Ông sinh năm 1950 tại thôn Đồng Trực, xã Quỳnh Hoàng (Quỳnh Phụ). Những năm cuối thập kỷ 60 của thế kỷ trước, chàng trai Nguyễn Hữu Hoạch cùng nhiều bạn bè đã xung phong đi tham gia phát triển kinh tế - văn hóa của tỉnh miền núi Tuyên Quang. Năm 1972, ông nhập ngũ, được biên chế vào Trung đoàn 246 huấn luyện quân bổ sung cho các chiến trường; năm 1976 chuyển ngành về làm công nhân tại Xí nghiệp Mỏ đất chịu lửa. Năm 1990, do sức khỏe giảm sút, ông xin nghỉ việc, hưởng chế độ mất sức lao động và chọn xã Lưỡng Vượng, thành phố Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang là nơi “định đô” của gia đình. 

Với bản tính hay lam hay làm, ông xoay xở làm nhiều nghề để phát triển kinh tế. Năm 1995, ông vận động một số CCB thành lập HTX vận tải số 6 do ông làm Giám đốc. Vừa huy động vốn từ gia đình, từ người thân và các thành viên vừa vay vốn ngân hàng, ông cùng ban lãnh đạo mua 5 ô tô vận tải chở hàng hóa, vật liệu xây dựng phục vụ nhu cầu của bà con trong huyện Yên Sơn và thành phố Tuyên Quang. Do chủ động nắm bắt, tiếp cận thị trường và có biện pháp tổ chức quản lý phù hợp, HTX đã vượt qua khó khăn ban đầu, bảo đảm việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động. Trong quá trình vận chuyển hàng hóa, ông nhận thấy trên địa bàn thành phố Tuyên Quang và một số xã của huyện Yên Sơn rác thải sinh hoạt, nhất là rác thải nhựa không được thu gom xử lý, gây ô nhiễm môi trường, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh dịch bệnh, ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị và sức khỏe con người. Phải tìm mọi cách để thu gom tái chế rác thải sinh hoạt phục vụ đời sống như các thành phố lớn và các nước tiên tiến trên thế giới. Nghĩ là làm, ông bàn với các thành viên lập đề án báo cáo và được cấp có thẩm quyền đồng ý bổ sung ngành nghề kinh doanh: dịch vụ vệ sinh môi trường. Thế là từ năm 2002, HTX vận tải số 6 được đổi tên thành HTX Vận tải và Dịch vụ môi trường Thanh Bình với ngành nghề là kinh doanh vận tải và dịch vụ môi trường. 

Để nâng cao nhận thức và thay đổi thói quen của người dân từ xả rác tùy tiện sang tự giác thu gom, phân loại, tái chế là việc làm rất khó. Vì vậy, ông động viên các thành viên HTX phải gương mẫu thực hiện và kiên trì vận động bà con trong khu dân cư cùng thực hiện. Ông trực tiếp gặp và đề nghị cấp ủy, chính quyền lãnh đạo, chỉ đạo; đồng thời phối hợp với các cơ quan chức năng và các đoàn thể, nhất là hội phụ nữ, hội CCB tuyên truyền, vận động hội viên và nhân dân hiểu rõ ý nghĩa của việc chung tay bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu. Đồng thời tích cực tham gia thu gom, phân loại rác thải tại nguồn, tạo thuận lợi cho việc tái chế. Giám đốc Nguyễn Hữu Hoạch còn chủ động phối hợp với ngành giáo dục và các trường học trên địa bàn tổ chức các buổi tuyên truyền về việc chung tay bảo vệ môi trường trong học sinh. Vận động các em thu gom rác thải nhựa đổi lấy đồ dùng học tập. Ông đã nhiều lần trực tiếp đến tuyên truyền, vận động học sinh thu gom rác thải tại Trường THPT Ỷ La, Nguyễn Văn Huyên của thành phố Tuyên Quang và Trường THCS xã Lưỡng Vượng. HTX còn thuê xe chở học sinh một số trường học đến tham quan cơ sở tái chế rác thải. Tổ chức các buổi tuyên truyền kết hợp tặng làn nhựa cho chị em phụ nữ đựng hàng hóa khi đi chợ để hạn chế dùng túi nilon. Những việc làm của ông và các thành viên đã từng bước tạo niềm tin và lan tỏa ý nghĩa việc thu gom tái chế rác thải trong cộng đồng dân cư, được đông đảo bà con hưởng ứng cùng làm theo. 

Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, số lượng rác thu gom về cơ sở tái chế ngày càng lớn. Năm 2012 - 2013, ông cùng Ban Giám đốc báo cáo cấp có thẩm quyền thuê đất mở rộng nhà xưởng, đầu tư gần 5 tỷ đồng lắp đặt dây chuyền tái chế nilon, nhựa phế thải, bao tải, vải bạt qua sử dụng thành hạt nhựa cung cấp cho các cơ sở sản xuất nhựa tái sinh. Các loại giấy thải loại, được tái chế thành bột giấy làm bìa carton, than hữu cơ, làm giá thể trồng cây cảnh hoặc cung cấp cho cơ sở sản xuất tấm lợp xi măng. Đối với rác hữu cơ, HTX phối hợp với ngành nông nghiệp, hội nông dân vận động bà con đào hố ủ với men vi sinh tạo nguồn phân bón cho cây sắn, cây chè của gia đình. 

