Lễ hội Lồng Tông được tổ chức vào ngày mùng 8 tháng Giêng âm lịch hằng năm với mong ước cầu cho quốc thái dân an, nhà nhà yên vui hạnh phúc, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Đây là lễ hội tiêu biểu của đồng bào dân tộc Tày trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang, mang đậm bản sắc văn hóa và tín ngưỡng nông nghiệp truyền thống. 

Lễ hội gồm hai phần: Phần lễ mở đầu bằng nghi thức rước 9 mâm Tồng từ đền Bách Thần về sân vận động trung tâm huyện Chiêm Hóa. Đoàn rước được dẫn đầu bởi màn múa lân rộn ràng của những chàng trai, cô gái khỏe mạnh, thể hiện tinh thần phấn khởi, vui tươi trong ngày hội. Các mâm Tồng – gồm những sản vật đặc trưng của địa phương – được dâng lên các vị thần linh để tạ ơn trời đất, cầu mong một năm mới an lành, ấm no. Tiếp đó, Thầy cả cùng các thầy giúp việc thực hiện nghi lễ đặt mâm Tồng, cầu cho mùa màng bội thu, dân khang vật thịnh. Kết thúc phần lễ là nghi thức xuống đồng – một nghi thức mang ý nghĩa khởi đầu cho vụ mùa mới, với hy vọng đường cày đầu năm sẽ mang lại nhiều may mắn, bội thu. 

Đoàn rước mâm Tồng từ Đền Bách thần về nơi tổ chức Lễ Lồng Tông. (Ảnh: Lưu Minh Phụng)

Phần hội diễn ra sôi nổi với các trò chơi dân gian đặc sắc như tung còn, kéo co, cùng nhiều hoạt động văn hóa, thể thao phong phú. Bên cạnh các nghi thức chính, lễ hội còn tổ chức nhiều hoạt động phong phú như trò chơi dân gian, thi đấu thể thao, tham quan các gian hàng trưng bày sản vật địa phương và trải nghiệm không gian văn hóa các dân tộc trên địa bàn huyện. Không khí lễ hội rộn ràng, gắn kết cộng đồng các dân tộc, tạo nên bức tranh văn hóa rực rỡ của Tuyên Quang mỗi dịp xuân về.

Ngoài ra, nghi thức phát lộc đầu xuân cùng các màn hát múa, diễn xướng đặc sắc do gần 300 học sinh Trường THPT Chiêm Hóa và các thành viên câu lạc bộ văn hóa dân gian thể hiện đã góp phần làm nên không khí rộn ràng của ngày hội. Đặc biệt, nghi lễ tung còn – trò chơi truyền thống mang ý nghĩa cầu may – thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Năm 2013, lễ hội Lồng Tông của người Tày tại Tuyên Quang đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Ngày nay, lễ hội không chỉ là niềm tự hào của cộng đồng mà còn trở thành một sản phẩm du lịch đặc thù, góp phần quảng bá văn hóa truyền thống, thu hút du khách thập phương đến trải nghiệm những nét đẹp riêng có của vùng đất Tuyên Quang.

Theo vtv.vn