Các thế hệ cán bộ, chiến sĩ quê Thái Bình luôn ra sức học tập, rèn luyện, xây dựng bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, ý chí quyết tâm cao, phát huy tinh thần yêu nước, yêu biển đảo, dù trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng đoàn kết đồng lòng, không quản khó khăn, gian khổ, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh, trở thành những “cột mốc sống” bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Giữa muôn vàn khó khăn, gian khổ, các anh không chỉ giữ vững mà còn phát huy, làm lan tỏa phẩm chất người Thái Bình nơi đầu sóng ngọn gió.

NHỮNG TẤM GƯƠNG HY SINH ANH DŨNG

Trường Sa giờ đây thật kỳ diệu! Vật chất không thiếu đã đành, tinh thần cũng đầy đặn. Ti vi, điện thoại thông minh kết nối mạng 3G. Mùa nào, tháng nào, thậm chí hàng tuần đều có các đoàn nghệ thuật ra phục vụ quân và dân. Tiếng chuông chùa, bóng áo nâu sòng thấp thoáng thật gần gũi, thân thương… Ở Trường Sa hội tụ mọi miền quê. Miền Bắc có Nam Định, Thái Bình, Hà Nội, Hải Dương, Bắc Giang, Hưng Yên, Hải Phòng...; miền Trung có Thanh - Nghệ - Tĩnh, Bình, Trị, Thiên, Quảng Nam, Đà Nẵng, Phú Yên, Khánh Hòa…; miền Nam có Thành phố Hồ Chí Minh, Long An, Đồng Tháp...; dân tộc có Kinh, Thái, Mường, Khơ me…; lương có, giáo có. Tất cả đều có mặt ở Trường Sa. Trong đó, không ít người con quê lúa từ chiến tranh đến hòa bình, từ quá khứ đến hiện tại vẫn ngày đêm chắc tay súng bảo vệ biển, đảo quê hương. Phẩm chất, khí phách người Thái Bình chảy trong huyết mạch họ dường như thấm đẫm trên từng đảo chìm, đảo nổi. Chắc có lẽ do sinh ra và lớn lên trên mảnh đất luôn khao khát vươn lên nên dù có ở nơi sóng gió này hay bất kỳ nơi đâu khó khăn, gian khổ hơn, bất kể chiến tranh hay thời bình thì phẩm chất, khí phách đó vẫn luôn ngời sáng.

Lịch sử Hải quân nhân dân Việt Nam mãi khắc ghi trận chiến đấu bảo vệ đảo Gạc Ma. Đầu tháng 3/1988, Trung Quốc đưa tàu chiến xuống quần đảo Trường Sa của Việt Nam khiêu khích, đưa quân chiếm đóng trái phép một số đảo. Giữa tháng 3/1988, các tàu HQ-505, HQ-604, HQ-605 của Lữ đoàn 125 phối hợp với Lữ đoàn 146 và Trung đoàn Công binh 83 Hải quân được lệnh hành quân khẩn cấp về nhóm đảo chìm Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao thuộc quần đảo Trường Sa. Đến chiều tối ngày 13/3, tàu HQ-604 đến vùng biển Gạc Ma, tàu HQ-505 đến Cô Lin và tàu HQ-605 thẳng tiến Len Đao. Lúc này, nhiều tàu địch kéo đến đảo chìm Gạc Ma khiêu khích nhằm buộc tàu vận tải và bộ đội ta rời khỏi đảo. Sáng ngày 14/3/1988, hải quân Trung Quốc thả thuyền nhôm cho quân đổ bộ lên đảo, giật cờ Việt Nam tại đảo Gạc Ma. Các chiến sĩ của ta tổ chức lực lượng quyết tâm bảo vệ cờ Tổ quốc và đảo. Địch cậy thế đông, lăm lăm vũ khí xông vào cướp cờ của ta. Quyết không lùi bước, người trước ngã xuống thì người sau xông lên, các chiến sĩ lao vào giành lại cờ Tổ quốc. Các chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam đã cùng nắm tay nhau tạo thành một vòng tròn quyết tâm bảo vệ cờ. Tàu Trung Quốc đã bắn pháo làm hư hỏng, chìm tàu 604 của ta. Trong trận chiến đấu bảo vệ đảo Gạc Ma năm 1988, trong 64 chiến sĩ hy sinh có 8 chiến sĩ là con em quê hương Thái Bình. Danh tính các anh được khắc trang trọng trên tấm bia “Phương danh anh linh 64 liệt sĩ hy sinh tại đảo Gạc Ma ngày 14/3/1988” đặt tại ngôi chùa trên đảo Sinh Tồn.