Ông Hoạch hồ hởi kể: Bà con nông dân trong vùng rất phấn khởi vì dùng phân hữu cơ bón cho cây trồng vừa giảm chi phí sản xuất mà năng suất, chất lượng sản phẩm hơn hẳn bón bằng phân hóa học. 

Từ hai bàn tay trắng, chỉ với ý chí và nghị lực của Bộ đội Cụ Hồ, sau gần 30 năm kiên trì, bền bỉ phấn đấu với nhiều thăng trầm trắc trở, đến nay CCB Nguyễn Hữu Hoạch cùng các đồng sự đã khẳng định thương hiệu HTX Vận tải và Dịch vụ môi trường Thanh Bình trên thương trường. Hiện nay, HTX có trên 90 thành viên. Tài sản gồm 5 xe ô tô tải lớn chuyên chở rác và hàng hóa; 5 xe điện loại nhỏ để vào các ngõ ngách, đảm nhiệm thu gom, xử lý rác thải ở trên 100 thôn, tổ dân phố của 12 phường, xã của thành phố Tuyên Quang và huyện Yên Sơn. Cơ sở thu gom tái chế rác gồm ba dây chuyền. Mỗi năm cung cấp cho các cơ sở sản xuất đồ nhựa hơn 100 tấn hạt từ rác thải nhựa và gần 50 tấn bột giấy. Doanh thu từ tái chế rác và kinh doanh vận tải đạt trên 13 tỷ đồng, nộp ngân sách gần 1 tỷ đồng/năm. Thu nhập của người lao động từ 5,5 - 8 triệu đồng/tháng. 

Cùng với việc đẩy mạnh sản xuất, chăm lo đời sống người lao động, HTX còn tích cực tham gia các phong trào từ thiện nhân đạo. Những năm vừa qua, HTX đã ủng hộ quỹ Covid-19, quỹ khắc phục hậu quả bão số 3 của địa phương 112 triệu đồng, quỹ tình nghĩa 95 triệu đồng, hỗ trợ 85 triệu đồng xây nhà tặng gia đình có khó khăn về nhà ở và hàng chục triệu đồng ủng hộ quỹ từ thiện nhân đạo. 

Với những thành tích xuất sắc đã đạt được, HTX Vận tải và Dịch vụ môi trường Thanh Bình được tặng Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2021), Diễn đàn xúc tiến đầu tư kinh tế Châu Á chứng nhận top 100 thương hiệu, sản phẩm, dịch vụ nổi tiếng châu Á (năm 2023), Liên minh HTX Việt Nam tặng giải thưởng “Ngôi sao HTX năm 2024” và nhiều cờ, bằng khen, giấy khen. 

Mặc dù sản xuất, kinh doanh thành đạt trên quê mới - tỉnh Tuyên Quang, CCB Nguyễn Hữu Hoạch vẫn tích cực đóng góp nguồn lực và tham gia các cuộc vận động nhân đạo từ thiện ở quê hương. Ông đã ủng hộ 650 triệu đồng làm đường bê tông, 165 triệu đồng xây dựng công trình dân sinh của thôn Đồng Trực và xã Quỳnh Hoàng, góp phần để địa phương phấn đấu về đích nông thôn mới đúng tiến độ, được UBND tỉnh Thái Bình cấp “Bằng ghi công”. Những dịp lễ, tết ông vẫn dành từ 50 - 70 suất quà tặng gia đình chính sách, hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn với tổng số tiền từ 30 - 40 triệu đồng. 

Với những đóng góp của CCB Nguyễn Hữu Hoạch trong xây dựng và sản xuất, kinh doanh của HTX Vận tải và Dịch vụ môi trường Thanh Bình trên quê hương mới, ông được tặng Huân chương Lao động hạng Ba (năm 2016); Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang tặng bằng công nhận “Công dân tiêu biểu tỉnh Tuyên Quang năm 2022”; Hội Nông dân Việt Nam tặng bằng khen: là 1 trong 100 nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2022. Cuối tháng 10/2024, ông được mời dự và trao đổi kinh nghiệm tại Diễn đàn doanh nghiệp CCB các nước ASEAN (VECONAC) lần thứ nhất do Hội CCB Việt Nam và Hiệp hội Doanh nhân CCB Việt Nam phối hợp với Liên đoàn CCB Singapore tổ chức tại Thủ đô Hà Nội. Từ năm 2015 đến nay, CCB Nguyễn Hữu Hoạch đều được UBND tỉnh Tuyên Quang, các cơ quan, đoàn thể của Trung ương và địa phương khen thưởng. 

Khi tôi hỏi về dự định sắp tới, ông trải lòng: Năm nay tôi đã 74 tuổi, sức khỏe giảm sút nên cũng không có ước mơ gì lớn. Nhưng làm được gì để góp phần xây dựng HTX và phong trào của hội CCB, của Câu lạc bộ Doanh nhân CCB tỉnh Tuyên Quang tôi sẽ cố gắng làm. Còn đối với quê hương Quỳnh Hoàng - nơi chôn nhau cắt rốn, thì không bao giờ tôi quên được, vì cổ nhân đã dạy lá rụng về cội mà. 

Chia tay ông, tôi thật sự khâm phục, tự hào vì người Thái Bình ở đâu, lúc nào cũng phát huy truyền thống cần cù sáng tạo, dám dấn thân vượt khó để khẳng định mình làm chủ cuộc sống, hết lòng giúp đỡ mọi người và luôn đau đáu hướng về “quê cha đất tổ” với tấm lòng thành kính biết ơn.

NGUYỄN VĂN HÁN 

Thành phố Thái Bình