Tháng 9/1999, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, Tổ chức UNESCO tại Hà Nội đã hỗ trợ tỉnh Thái Bình xây dựng, thành lập TTHTCĐ xã Việt Thuận. Sau 1 năm hoạt động, TTHTCĐ xã Việt Thuận đã tổ chức cho hơn 2.000 người dân được tham gia học tập bằng nhiều hình thức và đưa tỷ lệ dân số địa phương được đi học lên trên 50%. Từ thực tế của TTHTCĐ xã Việt Thuận cho thấy việc xây dựng và phát triển TTHTCĐ ở Thái Bình là đúng hướng, cần thiết và có thể nhân rộng. Đầu năm 2002, toàn tỉnh có 22 TTHTCĐ được thành lập và đi vào hoạt động. Thực hiện Kết luận số 04-KL/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về xây dựng và phát triển TTHTCĐ ở các xã, phường, thị trấn, phong trào xây dựng TTHTCĐ phát triển nhanh, mạnh. Đến tháng 6/2003, Thái Bình là tỉnh đi đầu cả nước khi 100% xã, phường, thị trấn trong tỉnh đã hoàn thành việc thành lập TTHTCĐ và đi vào hoạt động, vượt kế hoạch đề ra hơn 2 năm. Đến nay, sau khi sáp nhập một số địa phương, toàn tỉnh có 260 TTHTCĐ. Kết quả trên thể hiện nỗ lực, quyết tâm hành động của cả hệ thống chính trị trong tỉnh; trong đó, Hội Khuyến học Thái Bình chủ động phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức, chỉ đạo việc thành lập, ban hành quy định hoạt động, hướng dẫn sử dụng nguồn kinh phí, tập huấn, cung cấp tài liệu giảng dạy...

Nội dung chương trình học tập ở các TTHTCĐ đa dạng, thiết thực, thu hút ngày càng nhiều lượt người tham gia đã tạo điều kiện cho nhiều người dân được học tập, trình độ dân trí được nâng lên góp phần củng cố vững chắc kết quả phổ cập giáo dục tiểu học, xóa mù chữ và phổ cập giáo dục THCS. Hội Khuyến học Thái Bình đã liên kết, phối hợp với cán bộ khoa học xây dựng chương trình giảng dạy gồm 105 bài cơ bản về 4 nhóm chuyên đề: đường lối, chính sách, pháp luật; khoa học kỹ thuật sản xuất, chuyển giao công nghệ mới; đời sống văn hóa, sức khỏe, môi trường; bổ túc văn hóa, ngoại ngữ, tin học và dạy nghề. Bên cạnh đó, xuất bản 2 cuốn sách “Đề cương các bài giảng của TTHTCĐ xã, phường, thị trấn” (tập I, tập II) và tập bài giảng về môi trường gồm 10 bài học làm tài liệu giảng dạy tại các trung tâm. Ngoài ra, các TTHTCĐ đã phối hợp với các trung tâm dạy nghề, trung tâm khuyến nông, trung tâm chuyển giao công nghệ đưa kiến thức khoa học kỹ thuật sản xuất đến với nhiều hộ gia đình để phát triển kinh tế, tăng thu nhập, điển hình là xã Nguyên Xá (Vũ Thư), xã Duyên Hải (Hưng Hà), các xã Minh Tân, Trọng Quan, Nguyên Xá (Đông Hưng)... Có thể thấy, các TTHTCĐ đã góp phần làm tăng tính gắn bó các tổ chức đoàn thể, quần chúng nhân dân, các thôn, làng, xóm; các phong trào của địa phương được đẩy mạnh, quy về một mối và được thống nhất đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy, sự chỉ đạo của chính quyền cơ sở. TTHTCĐ ở Thái Bình thực sự đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao dân trí, hỗ trợ và khuyến khích phát triển tài năng, đào tạo nguồn nhân lực cho nông nghiệp, công nghiệp; góp phần tăng năng suất lao động, giải quyết việc làm, xây dựng nông thôn mới, nâng cao chất lượng cuộc sống của từng người dân và cả cộng đồng. Sự tồn tại và phát triển của các TTHTCĐ đã đáp ứng nhu cầu học thiết thực, cần gì học nấy, học để làm ngay, ứng dụng ngay vào lao động sản xuất và cuộc sống.

Tiết thể dục của học sinh Trường Tiểu học và THCS Vũ Lăng (Tiền Hải).  Ảnh: Lan Phương

Trong bối cảnh nền kinh tế tri thức, thời đại số, kỷ nguyên số, yêu cầu phát triển, chia sẻ tri thức và đa dạng hóa cơ hội học tập của người dân, các TTHTCĐ hiện nay đang bộc lộ những bất cập, hạn chế dẫn đến hoạt động kém hiệu quả, chất lượng thấp... Thái Bình đang chủ động thực hiện Chỉ thị số 14/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Đẩy mạnh công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021 - 2030”; trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là nghiên cứu đổi mới mô hình TTHTCĐ hoạt động hiệu quả và tổ chức thí điểm, hoàn thiện, nhân rộng trong toàn tỉnh. Vì vậy, việc đổi mới mô hình TTHTCĐ là tất yếu, làm cho TTHTCĐ thực sự trở thành mô hình giáo dục của cộng đồng, do cộng đồng và vì cộng đồng đáp ứng nhu cầu học tập thường xuyên, suốt đời của mọi người dân, góp phần phát triển nguồn nhân lực phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và của đất nước.

Ngưt Ngọc Sơn

Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu KHCN và Phát triển ý tưởng, Hội Khuyến học Thái Bình