Trường Sa giờ đây thật kỳ diệu! Vật chất đủ đầy đã đành, tinh thần cũng đầy đặn. Ti vi, điện thoại kết nối đất liền 24/24 giờ. Mùa nào, tháng nào, thậm chí hàng tuần đều có các đoàn văn công ra phục vụ quân và dân trên đảo. Rồi tiếng chuông chùa, thấp thoáng bóng áo nâu sồng thật là gần gũi, thân thương… Ở Trường Sa hội tụ mọi miền quê. Miền Bắc có Nam Định, Thái Bình, Hà Nội, Hải Phòng...; miền Trung có Thanh - Nghệ - Tĩnh, Bình - Trị - Thiên…; miền Nam có Long An, Đồng Tháp, Bến Tre...; dân tộc có Kinh, Thái, Mường, Khơ me…; lương có, giáo có. Dải đất hình chữ S dường như thu gọn ở Trường Sa! 

Ra Trường Sa, tôi gặp nhiều con em quê Thái Bình đang công tác ở đây. Họ để lại trong tôi một ấn tượng thật sâu đậm với khí chất kiên trung của “Quê hương năm tấn” chảy trong huyết mạch thấm đẫm trên từng đảo chìm, đảo nổi. Chắc có lẽ do sinh ra và lớn lên trên mảnh đất kiên trung, anh dũng trong chiến đấu bảo vệ quê hương, cần cù, sáng tạo trong lao động sản xuất nên dù có ở nơi sóng gió này hay bất kỳ nơi đâu khó khăn, gian khổ hơn, bất kể chiến tranh hay thời bình thì khí chất đó vẫn luôn ngời sáng. 

Chuyến ra Trường Sa chuyển hàng tết Ất Tỵ 2025 với tôi thật đặc biệt. Đến đảo Sinh Tồn, tâm trạng tôi từ ngỡ ngàng đến tự hào xen lẫn ngậm ngùi. Ngỡ ngàng bởi không ngờ Sinh Tồn, đúng như tên gọi của đảo, “sáng - xanh - sạch - đẹp” đến thế. Còn tự hào lẫn ngậm ngùi là tâm trạng khi tôi đứng trước Bia phương danh anh linh 64 chiến sĩ Gạc Ma hy sinh ngày 14/3/1988 được đặt ở vị trí trang trọng phía trước quần thể chùa Sinh Tồn. Trong trận chiến đấu chống lại kẻ thù bảo vệ đảo Gạc Ma ngày ấy, 64 chiến sĩ hy sinh thì có 8 chiến sĩ là con em quê hương Thái Bình. Danh tính các anh gồm: 

1. Trần Đức Thông, sinh năm 1944, quê ở xã Minh Hòa, huyện Hưng Hà; 

2. Nguyễn Văn Phương, sinh năm 1969, quê ở xã Mê Linh, huyện Đông Hưng; 

3. Vũ Văn Thắng, sinh năm 1962, quê ở xã Thái Hưng, huyện Thái Thụy; 

4. Trần Văn Chức, sinh năm 1965, quê ở xã Canh Tân, huyện Hưng Hà; 

5. Nguyễn Minh Tân, sinh năm 1965, quê ở xã Dân Chủ (nay là xã Quang Trung), huyện Hưng Hà; 

6. Trần Văn Phòng, sinh năm 1960, quê ở xã Minh Tân, huyện Kiến Xương; 

7. Mai Văn Tuyến, sinh năm 1968, quê ở xã Tây An (nay là thị trấn Tiền Hải), huyện Tiền Hải; 

8. Bùi Duy Hiển, sinh năm 1966, quê ở thị trấn Diêm Điền, huyện Thái Thụy

Từng dòng tên của mỗi anh khắc lên bia đá, được chở che bởi mây trời Trường Sa và bóng cây xanh mát trên đảo. Anh linh các anh được tiếng mõ, bóng áo nâu sồng, tiếng chuông chùa gợi nỗi an lạc, tiếng gió biển du dương dội vào lòng đảo ru giấc ngủ ngàn năm. Các anh nhập ngũ, ra đảo, chiến đấu, hy sinh khi đang ở cái tuổi đẹp nhất đời người, khi còn dở dang biết bao ước mơ, hoài bão. Tay tôi run run, tim tôi nhói lên khi chạm đến từng nét khắc trên bia. 8 chiến sĩ quê Thái Bình không cô đơn mà các anh mãi sống trong vòng tay đồng đội. 

Bia phương danh anh linh 64 liệt sĩ hy sinh tại đảo Gạc Ma ngày 14/3/1988, trong đó có 8 liệt sĩ quê hương Thái Bình. 

Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, 8 anh cũng như bao bạn bè đồng trang lứa khác đều ước mơ được ngồi ở giảng đường đại học, cao đẳng hay vào các nông trường, xí nghiệp lao động sản xuất xây dựng quê hương, đất nước. Nhưng khi hai đầu Tổ quốc và Biển Đông lại vang tiếng súng, họ tạm gác ước mơ, hoài bão để tình nguyện lên đường bảo vệ Tổ quốc. Cuốn Lịch sử Hải quân nhân dân Việt Nam ghi lại đầy đủ, chi tiết những sự kiện đã diễn ra trong chiến dịch CQ-88, mãi mãi khắc ghi tên tuổi các chiến sĩ hy sinh chiến đấu bảo vệ chủ quyền vùng biển Cô Lin - Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa sáng ngày 14/3/1988. 

Ngược dòng lịch sử, đầu tháng 3/1988, nhiều tàu chiến Trung Quốc đến khiêu khích tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam, đưa quân chiếm đóng trái phép một số đảo. Giữa tháng 3/1988, các tàu HQ-505, HQ-604, HQ-605 của Lữ đoàn 125 phối hợp với Lữ đoàn 146 và Trung đoàn công binh 83 Hải quân được lệnh hành quân khẩn cấp về nhóm đảo chìm Gạc Ma, Cô Lin, Len Đao thuộc quần đảo Trường Sa. Đến chiều tối ngày 13/3, tàu HQ-604 đến vùng biển Gạc Ma, tàu HQ505 đến Cô Lin và tàu HQ-605 thẳng tiến đến Len Đao. 

Lúc này nhiều tàu địch kéo đến đảo chìm Gạc Ma khiêu khích nhằm ép tàu vận tải và bộ đội ta rời khỏi đảo. Sáng ngày 14/3/1988, địch thả thuyền nhôm và quân đổ bộ lên đảo, giật cờ Việt Nam tại đảo Gạc Ma. Các chiến sĩ của ta quyết tâm bảo vệ đảo. Địch cậy thế đông, lăm lăm vũ khí xông vào cướp cờ của ta. Các anh quyết không lùi bước, người trước ngã xuống thì người sau xông lên chiến đấu, hy sinh để rồi máu đào của các anh đã thấm đẫm, tô thắm lá cờ Tổ quốc. 

Các chiến sĩ trên đảo đã cùng nhau tạo thành một vòng tròn quyết tâm bảo vệ lá cờ đỏ sao vàng thiêng liêng. Tàu địch đã bắn đạn pháo làm chìm tàu HQ-604 của ta. 8 chiến sĩ quê hương Thái Bình cùng đồng đội đã chiến đấu đến hơi thở cuối cùng và anh dũng hy sinh. 

Lịch sử dân tộc Việt Nam sẽ mãi mãi khắc ghi bản hùng ca về tấm gương chiến đấu anh dũng của 64 chiến sĩ Gạc Ma hy sinh ngày 14/3/1988. 

Mạnh Hùng

(Nghệ An )