Phát huy vai trò tự quản của cộng đồng

Theo phong tục tập quán từ xưa đến nay, việc cưới, việc tang và lễ hội là hoạt động chứa đựng những nghi lễ, tập tục mang bản sắc, nét đẹp văn hóa truyền thống tốt đẹp cần gìn giữ. Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, việc tổ chức lễ cưới, lễ tang và lễ hội đã có nhiều thay đổi, cách tân theo xu hướng hiện đại. Điều này đặt ra yêu cầu làm thế nào để việc cưới, việc tang và lễ hội vừa kế thừa, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp vừa phù hợp với điều kiện thực tiễn, góp phần xây dựng nếp sống văn minh, lành mạnh. Đây là nhiệm vụ quan trọng trong công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở mỗi địa phương.

Ông Nguyễn Văn Khiêm, Chủ tịch UBND xã Quỳnh Minh cho biết: Quỳnh Minh là xã thuần nông của huyện Quỳnh Phụ, toàn xã có trên 1.500 hộ với hơn 5.000 nhân khẩu, được phân thành 7 thôn, có 13 cơ sở tín ngưỡng tôn giáo, trong đó 4 di tích lịch sử cấp tỉnh hầu hết có tuổi đời hàng trăm năm, là chứng tích của quá trình người dân nơi đây đồng hành cùng dân tộc qua các cuộc kháng chiến trường kỳ. Trong những năm qua, việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn xã luôn được cấp ủy đảng, chính quyền quan tâm chỉ đạo, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân tích cực hưởng ứng thực hiện, là nét đẹp trong đời sống. Trong đó, đã cải tạo nghĩa trang nhân dân của xã thành nghĩa trang kiểu mẫu, được các đồng chí lãnh đạo tỉnh, huyện, các ngành, các cấp về thăm và đánh giá là mô hình tiêu biểu. Các lễ hội thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, bảo đảm trang trọng, giữ gìn được các nghi lễ truyền thống, bản sắc văn hóa của địa phương; phần hội được tổ chức lành mạnh, kết hợp trình diễn văn nghệ, trò chơi, trò diễn dân gian. Các tập tục lạc hậu dần được xóa bỏ, nhân dân chấp hành tốt các quy định của Nhà nước, quy ước, hương ước của thôn làng, đặc biệt các lễ cưới, lễ tang bảo đảm an toàn lành mạnh, đơn giản, tiết kiệm.

Nỗ lực phát huy vai trò tự quản của cộng đồng, xã Quỳnh Minh là địa phương đầu tiên trên địa bàn tỉnh được chọn triển khai mô hình khu dân cư thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Mô hình hoạt động trên cơ sở lấy hoạt động của các ban vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội tại các thôn làm nòng cốt, tập trung thực hiện công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội. Mục tiêu của mô hình là không để diễn ra tình trạng như đám cưới linh đình, làm rạp lấn chiếm lòng đường, mở loa đài công suất lớn quá giờ quy định; đám tang có thời gian phúng viếng kéo dài, vòng hoa, bức trướng nhiều gây lãng phí; lễ hội tồn tại hoạt động mê tín dị đoan, thương mại hóa... Nỗ lực thúc đẩy hiệu quả hoạt động của mô hình, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã triển khai hướng dẫn việc thành lập, tổ chức hoạt động đối với ban chỉ đạo mô hình, ban vận động thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội tại 7 thôn của xã Quỳnh Minh, cấp phát tài liệu, ấn phẩm, tập gấp tuyên truyền, tổ chức hội nghị tập huấn tại địa phương.

Thúc đẩy phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”

Ông Phạm Văn Trương, công chức văn hóa xã Quỳnh Minh thông tin thêm: Ngay từ đầu năm, xã đã phát động thi đua thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, triển khai việc đăng ký đến từng hộ gia đình, khu dân cư, đoàn thể và đến thời điểm này, chúng tôi đang tiến hành chấm điểm cho từng đoàn thể, từng khu dân cư, từng hộ gia đình. Điểm nổi bật là 7/7 thôn của xã Quỳnh Minh từ năm 2012 đến nay luôn giữ vững danh hiệu thôn văn hóa. Đóng góp không nhỏ vào kết quả đó là hiệu quả từ việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội tại địa phương.

Để phát huy mô hình khu dân cư thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, 7 thôn trên địa bàn xã Quỳnh Minh đã phân công công việc cụ thể cho từng thành viên ban chỉ đạo, ban vận động của mô hình. Đặc biệt, thời điểm cuối năm như hiện nay thường diễn ra nhiều đám cưới cũng như việc xây cất mộ của các gia đình, ban vận động mô hình tại các thôn nỗ lực đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến từng người dân để các hoạt động diễn ra theo đúng quy định, góp phần xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh. 

Là một trong những phần việc được triển khai của mô hình, Trường Tiểu học và THCS Quỳnh Minh đã đăng ký chăm sóc di tích lịch sử cấp tỉnh tại địa phương. Qua đó, các em học sinh sẽ có những buổi chăm sóc khuôn viên khu di tích, đồng thời, được các bậc bô lão trong làng chia sẻ về lịch sử của di tích, những vị thánh được tôn thờ tại di tích. Hoạt động này góp phần gắn kết tình cảm của mỗi người con với quê hương và bồi đắp thêm tình yêu, niềm tự hào về truyền thống của quê hương trong mỗi thế hệ học sinh.

Từ việc triển khai mô hình khu dân cư thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn xã Quỳnh Minh cho thấy ở mỗi thời điểm, các cấp, ngành, địa phương đều có những cách làm hiệu quả, góp phần nâng cao hoạt động của phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Từ đó, thúc đẩy xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc để văn hóa thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực khơi dậy truyền thống yêu nước, niềm tự hào dân tộc.

Học sinh Trường Tiểu học và THCS Quỳnh Minh tìm hiểu về di tích lịch sử văn hóa tại địa phương.

Tú Anh