu hàng bị mắc kẹt tại đây trong khoảng 5 tháng qua cũng đang chuẩn bị để khởi hành.

Bộ trưởng Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho rằng, thỏa thuận về hành lang ngũ cốc trên Biển Đen nếu được thực hiện đúng có thể góp phần thúc đẩy lòng tin giữa các bên. Người đứng đầu ngành ngoại giao của Thổ Nhĩ Kỳ lưu ý rằng, thỏa thuận không chỉ cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc, mà còn giúp Nga xuất khẩu phân bón. Liên minh châu Âu (EU) và lãnh đạo nhiều nước cũng hoan nghênh thỏa thuận này, đồng thời bày tỏ hy vọng việc thực thi thỏa thuận không chỉ giúp bình ổn thị trường lương thực thế giới mà còn giúp mở ra triển vọng hòa bình cho cuộc xung đột tại Ukraine hiện nay.

Chương trình Lương thực thế giới (WFP) lạc quan về thỏa thuận nối lại hoạt động xuất khẩu ngũ cốc cho các thị trường quốc tế qua Biển Đen. WFP nhấn mạnh rằng, những nước phụ thuộc vào nguồn cung ngũ cốc từ Biển Đen sẽ cảm nhận được tác động tích cực đầu tiên. Trong năm nay, WFP đã phải cắt viện trợ cho những điểm nóng về nạn đói như Yemen và Nam Sudan do lạm phát toàn cầu và thiếu hụt ngân sách, vốn trở nên trầm trọng hơn dưới tác động từ cuộc khủng hoảng tại Ukraine.

Tuy nhiên, theo WFP, kể cả khi được thực thi hiệu quả, chỉ riêng thỏa thuận nối lại hoạt động vận chuyển ngũ cốc trên Biển Đen là chưa đủ để giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu. Ngoài tác động nghiêm trọng từ xung đột, những cú sốc về biến đổi khí hậu hay dịch bệnh sẽ tiếp tục khiến giá lương thực leo thang ■

Theo Nhân Dân