Ngược dòng lịch sử, theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, Thái Bình những năm 80 của thế kỷ trước có hàng nghìn lượt con em lên đường nhập ngũ vào Hải quân nhân dân Việt Nam, đa số đều tình nguyện ra Trường Sa công tác. Trong những năm quân ngũ, người lính Thái Bình luôn là tấm gương đối với đồng chí, đồng đội về lòng dũng cảm, ý chí và nghị lực vượt khó vươn lên. Lịch sử mãi khắc ghi sự hy sinh anh dũng của 64 chiến sĩ, trong đó có 8 người con Thái Bình kiên trung.

Trước quân xâm lược, các anh đã dũng cảm chiến đấu bảo vệ đảo đến hơi thở cuối cùng đã đành nhưng hàng chục năm sau, giữa thời bình, mồ hôi, thậm chí cả máu đào của những người con Thái Bình và đồng đội vẫn thấm đẫm từng thớ đất, dải cát, bãi đá ở Trường Sa. Đến với cán bộ, chiến sĩ nhà giàn DK, tôi được nghe kể về sự kiện bi tráng nhà giàn Phúc Nguyên 2A. Trung tá Lương Hữu Nhuần, Chỉ huy trưởng nhà giàn DK1/7 kể lại: Chiều ngày 12/12/1998, cơn bão số 8 (Fathes) đổ bộ vào khu vực thềm lục địa với sức gió mạnh cấp 12, giật trên cấp 12. Rạng sáng ngày 14/12, tình thế nguy cấp, cán bộ, chiến sĩ đành phải nhảy xuống biển. Mấy ngày sau, tàu của ta tìm thấy 6 cán bộ, chiến sĩ nhà giàn Phúc Nguyên 2A trên biển thì 3 đồng chí đã hy sinh, trong đó có Đại úy Vũ Quang Chương, Chỉ huy trưởng nhà giàn, quê ở thôn Tri Chỉ, xã Thụy Trường, huyện Thái Thụy với hành động lao xuống biển khi nhà giàn đổ nhưng vẫn không rời lá cờ Tổ quốc. Đại úy, liệt sĩ Vũ Quang Chương nhập ngũ năm 1986; tháng 7/1998 anh ra Trường Sa nhận nhiệm vụ chỉ huy nhà giàn DK1/6 và hy sinh khi mới chớm tuổi 30. Máu đào của anh hòa vào lòng biển, xương cốt của anh hóa đá san hô, hành động không rời cờ Tổ quốc của anh hóa bất tử. Ngày 13/12/2013, tức 15 năm sau ngày anh hy sinh, Chủ tịch nước đã ký quyết định truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho Đại úy, liệt sĩ Vũ Quang Chương.

“Đảo dừa” Nam Yết thuộc khu vực phía Bắc quần đảo Trường Sa được coi là “điểm nóng” nhất quần đảo Trường Sa vì rất gần với các đảo: Gạc Ma, Huy Gơ, Ga Ven, Su Bi (Trung Quốc chiếm đóng trái phép), Ba Bình (Đài Loan chiếm đóng trái phép), Song Tử Đông (Philippines chiếm đóng trái phép). Nhưng trái ngược với sức nóng tứ bề, Nam Yết vẫn xanh rì bóng mát. Bóng mát ấy ôm lấy và chở che nơi “tạm yên nghỉ” của 5 cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam hy sinh khi làm nhiệm vụ trên đảo và một số đảo lân cận trong đó có liệt sĩ Lại Huy Công, sinh ngày 19/1/1980, nhập ngũ tháng 3/1999, hy sinh ngày 2/2/2012, quê ở xã Thụy Hưng, huyện Thái Thụy. Từng dòng chữ, từng con số khắc trên bia mộ liệt sĩ Lại Huy Công và đồng đội khiến tôi rưng rưng bởi lẽ các anh ngã xuống khi còn quá trẻ, khi vẫn còn đó biết bao hoài bão, khát khao cống hiến.

Trung tá Nguyễn Văn Thọ, Chỉ huy trưởng đảo Nam Yết kể cho chúng tôi nghe câu chuyện xúc động về các liệt sĩ. Các anh hy sinh trong khi thực hiện nhiệm vụ xây dựng công trình trên đảo, tuần tra trên biển, gặp giông tố bất ngờ ập đến, có đồng chí thì hy sinh khi lao xuống biển cứu đồng đội. Còn liệt sĩ Lại Huy Công thì hy sinh trong khi đang tham gia huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Tôi hỏi sao lại gọi là nơi “tạm yên nghỉ” thì anh Thọ đáp: Khi có điều kiện, chúng tôi sẽ cải táng đưa các anh về với quê hương, gia đình, người thân.

