Hoàng Thái hậu Ỷ Lan tên thật là Lê Thị Yến (1044-1117), quê ở làng Thổ Lỗi, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, nay thuộc xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Bà là phi tần của vua Lý Thánh Tông (được phong làm Nguyên phi) và là mẹ của vua Lý Nhân Tông. Bằng sự kiên trì học hỏi, Nguyên phi Ỷ Lan đã giúp vua làm tốt các công việc của triều đình, với hai lần thay vua nhiếp chính, giúp cho đất nước yên bình, thịnh trị.

Để ghi nhớ công lao của bà, nhân dân đã suy tôn bà là “Quan Âm Nữ”, đồng thời lập đền thờ ở quê nhà đặt là đền Nguyên phi Ỷ Lan (còn có tên nôm là đền Bà Tấm). Năm 1996, đền Nguyên phi Ỷ Lan và chùa Linh Nhân Tư Phúc (do chính bà xây dựng năm 1115) đã được xếp hạng.

Nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội, huyện Gia Lâm cùng nhân dân xã Dương Xá đã xây dựng tượng Hoàng Thái hậu Ỷ Lan đứng cao 9,1m; nặng 30 tấn. Bức tượng được xác nhận là tượng đúc bằng đồng nguyên chất lớn nhất Việt Nam. Hằng năm vào các ngày từ 19 đến 22/2 âm lịch, nhân dân địa phương tổ chức lễ hội đền, chùa Bà Tấm nhằm tri ân, tưởng nhớ công đức của bà.

Trong lễ hội truyền thống đền, chùa Bà Tấm không thể thiếu một nghi lễ quan trọng đó chính là phần rước thánh từ các thôn, tổ dân phố về làm lễ tại Khu di tích, nơi thờ tự Linh Nhân Hoàng Thái hậu Ỷ Lan - người phụ nữ đã có công lao lớn đối với đất nước và nhân dân.

Lễ hội đền, chùa Bà Tấm năm 2025 diễn ra trong 6 ngày, từ 15 đến 20/3 (tức ngày 16 đến 21/2 năm Ất Tỵ) với các nghi lễ quan trọng như dâng hương, tế lễ.

Ngoài ra khi đến với lễ hội, người dân và du khách cũng được hòa mình vào nhiều hoạt động sôi nổi khác như: giao lưu bình thơ Xuân Ất Tỵ 2025; chương trình giáo dục truyền thống giới thiệu và tìm hiểu về thân thế, sự nghiệp của Nguyên phi Ỷ Lan; Liên hoan nghệ thuật quần chúng “Đảng-Mùa xuân-Dân tộc”; thực hành văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu; các hoạt động thể thao …Đặc biệt du khách có cơ hội được trải nghiệm quy trình chế biến và thưởng thức ẩm thực đặc sản của xã Dương Xá.

Lễ hội đền, chùa Bà Tấm được tổ chức nhằm tri ân, tưởng nhớ công ơn người con tài đức của quê hương Dương Xá, Gia Lâm; đồng thời, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước trong mọi tầng lớp nhân dân; nêu cao ý thức, trách nhiệm trong bảo vệ, gìn giữ, phát huy các giá trị di sản, văn hóa, lịch sử.

Theo nhandan.vn