Anh Đoàn Văn Trúc (người ngoài cùng bên phải) cùng các công nhân Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn chuyển vật liệu xây dựng lên đảo Đá Thị.

NOI GƯƠNG CHA ANH - VỮNG CHÍ TRỌN NIỀM TIN

Chuyến công tác mới chỉ qua 11 đảo chìm, đảo nổi và nhà giàn DK1 nhưng tôi gặp khá nhiều cán bộ, chiến sĩ quê Thái Bình. “Thái Bình quê mình ở đây mấy người” - gặp ai mà nghe thấy giới thiệu quê Thái Bình là tôi đều hỏi vậy. Và tôi nhận được những câu trả lời đầy tự hào: Nhiều lắm, không nhớ hết anh ạ. Ở Trường Sa thường xuyên luân phiên đổi vị trí công tác giữa các đảo, có người ở vài năm, một năm hay vài tháng rồi lại chuyển công tác nên không cố định. Tuy nhiên, anh em đồng hương Thái Bình mỗi dịp lễ, tết vẫn tổ chức giao lưu, gặp gỡ để chia sẻ, giúp đỡ nhau trong công tác. Thế mới thấy, hết tháng lại đến năm, hết mùa biển động lại đến mùa biển lặng, thời gian có nát đá, tan vàng thì những người con Thái Bình vẫn nối nhau đến, chắc tay súng bảo vệ Trường Sa.

Trung úy Hoàng Thái Hải, nhân viên quân khí nhà giàn DK1/7 Huyền Trân, quê ở xã Minh Khai, huyện Vũ Thư đã có hơn 10 năm công tác trên các đảo nổi, đảo chìm ở Trường Sa và các nhà giàn... Cưới vợ xong anh nhận nhiệm vụ ra Trường Sa, cứ thế đằng đẵng xa vợ con hàng năm trời. Gửi gắm vợ con cho hai bên nội ngoại, anh chỉ biết động viên, an ủi vợ bởi anh biết rằng những khi ốm đau, thiên tai, bão tố, mưa lũ hay “vượt cạn” mình sẽ không ở bên cạnh. Sau mỗi trận bão, biết tin ở nhà vẫn bình an, anh lại thêm một lần bớt lo hay biết tin ở nhà “mẹ tròn con vuông”, khó mà diễn tả được niềm hạnh phúc của anh. Ôm chầm lấy anh em trên đảo, anh hét lên trong niềm sung sướng: “Vợ tớ sinh rồi”. Cả tàu chung vui với anh bằng những lời chúc mừng thắm tình đồng đội. Anh thầm cảm ơn vợ dù bụng mang dạ chửa, “vượt cạn” một mình nhưng luôn động viên chồng: “Vì Tổ quốc, anh yên tâm công tác, em và con tự lo được”. Phải hiểu, phải yêu chồng lắm vợ anh mới mạnh mẽ như vậy.

Tại đảo Đá Thị, tôi gặp binh nhất Lê Xuân Quý, quê huyện Quỳnh Phụ. Quý nhập ngũ tháng 2/2020, sau ba tháng huấn luyện tân binh em vinh dự được ra Trường Sa công tác. Quý nói: Các anh cán bộ ra đảo trước vẫn kể lại cho em và đồng đội về một thời máu và hoa của thế hệ cha anh năm xưa. Là con em quê hương Thái Bình, mỗi khi nghĩ về sự hy sinh cao cả của cha anh, trong đó có rất nhiều đồng hương Thái Bình trong những trận chiến đấu bảo vệ đảo năm xưa, em lại càng thêm vững ý chí, trọn niềm tin, chắc tay súng, đề cao cảnh giác trước âm mưu của kẻ thù, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi mọi kẻ thù.
Chỉ huy đảo Đá Thị cho hay, Quý vốn có đam mê tạo dáng cho các loại cây cảnh, từng vào Nam, ra Bắc học nghề cây cảnh. Ra đảo, Quý trở thành “nghệ nhân”, được giao phụ trách tổ chăm sóc cây cảnh của đảo. Nhiều loại cây trước đây không được chăm sóc kỹ, phát triển tự do, nay qua bàn tay và khối óc của Quý đã phát triển, uốn lượn theo ý muốn. Đồng đội hay nói vui rằng, “bàn tay vàng” cộng với tinh thần trách nhiệm, sự nhiệt tình, tính tỉ mỉ của người Thái Bình chảy trong huyết mạch Quý là khắc tinh của những loại cây “cứng đầu”, ưa phát triển tự do.

Ra Trường Sa hôm nay không chỉ có những người chiến sĩ mà còn rất nhiều thành phần góp sức xây dựng đảo, trong đó có anh em công nhân Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn. Gặp tôi khi đang chuyển vật liệu từ tàu lên đảo Đá Thị, anh Đoàn Văn Trúc, quê ở huyện Đông Hưng cho biết: Xây dựng đảo Trường Sa, mới nghe thôi đã thấy thiêng liêng làm sao. Nếu như trước đây việc xây dựng đảo chủ yếu giao cho lực lượng công binh thì bây giờ có nhiều lực lượng tham gia như Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn chúng tôi. Bây giờ không xây dựng theo mùa mà xây cả năm, không kể thời gian, thời tiết, có yêu cầu là chúng tôi lên đường. Trường Sa gọi, chúng tôi trả lời. Nói rồi anh Trúc cất giọng cao vút: Chúng tôi sẽ “Càng hăng say xây cho đảo cao… cao mãi… Ôi xinh đẹp Tổ quốc của ta…”.

Mới chỉ đặt chân lên một số đảo, điểm đảo, nhà giàn mà chúng tôi đã gặp và trò chuyện với hàng chục người con quê hương Thái Bình, ai cũng tự hào mình là người Thái Bình để rồi cùng nhau thi đua hoàn thành tốt nhiệm vụ. Thế mới thấy cống hiến lớn lao của quê hương Thái Bình với quần đảo tiền tiêu Tổ quốc. Chia sẻ với những hy sinh thầm lặng của các anh nơi đảo xa, chúng tôi hiểu rằng không chỉ nhiều người bố chưa biết mặt con mà còn đó rất nhiều chiến sĩ những khi nhận thông tin vợ con, người thân đau ốm nằm viện, họ đều cố gắng tự mình vượt qua. Tâm hồn, cốt cách, khí chất người Thái Bình cùng với những đêm dằng dặc ấy đã rèn giũa thêm bản lĩnh người chiến sĩ một cách lặng thầm. Bởi khí chất người Thái Bình là sự gắn kết giữa lòng yêu nước với ý chí vượt qua khó khăn, thử thách. Đối mặt với gian khó, người Thái Bình bình thản đón nhận rồi âm thầm vượt qua nhưng trong cuộc sống luôn hết mình vì gia đình, đồng chí, đồng đội.

Những phẩm chất vốn được hun đúc trên mảnh đất quê hương, nay lại thêm ngời sáng ở Trường Sa. Không dao động tư tưởng, không xen lẫn tình cảm riêng tư với nhiệm vụ là “mẫu số chung” của họ. Tự hào là con em quê hương Thái Bình, ai cũng khắc cốt ghi tâm, học tập và làm theo tấm gương hy sinh anh dũng của 8 liệt sĩ quê nhà hy sinh ở Gạc Ma. Dù trên cương vị nào, lúc nào, ở đâu cũng tận tụy, đau đáu với nhiệm vụ bảo vệ biển, đảo thân yêu của Tổ quốc.
Vui vẻ chia sẻ những nỗi niềm sâu kín nhưng các chiến sĩ người Thái Bình lại nói với cánh phóng viên chúng tôi rằng: Nhà báo đừng viết, chúng tôi quen rồi, thiếu thốn này thấm vào đâu so với thế hệ cha anh. Là chiến sĩ hải quân, được làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo là vinh dự và trách nhiệm lớn lao, không dễ gì ai cũng có được.

Mọi sự so sánh đều khập khiễng, đúng là cha ông ta gian khổ hơn nhiều nhưng so với đất liền hôm nay các anh lại quá thiệt thòi, ngày đêm đối diện với nỗi nhớ đất liền. Xin lỗi các anh, tôi đành hủy “giao kèo” bởi thấy phải có trách nhiệm viết về các anh, viết về những hy sinh lặng thầm để đất liền thêm hiểu, thêm yêu những người lính đảo. Người Thái Bình là vậy, luôn sâu lắng nhưng lại rất trách nhiệm khi thực thi nhiệm vụ. Sóng gió Trường Sa không làm họ nản chí mà đang ngày đêm rèn giũa, làm lan tỏa khí chất người Thái Bình trong huyết mạch những người sẵn sàng gác lại nỗi niềm riêng tư để trở thành những “cột mốc sống”, “bức tường thành” vững chắc bảo vệ quần đảo thân thương của Tổ quốc.

Mạnh Hùng
(Cục Chính trị, Quân khu 4)